Jak zmiękczyć twardy stolec, czyli szybki sposób na zaparcia u dzieci i dorosłych

Nieodpowiednia dieta, przewlekłe choroby, brak ruchu… Te czynniki mają kluczowy wpływ na zatwardzenie. Te z kolei wiążą się z dyskomfortem, a w niektórych przypadkach prowadzą nawet do schorzeń jelita grubego. Tymczasem z medycznego punktu widzenia powinniśmy się wypróżniać przynajmniej 2 razy w tygodniu. Jak zatem zmiękczyć twardy stolec? Czy istnieje szybki sposób na zaparcia? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule. 

Zaparcia – czym są? Przyczyny

Zaparcia to nic innego, jak zaburzenia rytmu wypróżniania. Stolec jest w takim przypadkach oddawany co kilka dni i wyróżnia się dużą twardością, co utrudnia wykonywanie całej czynności. Problem ten może mieć różne przyczyny: 

• nieodpowiednia dieta (uboga w błonnik, bogata w węglowodany proste i tłuszcze), 
• mała ilość wypisanych płynów, 
• spożywanie posiłków o nieregularnych porach, 
• mało aktywny tryb życia, 
• ciąża, 
• niektóre leki (np. opiaty), 
• zbyt częste korzystanie ze środków przeczyszczających, 
• niefizjologiczna pozycja defekacyjna (powinniśmy wypróżniać się w pozycji kucznej, a nie siedzącej), 
• częste powstrzymywanie się od wypróżnienia, 
• niektóre choroby (np. nowotwór jelita grubego, hemoroidy, guzy macicy i jajnika, niedoczynność tarczycy, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba Hirschprunga, depresja, enodmetrioza, choroba uchyłków, cukrzyca). 

Szybki sposób na zaparcia

Co na zaparcia sprawdzi się najlepiej? Można w tym przypadku wykorzystać środki farmakologiczne, takie jak bisakodyl, senes oraz dokuzan sodowy. 

• Bisaksodyl można znaleźć w dwóch formach: jako tabletki i jako czopki. Dzięki niemu elektrolity są słabiej absorbowane, co z kolei powoduje zwiększenie ilości wody w stolcu. Należy zaznaczyć, że może on uzależniać, dlatego należy go stosować incydentalnie – tylko wtedy, gdy zatwardzenie staje się poważnym problemem. 
• Senes – tutaj chodzi głównie o ekstrakt w formie tabletek. Podobnie jak i bisaksodyl warunkuje on słabsze wchłanianie elektrolitów i wody w przewodzie pokarmowym, co prowadzi do zwiększenia ilości wody w kale i masy kałowej. Jednocześnie pobudza skurcze mięśni jelit, co ułatwia załatwianie się. 
• Dokuzan sodowy – jeśli chodzi o sposoby na zatwardzenie, warto rozważyć również zastosowanie tego środka. Podawany jest on w czopkach doodbytniczych lub doustnie, a dzięki niemu można zmniejszyć napięcie między powierzchnią masy kałowej a nabłonkiem jelita. Ułatwia on również przenikanie wody do kału, dzięki czemu ten ulega zmiękczeniu. 

Domowe sposoby na zaparcia

Domowe sposoby na zaparcia związane są przede wszystkim z odpowiednią dietą. Jeśli zastanawiasz się, co na zatwardzenie sprawdzi się najlepiej, spróbuj wprowadzić do jadłospisu poniższe produkty: 

• produkty zawierające błonnik – można powiedzieć, że są to naturalne leki na zaparcia, ponieważ to dieta uboga w ów składnik jest często przyczyną zatwardzeń, warto więc zwrócić uwagę na: warzywa tj. czerwone buraki, niektóre rośliny strączkowe tj. cieciorka, owoce surowe (porzeczki, jabłka, kiwi, agrest) i suszone (np. śliwki), ciemne pieczywo gruboziarniste, otręby pszenne; 
• jogurty naturalne oraz inne produkty stanowiące efekt fermentacji mlecznej (kefir, maślanka, zsiadłe mleko); 
• duże ilości płynów – pozwalają one odpowiednio nawodnić organizm, zaleca się picie około 2-3 l wody dziennie, 
• soki owocowe i warzywne – poleca się zwłaszcza te świeżo wyciśnięte, które nawodniają organizm, a zarazem stymulują perystaltykę jelit; 
• oliwę z oliwek – pomaga ona odpowiednio uformować kał, rozluźniając jego masę podczas zaparć, posiada też działanie przeczyszczające; 
• babka płesznik i siemię lniane – to kolejne, naturalne sposoby na zatwardzenie, które usprawniają motorykę jelit, w stosunku do błony śluzowej działają też ochronnie; dzięki babce płesznik kał formuje się w odpowiedni sposób, a dzięki siemieniu lnianemu następuje rozluźnienie mas kałowych. 

Osobom z zaparciami zaleca się również regularne ćwiczenia. 

Domowe sposoby na zaparcia u osób starszych

Jeśli chodzi o domowe sposoby na zaparcia u osób starszych, również wskazana jest odpowiednia dieta oraz częstsza aktywność fizyczna. Jeżeli jednak dana osoba nie może się poruszać, warto rozpocząć rehabilitację, która ułatwia funkcjonowanie organizmu. Dobrze sprawdzą się w takiej sytuacji również ciepłe okłady oraz masaż brzucha.

Zatwardzenie u dziecka

Jeśli chodzi o zaparcia u dzieci, warto wypróbować następujące sposoby: 

• dieta bogata w błonnik – powiedzieliśmy o tym więcej w poprzednim podrozdziale, 
• optymalna ilość płynów – małe dziecko pije mniej niż dorosły (dlatego optymalna ilość płynów oznacza w tym przypadku coś innego, w zależności od wieku, ilość wypijanej wody powinna kształtować się następująco: 
  • dla rocznego dziecka – 1 l,  
  • dla dzieci do lat 3 – 1,25 l,  
  • dla dzieci w wieku 4-9 lat – 1,6-1,75 l,  
  • dla dziewcząt w wieku 10-15 lat – 1,9-1,95 l,  
  • dla chłopców w wieku 10-15 lat – 2,1-2,35 l,  
  • starsza młodzież może pić tyle wody, ile osoby dorosłe,   
• aktywność fizyczna – warto zachęcać dziecko do zabawy na świeżym powietrzu, 
• terapia behawioralna (trening biofeedback) – zdarza się, że powodem zatwardzeń jest nieprawidłowa koordynacja pracy mięśni, wówczas można poprzez tę metodę nauczyć dziecko ich kontroli, 
• trening wypróżnień – jeśli chodzi o domowe sposoby na regularne zatwardzenia dla dzieci, warto również wypróbować tę metodę, polega ona na zachęcaniu dziecka do wypróżniania się codziennie o tej samej porze, należy poświęcić na każdą taką próbę około 10-15 minut, dzięki temu można wzmocnić odruchy, które są ważne w procesie defakacji, 
• wsparcie psychologiczne – w niektórych przypadkach warto dziecku borykającym się z omawianym problemem zapewnić wsparcie terapeuty. 

Źródła: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5976340/ (dostęp: 8.09.22)
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513291/ (dostęp: 8.09.22)