Jakie objawy wskazują na zapalenie węzłów chłonnych? Jak je leczyć?

Zapalenie węzłów chłonnych zazwyczaj związane jest z toczącą się w organizmie infekcją, której czynnikiem sprawczym są wirusy, bakterie lub grzyby. Głównym objawem choroby jest powiększenie węzłów chłonnych i ból. Węzły chłonne mogą być powiększone lokalnie lub w kilku miejscach.

Węzły chłonne są strukturami układu immunologicznego. Jest ich wiele i rozlokowane są w całym organizmie na przebiegu naczyń limfatycznych. Funkcją węzłów chłonnych jest filtracja limfy oraz udział w produkcji pewnych przeciwciał. Niektóre węzły chłonne położone są tuż pod skórą, inne – w głębokich strukturach organizmu. Najczęstszą chorobą, która dotyczy tych struktur, jest zapalenie węzłów chłonnych. Głównym objawem jest powiększenie węzłów. Powiększone węzły mieszczące się pod skórą są łatwo zauważalne. Objaw ten ma miejsce zwłaszcza przy zapaleniu węzłów chłonnych szyi. Dla zapalenia węzłów chłonnych charakterystyczny jest ból. Może on towarzyszyć przełykaniu (w przypadku węzłów chłonnych na szyi), czasem bywa związany z palpacją (dotykaniem) węzłów.

Przyczyny zapalenia i powiększenia węzłów chłonnych

Najczęstszą przyczyną powiększenia węzłów chłonnych jest infekcja. Może być to infekcja zarówno bakteryjna, wirusowa, jak i grzybicza. W większości do powiększenia węzłów chłonnych na szyi dochodzi na skutek odczynu przy infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych. Inne choroby wirusowe, takie jak ospa, mononukleoza czy opryszczka, również mogą powodować zapalenie węzłów chłonnych. Czasami dochodzi do ich powiększenia przy stanach zapalnych ucha zewnętrznego i środkowego. Węzły chłonne podżuchwowe bywają powiększone przy stanach zapalnych zębów. Do zapalenia i powiększenia węzłów chłonnych prowadzą ciężkie, ogólnoustrojowe infekcje, np. zakażenie wirusem HIV czy pełnoobjawowy AIDS. Zapalenie węzłów chłonnych o etiologii bakteryjnej najczęściej jest związane z zakażeniami przenoszonymi drogą płciową (zapalenie węzłów w pachwinach), a także z infekcją gruźliczą czy toksoplazmozą.

Drugą grupą przyczyn powiększenia węzłów chłonnych są choroby nowotworowe. Mogą to być choroby układu odpornościowego – białaczka, chłoniaki. Często zdarzają się przerzuty do węzłów chłonnych szyi (przy raku gardła i krtani), pachowych – przy nowotworach piersi i płuc, ale mogą być też powiększone i zmienione przerzutowo węzły chłonne w każdej lokalizacji, w zależności od umiejscowienia pierwotnego guza.

Zapalenie węzłów chłonnych: objawy

W przypadku zapalenia węzłów chłonnych może dochodzić do powiększenia jednego z nich lub całej grupy (mówimy wówczas o konglomeracie węzłów chłonnych). Powiększenie węzłów chłonnych związane jest ze zwiększeniem przepływu przez struktury węzła oraz ze wzmożonym gromadzeniem się przeciwciał w obrębie ich miąższu. Drugim najważniejszym objawem jest ból. Dolegliwości bólowe najczęściej występują w trakcie dotykania powiększonych węzłów chłonnych. Czasem, w zależności od lokalizacji, ból może być spowodowany zbyt ciasnym ubraniem (golf, spodnie) lub pewnymi czynnościami, np. przełykaniem. Zapaleniu węzłów chłonnych może towarzyszyć zwiększone ucieplenie i zaczerwienienie skóry. Czasami dochodzi do utworzenia ropnia węzła chłonnego, wówczas dolegliwości bólowe są większe, a przez skórę wyczuwalne jest tzw. chełbotanie. W bardzo zaawansowanym stanie zapalnym, przy podskórnie położonych węzłach chłonnych, zdarza się przebicie ropnia przez skórę i wyciek treści ropnej na zewnątrz. Zapalenie węzła chłonnego i powiększenie utrzymujące się dłużej niż 3 dni są bezwzględnym wskazaniem do konsultacji lekarskiej.

Zapalenie węzłów chłonnych: leczenie

Zapalenia i powiększenia węzłów chłonnych nie powinno się lekceważyć. Zdarza się, iż przebieg zapalenia jest bardzo gwałtowny i choroba może rozprzestrzeniać się nawet w ciągu kilku godzin. Najczęściej stosowanym leczeniem farmakologicznym jest antybiotykoterapia, która nie tylko ma leczyć stan zapalny w obrębie węzłów chłonnych, ale także jego przyczynę – infekcję. Dodatkowo wskazane jest zastosowanie leków przeciwzapalnych, których działanie polega na zmniejszeniu obrzęku, oraz przeciwbólowych, aby złagodzić przykre dolegliwości. Czasami pomocne bywają zimne okłady, które zmniejszają ból i obrzęk. Jeżeli dojdzie do pojawienia się ropnia, należy podjąć próbę leczenia farmakologicznego, jednakże najczęściej niezbędna bywa interwencja chirurgiczna, polegająca na nacięciu i drenażu.

Wczesne podjęcie leczenia wiąże się z jego znaczną skutecznością, chociaż antybiotyki czasami trzeba przyjmować nawet przez kilka tygodni. Do najgroźniejszych powikłań wynikających ze zbyt późnego włączenia leczenia należą: ropnie, zapalenie tkanki łącznej i posocznica.