Jakie mogą być konsekwencje torbieli na jajniku?

Torbiele (cysty) mają postać cienkościennych przestrzeni o nieregularnym kształcie, wypełnionych płynem o różnej gęstości. Mogą pojawić się u kobiet w każdym wieku. Ich przyczyny są różne. W leczeniu stosuje się metody chirurgiczne i hormonalne.

Torbiel na jajniku może się pojawić u kobiety w każdym wieku. Zmiany najczęściej mają okrągły lub owalny kształt, cienkościenną otoczkę, wnętrze wypełnione jest płynem o różnej gęstości. Torbiel jajnika może rozwinąć się w jednym lub obu jajnikach. Mogą być one pojedyncze albo mnogie. Rozwijają się wewnątrz jajnika, w obrębie jego ściany lub na zewnątrz (wówczas z jajnikiem związane są przez szypułę). Torbiele są zmianami łagodnymi i nie można ich mylić z rakiem jajnika. Objawy torbieli jajnika zwykle nie występują i do ich rozpoznania dochodzi najczęściej przypadkowo, w trakcie rutynowego badania USG. Zdarza się jednak, że zmiany osiągają tak duże rozmiary, że pojawiają się bóle brzucha, wzdęcia czy zwiększona częstość oddawania moczu.

Torbiele jajników wywołane są przez różne przyczyny. Wyróżniamy torbiele czynnościowe, endometrialne i dermatoidalne.

Torbiele czynnościowe związane są z hormonalnymi zaburzeniami w przebiegu cyklu miesięcznego. Fizjologicznie podczas owulacji z dojrzałego pęcherzyka Graafa uwalnia się gotowa do zapłodnienia komórka jajowa. Po pęknięciu pęcherzyka powstaje tzw. ciałko żółte, które ulega zanikowi w przypadku braku zapłodnienia. W związku z nieprawidłowościami hormonalnymi pęcherzyk Graafa, zamiast pęknąć, rośnie i dochodzi do powstania torbieli pęcherzykowej. Drugą przyczyną powstawania torbieli czynnościowych jest to, że ciałko żółte nie zanika, powiększa się i w efekcie daje torbiel. Zdiagnozowanie takich zmian zwykle nie wymaga leczenia. Podlegają one obserwacji i najczęściej dochodzi do ich samoistnej regresji w ciągu kilku następnych cykli okresowych. Jeżeli zmiany są duże i wysyłają dolegliwości, może zostać zalecona hormonoterapia.

Torbiele endometrialne związane są z endometriozą. Jest to choroba, której istotą jest odszczepianie się fragmentów endometrium (błony śluzowej macicy) i ich wszczepianie się w różne okolice miednicy i jamy brzusznej. Jednym z miejsc mogą być jajniki. Zawartość tych torbieli stanowi skrzepnięta krew, co sprawia, że mają one brązową barwę i nazywane bywają torbielami czekoladowymi.

Torbiele dermatoidalne (skórzaste). Przyczyna ich powstawania do tej pory nie została ostatecznie określona. Ich zawartość stanowią elementy nierozwiniętego płodu (tkanka tłuszczowa, tkanka kostna i inne).

Torbiel jajnika – objawy

Torbiele jajnika często bywają bezobjawowe, zwłaszcza jeżeli ich rozmiary są małe. Zwykle do ich wykrycia dochodzi przypadkowo podczas rutynowego, okresowego badania ultrasonograficznego (USG). Jeżeli torbiele osiągną większe rozmiary i występują w mnogiej ilości, mogą dawać objawy, takie jak bóle brzucha, zwłaszcza w podbrzuszu, wzdęcia, zaparcia i zwiększoną częstość oddawania moczu.

Torbiel jajnika a rak

Ginekolodzy często określają zmiany na jajnikach mianem guza. Słysząc takie określenie, zazwyczaj zakładamy najgorsze i utożsamiamy je z rakiem. Jednakże należy pamiętać, że torbiel i rak jajnika to dwie zupełnie inne choroby. Torbiele są zmianami łagodnymi, często zanikają bez konieczności leczenia, nie dają przerzutów. Rak to choroba związana z nieprawidłową przemianą komórkową. Jest to zmiana o charakterze nowotworu złośliwego, bezwzględnie wymaga leczenia oraz może dawać przerzuty miejscowe, węzłowe i odległe.

Czym grozi torbiel na jajniku?

Objawy torbieli na jajniku często nie występują lub mają bardzo niewielkie nasilenie, zwłaszcza przy małych rozmiarach. To sprawia, że wykrywane są przypadkowo. Jednakże czasem pojawiają się niepokojące dolegliwości, które są przyczyną poważnych powikłań. Przede wszystkim w przebiegu torbieli może dojść do zaburzeń cyklu miesięcznego. Wówczas występują nieregularne miesiączki, okresowi towarzyszą znaczne dolegliwości bólowe, zdarzają się plamienia. To utrudnia funkcjonowanie kobiety. Ponadto może być przyczyną niepowodzeń w zajściu w ciążę. Torbiele endometrialne mogą lokalizować się w jajniku lub w dowolnym narządzie miednicy i jamy brzusznej. Wypełnione są skrzepami krwi, jeżeli dojdzie do ich pęknięcia, zalegająca krew dostaje się do otrzewnej, powodując jej podrażnienie i stan zapalny, który zagraża życiu. Ponadto w przypadku silnie ukrwionych torbieli, pęknięcia, może dojść do krwotoku, który również może być potencjalnie niebezpieczny dla życia kobiety. Zdarza się również, iż torbiele z czasem przechodzą nieprawidłowe podziały komórkowe i w ich strukturach powstają komórki nowotworowe, wymagające leczenia operacyjnego lub chemioterapii. Jeżeli rozmiary torbieli są duże, może dochodzić do ucisku na struktury otaczające. Ucisk na jelita prowadzi do zaparcia, na moczowody – jest przyczyną częstomoczu. Jeżeli torbiel uciska szypułę naczyniową jajnika, może dojść do jego martwicy i rozwoju posocznicy.

Każda torbiel jajnika powinna być kontrolowana i leczona z zaleceniami ginekologa.