Jakie badania przed ciążą powinna wykonać kobieta? Czym jest świadome planowanie ciąży?

Badania przed ciążą to bardzo istotny element świadomego przygotowania do ciąży i macierzyństwa. Szczególnie, jeśli stwierdzono jakiekolwiek choroby przewlekłe, a także jeśli wcześniejsze ciąże były powikłane poronieniem czy zaistnieniem wad wrodzonych, warto wiedzieć, jakie badania wykonać przed kolejną ciążą.

Świadome planowanie ciąży powinno obejmować również badania przed ciążą, by wszelkie nieprawidłowości zostały wykryte jeszcze przed poczęciem dziecka. Obejmuje to przede wszystkim badania hormonalne w kierunku nieprawidłowej pracy tarczycy czy badania w kierunku infekcji dróg rodnych i innych nieprawidłowości mogących mieć później wpływ na rozwój dziecka. Szczególną opieką powinny być objęte kobiety, u których doszło do poronień wcześniejszych ciąż. To samo dotyczy wystąpienia jakichkolwiek wad genetycznych u dzieci z poprzednich ciąży. Badania genetyczne przed ciążą powinny wtedy być zasugerowane obojgu rodzicom, by objąć ich właściwą opieką poradni genetycznej.

Jakie badania przed ciążą powinno się wykonać?

Badania przed ciążą to istotny element świadomego planowania macierzyństwa. U młodych, zdrowych kobiet tych badań będzie zdecydowanie mniej niż u kobiet obciążonych chorobami przewlekłymi czy ze znacznymi obciążeniami rodzinnymi w wywiadzie. Kobieta przed ciążą powinna zgłosić się do swojego lekarza prowadzącego (ginekologa), by wspólnie ustalić, jakie badania powinny być wykonane przed zajściem w ciążę. Obejmuje to zarówno badania z krwi, jak również inne elementy diagnostyczne. To, jakie badania zrobić przed ciążą, jest uzależnione od wieku, chorób matki i wywiadu klinicznego. Kobiety, które nie miesiączkują regularnie, powinny z pewnością przed ciążą mieć wykonaną diagnostykę w kierunku zaburzeń hormonalnych. Zaburzenia poziomu progesteronu mogą mieć istotny wpływ na początkowe etapy ciąży i jej utrzymanie. Ponadto przez znaczne zaburzenia hormonalne będzie problem z poczęciem dziecka. Prawidłowa gospodarka hormonalna w zakresie chorób tarczycy również jest istotna już przed ciążą ze względu na duży odsetek kobiet mających problemy z poziomem hormonów tarczycy we krwi. Osoby obciążone wywiadem w kierunku chorób genetycznych w rodzinie powinny wykonać badania genetyczne przed ciążą. Ciśnienie krwi czy oznaczenie poziomu glukozy na czczo to również istotne badania do wykonania przed ciążą. Przed ciążą warto również rozważyć oznaczenie przeciwciał przeciwko różyczce czy przeciwko HBV, by sprawdzić, jaki jest stan odporności kobiety i rozważyć ewentualne odszczepienie.

Jakie badania przed ciążą są szczególnie ważne?

Nie każda kobieta planująca ciążę zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne są badania stomatologiczne przed ciążą. Co prawda większość zabiegów stomatologicznych może być wykonana w czasie ciąży, jednak powoduje to niepotrzebny stres dla kobiety. Próchnica, ubytki zębowe to istotne czynniki ryzyka infekcji i powikłań okołoporodowych. Dlatego już przed ciążą warto zadbać o zęby, uzupełniając ubytki, pozbywając się kamienia nazębnego. W czasie ciąży istnieje zwiększone ryzyko próchnicy, osłabienia szkliwa, odsłonięcia szyjek zębowych. Dziąsła stają się rozpulchnione, mają większą tendencję do krwawień. Kobiety, które na początku ciąży wymiotują, dodatkowo mogą mieć osłabione szkliwo zębowe. Jeśli zęby nie są zdrowe, łatwiej o ich uszkodzenia w ciąży. Należy też zdawać sobie sprawę, że niektóre problemy stomatologiczne wymagają wykonania zdjęcia rentgenowskiego, którego powinno się uniknąć w czasie ciąży. Stąd wizyta u stomatologa przed ciążą pozwoli uchronić się przed naświetlaniem w ciąży.

Badania genetyczne

Jeśli przyszli rodzice wiedzą, że w ich rodzinach zdarzały się choroby genetyczne, czy też pierwsze ciąże zakończyły się niepowodzeniem, bądź poprzednie dzieci miały wrodzone wady genetyczne, para powinna udać się do poradni chorób genetycznych. Można wykonać bowiem badania genetyczne na obecność nosicielstwa zmutowanego genu przed ciążą i określić ryzyko wystąpienia danej choroby genetycznej u potomstwa. Bardzo ważne są tu również badanie prenatalne wykonywane już w ciąży, jednak warto, by rodzice mieli świadomość ryzyka wystąpienia choroby u dziecka.

Planowanie ciąży a badania

Istotnym badaniem nieinwazyjnym przed zajściem w ciążę jest sprawdzenie poziomu TSH, czyli hormonu tyreotropowego wydzielanego przez przysadkę mózgową. Poziom hormonu TSH we krwi należy do badań przesiewowych, ponieważ wynik wskazuje na zaburzenie pracy tarczycy polegające na jej niedoczynności czy nadczynności. Prawidłowy poziom TSH świadczy o prawidłowej funkcji tarczycy. Normy TSH dla kobiet ciężarnych są nieco bardziej rygorystyczne niż dla pozostałej populacji.