Jakie są objawy alergii pokarmowej u niemowląt?

W obecnych czasach alergie pokarmowe występują bardzo często. Uczulenie może dotyczyć w zasadzie każdego produktu. Objawy mogą się pojawić już w wieku niemowlęcym, niezależnie od sposobu karmienia. Dolegliwości obejmują wiele narządów i mają różny stopień nasilenia.

Obecnie coraz częściej stawiana jest diagnoza alergii pokarmowej. Dolegliwości z nią związane mogą ujawniać się bardzo wcześnie, bo już u noworodków i niemowląt. Do ok. 6 miesiąca życia dzieci karmione są wyłącznie mlekiem (matki lub modyfikowanym), w związku z tym alergia dająca o sobie znać tak wcześnie związana jest z uczuleniem na białka mleka. W późniejszym okresie włączane są dodatkowe pokarmy i każdy z nich może spowodować rozwój dolegliwości. Objawy alergii pokarmowej dotyczą nie tylko przewodu pokarmowego, ale również układu oddechowego i skóry. W przebiegu alergii pokarmowej u niemowląt może dojść do ostrej reakcji alergicznej ze znacznym nasileniem objawów, co określane jest mianem wstrząsu anafilaktycznego i w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do zgonu.

Przyczyny alergii pokarmowej u niemowląt

Tak jak w przypadku każdej innej alergii, za dolegliwości odpowiada układ immunologiczny. Odczytuje on błędnie składniki pokarmowe i kwalifikuje je jako substancje potencjalnie szkodliwe. W związku z tym uruchamia procesy, których zadaniem jest zniszczenie wrogich cząsteczek. Ta kaskada odpowiedzi immunologicznej odpowiada za objawy alergiczne. U niemowląt układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni wykształcony, z większością substancji styka się po raz pierwszy, co czyni tę grupę wiekową szczególnie podatną na rozwój alergii.

Równie często występuje alergia pokarmowa u niemowląt karmionych sztucznie, co alergia pokarmowa u niemowląt karmionych piersią.

Objawy alergii pokarmowej u niemowląt

Alergia pokarmowa pojawia się w następstwie doustnego przyjęcia składnika, na który uczulony jest organizm. W związku z tym dużą grupę objawów stanowią dolegliwości związane z przewodem pokarmowym. U niemowląt często są to kolki, czyli nieprawidłowe, bolesne skurcze jelit, które są przyczyną dolegliwości bólowych i płaczu dziecka. Kolki najczęściej pojawiają się między 3 a 6 tygodniem życia. Towarzyszy im wzdęcie brzuszka wraz z jego wyraźną tkliwością. Dodatkowo dolegliwości mogą obejmować gazy, które występują z większą częstotliwością i mają nieprzyjemny zapach. W przebiegu alergii pokarmowej charakterystyczne są zaburzenia oddawania stolca. Mogą to być zaparcia lub biegunki (nawet do kilkudziesięciu stolców na dobę), czasem z domieszką śluzu lub krwi. Poza tym wystąpić może niechęć do przyjmowania pokarmów, rozdrażnienie, grymaszenie dziecka przy jedzeniu. Bardzo liczną grupę objawów alergicznych stanowią zmiany skórne.

Alergia pokarmowa u niemowląt ‒ objawy skórne

W przebiegu alergii pokarmowej jednym z najczęstszych objawów skórnych jest wysypka. Może mieć ona postać drobno- lub gruboplamistą. Na skórze mogą pojawiać się grudki lub pęcherze wypełnione treścią surowiczą. Dolegliwości mogą obejmować wiele okolic ciała, dość często dotyczą dłoni i stóp. Zmianom może towarzyszyć zaczerwienienie i obrzęk skóry. Ponadto, jeżeli dojdzie do pęknięcia pęcherza, może z niego powstać boląca nadżerka. Cała skóra ma tendencję do wysuszenia. Zmiany po wygojeniu mogą zanikać, ale może też dochodzić do tworzenia czerwonych plam przypominających liszaj, bądź do pozostawania blizn. Często spotykanymi zmianami są też przeczosy, które powstają w wyniku drapania. W związku z tym, że skóra niemowląt jest delikatna i nie jest jeszcze w pełni wykształcona tkanka podskórna, do manifecjacji alergicznej na skórze dochodzi bardzo często.

Jak potwierdzić alergię pokarmową?

Z reguły do diagnozy wystarczające jest zaobserwowanie charakterystycznych objawów po spożyciu konkretnych pokarmów. W związku z tym u niemowląt rozszerzających dietę o pokarmy pozamleczne należy zachowywać ostrożność. Zasadą jest podawanie jednego nowego składnika przez 2-3 dni, co pozwala w łatwy sposób wyselekcjonować pokarm o właściwościach uczulających. Jeżeli lekarz zaleci potwierdzenie diagnozy badaniami, zlecane są testy alergologiczne z krwi. U dzieci do 3 roku życia są to jedyne badania potwierdzające alergię, jakie wykonujemy. Polegają one na pomiarze całkowitego IgE, czyli immunoglobuliny odpowiedzialnej za reakcję alergiczną.

Jak leczyć alergię pokarmową u niemowląt?

Jeżeli dziecko ma już rozszerzoną dietę (od ok. 6 miesiąca), to najskuteczniejszym sposobem wyeliminowania objawów alergii jest unikanie ekspozycji na dany pokarm. Jeżeli natomiast alergia pojawi się wcześniej i jej przyczyną jest uczulenie na białka mleka, które stanowi podstawę diety, należy zastosować specjalne, dostępne na receptę preparaty mleka modyfikowanego. Różni się ono stopniem rozdziału białek. W preparatach zawarte są rozdrobnione cząsteczki białka, których przyswajanie jest na tyle łatwe, że nie wywołuje objawów alergicznych. W przypadku kolek można stosować specjalne krople na kolki, które łagodzą dolegliwości. Jeżeli występują zmiany skórne, wskazana jest dbałość o odpowiednie natłuszczenie skóry, niekiedy lekarz zleca maści ze sterydem lub antybiotykiem.