Łojotokowe zapalenie skóry głowy – przyczyny i objawy. Jak je leczyć?

Łojotokowe zapalenie skóry głowy (wyprysk łojotokowy) to uciążliwe i wstydliwe schorzenie dermatologiczne, a jego objawy często są mylące. Choroba często nawraca i może prowadzić do wyłysienia. Na czym polega leczenie łojotokowego zapalenia skóry głowy i jakie są jego przyczyny?

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – co to jest?

Łojotokowe zapalenie skóry głowy, inaczej wyprysk łojotokowy, jest chorobą przewlekłą, która ma tendencję do częstego nawracania. Charakteryzuje się występowaniem licznych zmian rumieniowo-złuszczających na głowie. Może wystąpić u osób w każdym wieku, dotyczy ok. 1-3 proc. całej populacji.

Zachorowanie na łojotokowe zapalenie skóry głowy jest w dużej mierze związane ze spadkiem odporności. Dlatego częściej chorują na nie osoby zakażone wirusem HIV, po przeszczepach narządów oraz pacjenci leczeni immunosupresyjnie.

Objawy łojotokowego zapalenia skóry głowy

Łojotokowe zapalenie skóry głowy powoduje szereg uciążliwych i nieestetycznych objawów, które dla chorych stanowią przyczynę dużego dyskomfortu i zaniżonego poczucia własnej wartości. Objawy łojotokowego zapalenia skóry głowy to między innymi:

• ogólne pogorszenie wyglądu i stanu włosów,
• zaczerwienienie i plamy rumieniowe na owłosionej skórze głowy,
• pieczenie i silny świąd skóry,
• podrażnienie i liczne rany spowodowane drapaniem się,
• osłabienie cebulek, co skutkuje nadmiernym wypadaniem włosów,
• plątanie i sklejanie się włosów,
• łuszczenie się skóry głowy, któremu towarzyszy tworzenie się tłusto-suchych łusek i strupów,
• tłusty łupież,
• szybkie przetłuszczanie się włosów.

Bardzo ważne jest ograniczenie drapania się, ponieważ często dochodzi do nadkażenia ran, które przebiega z ropnym wysiękiem, co dodatkowo podrażnia skórę. Objawy łojotokowego zapalenia skóry głowy nasilają się w okresie jesienno-zimowym, podczas przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach, a także z powodu przyjmowania niektórych leków (głównie antydepresyjnych), nieodpowiedniej pielęgnacji i błędów żywieniowych.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – wypadanie włosów

Długotrwały stan zapalny skóry osłabia cebulki. Dlatego w łojotokowym zapaleniu skóry głowy często dochodzi do wypadania włosów, które może doprowadzić do łysienia ogniskowego lub rozlanego. Jednak gdy mieszki włosowe nie zostały na trwale uszkodzone przy odpowiednim leczeniu włosy powoli odrastają.

Przyczyny łojotokowego zapalenia skóry głowy

Przyczyną łojotokowego zapalenia skóry głowy jest zaburzona aktywność gruczołów łojowych, które produkują nadmiar sebum. W warunkach fizjologicznych wydzielina chroni naskórek i odpowiada za jego odpowiednie nawilżenie. Natomiast zwiększona ilość zaburza florę mikrobiologiczną i prowadzi do namnażania się bakterii i drożdżaków (grzybów z rodziny Malassezia).

Produktem ubocznym ich metabolizmu są toksyny, które tworzą stan zapalny i odpowiadają za pojawienie się charakterystycznych objawów łojotoku. Nadmierna produkcja sebum może być spowodowana zaburzeniami hormonalnymi, a zwłaszcza zbyt wysokim stężeniem androgenów, dlatego łojotok często towarzyszy nastolatkom w okresie dojrzewania i znacznie częściej występuje u mężczyzn. Zwiększone ryzyko zachorowania na łojotokowe zapalenie skóry głowy występuje także u osób, które mają obniżoną odporność, są narażone na duży stres, zdiagnozowano u nich niedobory żywieniowe, cukrzycę, padaczkę lub otyłość.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – diagnostyka

Łojotokowe zapalenie skóry to niejedyna choroba przebiegająca z nadmiernym złuszczaniem naskórka. Inne to między innymi: łuszczyca, grzybica, łupież różowy i choroby o podłożu alergicznym. Dlatego czasem objawy łojotokowego zapalenia skóry mogą być mylące. W celu wykluczenia innej choroby konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznych badań i testów pod okiem dermatologa.

Jak leczyć łojotokowe zapalenie skóry głowy?

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry jest długotrwałe i utrudnione ze względu na częste nawroty choroby. Terapia obejmuje leczenie farmakologiczne, pielęgnację z zastosowaniem specjalistycznych szamponów, a także włączenie do diety produktów bogatych w witaminy i minerały. Szampon na łojotokowe zapalenie skóry głowy powinien mieć działanie przeciwgrzybicze i przeciwzapalne.

Dermatolodzy zalecają produkty, które w składzie zawierają: ketokonazol, ekonazol lub cyklopiroks. Poza tym dermokosmetyki powinny być wzbogacone o substancje łagodzące świąd i pozostałe objawy: cynk, siarczek selenu, siarkę, dziegieć i ichtiol. Należy zrezygnować z innych kosmetyków do pielęgnacji, które mogłyby dodatkowo podrażniać chorą skórę.

Szampony lecznicze są dostępne w aptekach na receptę. Bez zlecenia lekarza można kupić preparaty o słabszym działaniu. Leki na łojotokowe zapalenie skóry są zlecane przez lekarza w przypadku ciężkiego przebiegu choroby. Stosuje się głównie substancje lecznicze z grupy glikokortykosteroidów i preparaty przeciwgrzybicze.

Zwykle konieczne jest zastosowanie terapii skojarzonej, czyli jednoczesne stosowanie maści sterydowych i doustnych antybiotyków. Badania wykazały, że za nawroty łojotokowego zapalenia skóry głowy może odpowiadać nieodpowiednia dieta, która nie dostarcza organizmowi niezbędnych składników odżywczych (witaminy B, cynku i kwasów tłuszczowych). Do jadłospisu należy włączyć przede wszystkim owoce i zielone warzywa, ryby, wołowinę, kaszę gryczaną, płatki owsiane, pełnoziarniste pieczywo, oleje roślinne, orzechy i migdały. Należy unikać alkoholu, słodyczy i wysokoprzetworzonej żywności (fast foody, dania instant).

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – zapobieganie

W zapobieganiu pojawieniu się albo nawrotom łojotokowego zapalenia skóry głowy pomóc może:

• wykluczenie z diety alkoholu, produktów wysoko przetworzonych oraz tych bogatych w cukier i gluten;
• używanie specjalnych szamponów z cyklopiroksolaminą lub ketokonazolem
• odpowiednia higiena.