Jakie funkcje pełni napletek? Jak właściwie dbać o ten element penisa?

Napletek to fałd skóry pokrywający żołądź penisa zlokalizowany na szczycie prącia. Do jego głównych funkcji należy ochrona żołędzi przed potencjalnymi urazami, a także zapewnienie im prawidłowej wilgotności. Napletek, tak jak każda inna część ciała, narażony jest na infekcje. Jakie objawy zwiastują problemy z napletkiem?

Co to napletek? Anatomia i funkcje

Napletek (łac. praeputium) to okrężny fałd skóry, który chroni żołądź prącia. Połączony jest z nim za pomocą włóknistej struktury – wędzidełka napletka. Napletek tworzy blaszka zewnętrzna oraz wewnętrzna. Blaszka wewnętrzna napletka wyposażona jest w liczne gruczoły łojowe (gruczoły napletkowe). Wydzielają one substancję, która wraz ze złuszczonymi komórkami nabłonka tworzą mastkę (łac. semegma preputti). Do głównych funkcji napletka należą:

• ochrona żołędzi – zabezpiecza żołądź penisa przed urazami, ponadto pomaga utrzymać właściwą wilgotność i temperaturę,
• stymulacja – silne unaczynienie napletka pozytywnie wpływa na osiąganie przyjemności podczas stosunku.

Napletek wymaga regularnej higieny. Wszelkie zaniedbania w tym zakresie powodują odkładanie się miastki w rowku zażołędnym. W efekcie może to prowadzić do zainfekowania i rozwoju stanu zapalnego. Infekcje powodują trudności podczas mikcji (oddawania moczu) oraz aktywności seksualnej.

Jak wygląda napletek u dzieci?

Napletek w pierwszych miesiącach życia dzieci jest zrośnięty z żołędzią, chroni w ten sposób delikatne tkanki przed urazami. Tzw. stulejka to zjawisko fizjologiczne. Z czasem jego zewnętrzny pierścień staje się bardziej elastyczny i podatny na odwodzenie. W jakim wieku schodzi napletek? Szacuje się, że u ok. 50% chłopców pod koniec 1. roku życia i u blisko 90% chłopców 3-letnich następuje oddzielenie się blaszki wewnętrznej napletka od żołędzi, wówczas staje się on ruchomy.

Jeśli do 5-7. roku życia nie nastąpiło odklejenie napletka, potrzebna może być konsultacja z urologiem dziecięcym, który podejmie decyzję o konieczności i formie dalszego leczenia. Przetrwały stan może prowadzić do rozwoju stanów zapalnych, a także stwarzać problemy higieniczne.

Choroby napletka

Zapalenie żołędzi prącia i napletka

Zapalenie żołędzi prącia i napletka jest wywołane przez wirusy, grzyby lub bakterie. Najczęstszym czynnikiem sprzyjającym balanoposthitis jest nieprawidłowa higiena; wśród innych przyczyn wymienia się choroby zapalne skóry, infekcje, urazy. Objawy schorzenia to zaczerwienienie napletka, ból prącia, pieczenie w trakcie oddawania moczu, a także zmiany skórne.

Stulejka patologiczna

Stulejka (łac. phimosis) to stan, w którym następuje zwężenie otworu napletka, co uniemożliwia odprowadzenie fałdu do rowka zażołędnego. Schorzenie może rozwinąć się na skutek przetrwałej stulejki o charakterze fizjologicznym lub być wynikiem stanów zapalnych albo urazów. Najskuteczniejszym sposobem leczenia stulejki jest przeprowadzenie zabiegu obrzezania lub plastyki napletka.

Załupek

Załupek to patologiczny stan, kiedy napletek zsunięty z żołędzi ulega obrzękowi i nie może zostać nałożony na nią ponownie. Powoduje to przekrwienie żołędzi. Leczenie załupka wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Lekarz może spróbować ręcznie zmniejszyć załupek, uciskając szczyt żołędzi i pociągając za napletek. Procedurę przeprowadza się zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Drugi sposób polega na przecięciu pierścienia napletka i  przeprowadzeniu zabiegu obrzezania.

Naderwanie napletka (zerwanie wędzidełka napletka)

Naderwanie napletka może wystąpić w wyniku zbyt gwałtownego odciągania napletka, intensywnego stosunku seksualnego bądź uderzenia. Ryzyko urazu jest większe u mężczyzn posiadających bardzo krótkie wędzidełko lub cierpiących na stulejkę. Do objawów naderwania należą nasilający się ból, obrzęk, krwawienie oraz problemy z oddawaniem moczu. W większości przypadków zerwane wędzidełko goi się samoistnie. Należy w tym czasie zachowywać szczególną higienę i powstrzymać się od aktywności seksualnej.

Jak zapobiegać chorobom napletka?

Najlepszym sposobem prewencji chorób napletka jest prawidłowa higiena intymna, a więc mycie napletka od zewnątrz i, jeśli to możliwe, od wewnątrz, usuwanie zanieczyszczeń i mastki. Zaleca się robić to podczas kąpieli. Jak prawidłowo ściągać napletek? U dzieci należy robić to ostrożnie, nie wolno ściągać napletka na siłę.  

Forsowne odklejanie może doprowadzić do pęknięcia jego wewnętrznej blaszki i w efekcie powstania bliznowatego zwężenia napletka i stulejki. Jak daleko powinien schodzić napletek? Zakłada się, że prawidłowo funkcjonujący napletek jest elastyczny i ruchomy, przez co swobodnie zsuwa się z żołędzi penisa, odsłaniając całą żołądź, zarówno w stanie spoczynku, jak i w fazie erekcji. 

Czy napletek jest potrzebny do prawidłowej funkcji penisa?

Chirurgiczne usunięcie napletka może być wykonywane z różnych powodów. Jednym z nich są względy medyczne, higieniczne, ale również kulturowe (zwyczaj przeprowadzany u chłopców pochodzenia żydowskiego lub arabskiego). Napletek, choć pełni wiele ważnych funkcji nie jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania członka.  

Obrzezanie może pozytywnie oddziaływać na utrzymanie higieny, zmniejsza ryzyko stanów zapalnych. Niektóre badania sugerują również, że mężczyźni bez napletka rzadziej zapadają na choroby przenoszone drogą płciową. 

Bibliografia: 

1. Borkowski A., Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa 2006. 
2. Ogórkis J., Patologia napletka, Wojewódzki Szpital im. Rydygiera w Suwałkach. 
3. Jaśkowiak A., Obrzezanie mężczyzn – perspektywa medyczna i psychologiczna, Wyd. Stowarzyszenia Naukowego Psychologia i Seksuologia LGBT, 2017.