Jaki przebieg może mieć różyca u człowieka? Dowiedz się, jakie są objawy i jak skutecznie leczyć chorobę

Różyca jest chorobą zakaźną, odzwierzęcą. Do zakażenia u człowieka dochodzi najczęściej po wniknięciu bakterii przez uszkodzoną skórę. Patogenem odpowiedzialnym za wystąpienie choroby jest Erysipelothrix rhusiopathiae, czyli włoskowiec różycy. Istnieje kilka postaci choroby, a ich przebieg jest bardzo różny.

Różyca jest chorobą zakaźną pochodzenia zwierzęcego. Do wniknięcia patogenu dochodzi zazwyczaj przez uszkodzone powłoki skórne człowieka. To choroba wywoływana przez bakterię zwaną Erysipelothrix rhusiopathiae (włoskowiec różycy). Jest to patogen szeroko rozpowszechniony w środowisku, wykazujący znaczną odporność na większość warunków środowiskowych. Różyca u ludzi może przebiegać w postaci miejscowej (objawy dotyczą głównie okolicy, przez którą bakteria wniknęła do ustroju), spotykamy także postać narządową i uogólnioną. Objawy różycy mogą mieć różny stopień nasilenia, największe zagrożenie stanowi postać uogólniona, gdyż dochodzi wtedy do zaburzeń pracy wielu różnych narządów. W Polsce odnotowuje się około stu zachorowań rocznie, jednakże w ostatnim czasie widoczna jest wyraźna tendencja spadkowa.

Przyczyny różycy

Różyca może dotyczyć zarówno ludzi, jak i zwierząt. Wśród tych ostatnich najczęściej zakażone jest bydło hodowlane, świnie, owce, ale zdarzają się także infekcje u ptaków domowych, a nawet ryb. Różyca u człowieka zwykle wiąże się z zawodową ekspozycją na obecność bakterii u zwierząt (rolnicy, weterynarze, pracownicy zoo). Do zakażenia może dojść także przez styczność z produktami pochodzenia zwierzęcego. Bakteria może być obecna w kale, moczu oraz wydzielinach oddechowych. W związku z tym do zakażenia może dojść w trakcie kontaktu z kośćmi, ośćmi, mięsem zwierzęcym i rybim. Do infekcji predysponuje też uszkodzenie powłok skórnych stanowiące wrota dla wnikania bakterii, które drogą naczyń krwionośnych wędrują do różnych narządów, powodując rozwój postaci narządowej lub uogólnionej.

Różyca – objawy choroby zakaźnej u człowieka

Wyróżniamy dwie główne postaci choroby. Pierwsza z nich to postać skórna, która może przebiegać jako ograniczone zakażenie lub proces rozsiany. Druga postać to układowa. Rodzaj dolegliwości zależy od postaci różycy. W różycy skórnej obserwujemy wykładniki stanu zapalnego miejsca wniknięcia bakterii – obrzęk, zaczerwienienie i bolesność. Ze względu na sposób zakażenia dolegliwości najczęściej dotyczą palców i dłoni. Miejsce wniknięcia patogenu jest czerwone, skóra staje się napięta i wyraźnie odgraniczona od zdrowych tkanek. Przy tej postaci rzadko pojawiają się objawy ogólne takie jak gorączka.

Przy postaci narządowej rozwija się zwykle posocznica. Oznacza to, że bakterie przenoszone są przez krew do oddalonych od siebie narządów. Pojawiają się wówczas gorączka, dreszcze, wzrost tętna, spadek ciśnienia tętniczego, wzmożona potliwość. Na skórze widoczne są zmiany zapalne, którym towarzyszą pęcherze wypełnione treścią surowiczą, czasami może dojść do martwicy skóry. W wyniku układowej postaci różycy może pojawić się wiele groźnych powikłań (np. zapalenie wsierdzia). Zdarza się, że rozwija się wstrząs, który stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Jak rozpoznać różycę?

Biorąc pod uwagę objawy, które raczej nie są specyficzne, znacznym ułatwieniem jest skrupulatny wywiad, który wskazuje na możliwość kontaktu uszkodzonej skóry z zakażonymi produktami mięsnymi lub zwierzętami. Znacznie więcej kłopotów sprawia postać narządowa, przy której nie ma charakterystycznych objawów skórnych. W przypadku uogólnionego stanu zapalnego, gorączki, powiększenia węzłów chłonnych, powiększenia wątroby lub śledziony nieczęsto kojarzona jest rzadka choroba odzwierzęca. Jednakże stan chorego zwykle jest wskazaniem do wykonania badań mikrobiologicznych, które dają identyfikację patogenu. W przypadku obecności zmian skórnych do badania może być także pobrany i przesłany wycinek skórny. Tylko identyfikacja patogenu i choroby umożliwia włączenie właściwego leczenia.

Różyca – leczenie

W przypadku zakażenia ograniczonego dolegliwości ustępują samoistnie w ciągu 2–4 tygodni. Czas trwania jest krótszy, jeżeli włączona zostanie odpowiednia antybiotykoterapia. Postaci narządowe i uogólnione wymagają leczenia szpitalnego, podawania antybiotyków drogą dożylną oraz leczenia powikłań pochodzących z poszczególnych narządów. Leczenie często wymaga współpracy specjalistów różnych dziedzin. Zdarza się, że powikłania różycy są na tyle poważne, że ich leczenie trwa kilka miesięcy i wymaga rehabilitacji. Czasami uszkodzenia są nieodwracalne.