Odczuwasz ból odbytu? Przyczyny stanowią klucz do skutecznego leczenia

Jeżeli czujesz ból odbytu, przyczyny będą kluczowe dla wdrożenia leczenia, które pozwoli ci pozbyć się tej dolegliwości. Problematyczne jest jednak to, że powodów może być mnóstwo, a niektóre ze schorzeń odpowiedzialnych za ten objaw stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta. Co oznacza ból odbytu? Na jakie symptomy dodatkowe należy zwrócić szczególną uwagę?

Ból odbytu – gdzie i jak się go czuje?

Odbyt to końcowa część układu pokarmowego, razem z dolnym odcinkiem jelita grubego tworzy odbytnicę. Ból w tym miejscu jest o tyle kłopotliwy, że obejrzenie tych okolic jest możliwe jedynie po przyjęciu odpowiedniej pozycji i użyciu lusterka, a zatem naprawdę ciężko stwierdzić na własną rękę, czy doszło do urazu mechanicznego, czy problem tkwi w czymś innym. Jeżeli chodzi o dolegliwość, może być ona różna. Czasami ból jest ostry i krótkotrwały, innym razem przewlekły, o umiarkowanej intensywności. Zastanów się, jaki ból odbytu czujesz, bo będzie to istotny element wywiadu diagnostycznego.

Co oznacza ból w okolicy odbytu? To zależy od okoliczności

Ból odbytu możesz odczuwać podczas biegunki lub zaparć. Niekiedy bywa efektem prowadzenia siedzącego trybu życia, a innym razem towarzyszy infekcjom, kiedy dochodzi do rozwinięcia stanu zapalnego. Jak się diagnozuje ból odbytu? Jednym ze wskazań, które lekarz będzie brał pod uwagę podczas rozmowy z tobą, będą okoliczności, w jakich odczuwasz dolegliwość. Poniżej znajdują się niektóre możliwe przyczyny wystąpienia omawianej dolegliwości.

Ból odbytu przy wypróżnianiu

Dokucza ci ból odbytu? Przyczyny możesz upatrywać się w urazie, szczególnie jeżeli objaw nasila się w trakcie wypróżniania albo tuż po nim. Może być także efektem szczeliny odbytu, czyli małego rozdarcia wyściółki kanału odbytu. W tym drugim przypadku ból będzie ostry, pojawi się nagle i zniknie w ciągu minut lub przedłuży się do nawet kilku godzin.

Ból odbytu podczas siedzenia

Przyczyną bólu odbytu, który odczuwasz, siedząc, będą prawdopodobnie hemoroidy. To obrzęknięte, objęte stanem zapalnym żyły znajdujące się w dolnej części odbytnicy. U niektórych osób mają postać zewnętrzną, a u innych wewnętrzną, często występują też jednocześnie. Dodatkowe objawy towarzyszące temu schorzeniu to:

• silny świąd w okolicach odbytu,
• obecność miękkich guzków, które można „schować”,
• obecność twardych guzków – te są bolesne i nie cofają się,
• krwawienie z odbytnicy.

Te guzki to po prostu hemoroidy, które wypadły. Często wchłaniają się samoistnie, ale niekiedy konieczne jest zastosowanie czopków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz maści o działaniu miejscowym. Pacjenci, którym często towarzyszą obawy bólowe odbytu z powodu hemoroidów, mogą zdecydować się na ich chirurgiczne usunięcie.

Ból odbytu podczas chodzenia

Dokucza ci ból w odbycie? Przyczyny możesz upatrywać się w zakrzepicy hemoroidów zewnętrznych, kiedy wypadające guzki rosną, twardnieją i stają się bardzo bolesne. W ciężkich przypadkach ból będzie odczuwany nie tylko podczas siedzenia, ale także, kiedy będziesz chodzić. W tej sytuacji higiena staje się kłopotliwa, a stan ten wymaga wdrożenia leczenia, bo dolegliwości często są nie do wytrzymania.

Ból odbytu podczas oddawania moczu

Inną przyczyną bólu odbytu jest schorzenie zlokalizowane w zupełnie innymi miejscu – mowa tu o zapaleniu gruczołu krokowego u mężczyzn. Podczas infekcji można odczuwać nie tylko dolegliwości ze strony układu moczowego, ale także ucisk lub ból w okolicy odbytnicy.

Ból odbytu w nocy

Napadowy ból odbytu (łac. proctalgia fugax) może być wytłumaczeniem, dlaczego nocą budzi cię nagły, intensywny ból, który trwa kilka minut. Nie ustalono jednoznacznej przyczyny występowania tego schorzenia, natomiast przypuszcza się, że przyczyną mogą być niekontrolowane skurcze mięśni odbytu oraz dna miednicy.

Ból odbytu podczas kaszlu

Przyczyną bólu odbytu podczas kaszlu może być wypadanie odbytnicy. Dolegliwości są w przebiegu odczuwane ogólnie podczas wysiłku, a więc także w trakcie kichania czy podnoszenia ciężkich przedmiotów. Poza tym pacjent cierpiący na wypadanie odbytnicy może zaobserwować takie objawy jak:

• krwawienie z odbytu,
• niekontrolowane oddawanie stolca,
• stolec ze śluzem.

Ból odbytu podczas okresu

Podczas okresu towarzyszy ci ból odbytu? Przyczyną jest prawdopodobnie wysoki poziom prostaglandyn, czyli substancji chemicznych, uwalnianych podczas menstruacji przez organizm. W takiej sytuacji zaobserwujesz także biegunkę i poczujesz skurcze, bo prostagladyny wpływają na kurczenie się ścian jelita. Ból odbytu nasila się także podczas okresu u kobiet, które cierpią na zespół jelita drażliwego.

Ból odbytu podczas owulacji

Przyczyną bólu odbytu podczas owulacji może być endometrioza, kiedy to tkanka wyściełająca macicę, endometrium, rośnie poza nią, np. w jelitach. Kiedy pojawia się w odbytnicy, wywołuje nacisk na jej ścianę, w efekcie czego możesz odczuwać nie tylko ból odbytu, ale także pleców. Kobietom z endometriozą podczas owulacji często towarzyszą zaparcia.

Diagnostyka bólu odbytu

Jeżeli udasz się do lekarza z bólem odbytu, aby ustalić przyczynę twojego problemu, specjalista w pierwszej kolejności przeprowadzi szczegółowy wywiad medyczny. Zapyta cię o natężenie dolegliwości, o symptomy towarzyszące, a także upewni się, kiedy odczuwasz ból. Potem wykona badanie per rectum, czyli zbada odbytnicę palcem. To nie będzie przyjemne, ale konieczne, aby lekarz mógł potwierdzić lub wykluczyć np. hemoroidy.

Jeżeli twój problem będzie wymagał bardziej szczegółowej diagnostyki, zostaną zlecone badania obrazowe, które wymagają już przygotowania. Endoskopię odbytnicy wykonuje się bowiem w warunkach szpitalnych, po zastosowaniu leków przeczyszczających. W razie potrzeby osoba wykonująca badanie może zastosować znieczulenie miejscowe. Pamiętaj, że niezależnie od przyczyny, ból odbytu zawsze warto skonsultować z lekarzem.

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/symptoms/anal-pain/basics/causes/sym-20050918 [dostęp 05.08.2023].
2. https://www.nidirect.gov.uk/conditions/anal-pain-proctalgia [dostęp 05.08.2023].
3. Massaro M., Vansia J., McGill S., Ulcerative Proctitis in a Patient With a History of Fecal Microbiota Transplant for Clostridioides difficile Infection, Case Reports Journal 2020, 7(4): p e00364.
4. Morano C., Sharman T., Stercoral Colitis, StatPearls 2023.
5. Vanneste B. G. L., van de Voorde L., de Ridder R. J., van Limbergen E. J., Lambin P., van Lin E. N., Chronic radiation proctitis: tricks to prevent and treat, International Journal of Colorectal Disease 2015, 30: 1293-1303.