Badania psychologiczne są wymagane w konkretnych zawodach

Badania psychologiczne często wywołują stres u osób ubiegających się o różne stanowiska pracy. W rzeczywistości cała procedura jest bardzo prosta i nie zabiera dużo czasu poza pewnymi przypadkami. Badania z zakresu medycyny pracy nie są jednak jedyną sytuacją, w której wymagana jest konsultacja psychologiczna.  

Kiedy trzeba wybrać się na badania psychologiczne? 

Można wyróżnić przynajmniej kilka przypadków, w których badania psychologiczne są wymagane z powodów prawnych lub organizacyjnych. Zwykle psychotechnika kojarzona jest przede wszystkim z kierowcami zawodowymi oraz osobami ubiegającymi się o pracę w wojsku. W tym ostatnim przypadku badania psychologiczne mogą zająć więcej czasu, podobnie jak u pilotów i kierowców transportu zbiorowego.  

Badania psychologiczne kierowców  

Badania psychologiczne w zakresie psychologii transportu, nazywane również psychotechnicznymi (lub psychotestami, co jest całkowicie błędne) przeznaczone są dla następujących grup pracowników: 

• kierowcy posiadający prawo jazdy C, D, C+E w ramach badań wstępnych lub okresowych, 
• kierowcy prowadzący samochód służbowy w ramach prawa jazdy kategorii B (w niektórych przypadkach wystarcza tylko badanie w ciemni), 
• instruktorzy nauki jazdy, egzaminatorzy, 
• osoby narażone na szczególne warunki psychofizyczne, w tym operatorzy maszyn, wózków widłowych, 
• górnicy, 
• kierowcy taksówek, pojazdów uprzywilejowanych, 
• osoby skierowane na badania, zwykle po utracie uprawnień, 
• piloci, także morscy, 
• kaskaderzy.

Można więc uznać, że praktycznie każdy pracownik, który na co dzień zajmuje się prowadzeniem jakichkolwiek pojazdów lub ich obsługą, musi przejść badania psychotechniczne.  

Badania psychologiczne do wojska

Badania psychologiczne przeprowadzane są także w przypadku żołnierzy zawodowych. Osoby te narażone są na szczególny stres, dlatego poza badaniem medycznym kandydaci otrzymują również skierowanie do psychologa. Specjalista ten przeprowadza wywiad oraz badanie i dopiero na tej podstawie określana jest kwalifikacja do zawodu. Dobrze pamiętać o tym, że badania do wojska są znacznie bardziej restrykcyjne niż te w ramach medycyny pracy.  

Badania psychologiczne na prawo jazdy 

Osoby, które ubiegają się o prawo jazdy, nie muszą przechodzić badań psychologicznych tylko lekarskie. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku, gdy uprawnienia zostały odebrane, na przykład ze względu na przekroczenie liczby punktów karnych lub jazdę pod wpływem substancji psychotropowych (w tym alkoholu). Osoby takie otrzymują skierowanie od Starosty, Prezydenta Miasta lub Policji, a następnie muszą udać się do placówki psychologicznej i wykonać odpowiednie badania.  

Na czym polegają badania psychologiczne? 

Badania psychologiczne mają na celu ustalenie sprawności psychofizycznej danej osoby, a czasami także jej osobowości. W przypadku kierowców autobusów i pilotów szczególne znaczenie ma sprawdzenie odporności na stres oraz sprawności intelektualnej. Podobne badania przechodzą także osoby wykonujące zawody prawnicze (kuratorzy sądowi, prokuratorzy i inni), jednak w tym wypadku nie analizuje się cech psychofizycznych, tylko charakterologiczne. 

Ile kosztują badania psychologiczne? 

Badania z zakresu medycyny pracy finansowane są przez pracodawcę poza przypadkami, w których dana osoba prowadzi własną działalność gospodarczą. W innych sytuacjach należy zapłacić 150 złotych za wizytę w poradni psychologicznej. Cena ta ustalona jest odgórnie i nie zmieniła się od 2014 roku.

Bibliografia:

1. Chruzik K., Badania psychotechniczne w transporcie zbiorowym, Komunikacja Publiczna 2017, 2: 26-29. 
2. Jurecki R. S., Stańczyk T. L., Metody badań a czas reakcji kierowców, Eksploatacja i Niezawodność 2011, 3: 84-91. 
3. Waszkowska M., Wężyk A., Badania psychologiczne w służbie medycyny pracy–regulacje prawne: Część I, Medycyna Pracy 2018, 69: 561-572.