Jakie są objawy źle dobranych tabletek antykoncepcyjnych?

Pigułki antykoncepcyjne powinny być każdorazowo dopasowane indywidualnie do pacjentki, w oparciu o szczegółowy wywiad lekarski oraz wyniki badań. Czasem jednak okazuje się, że tabletki zostały źle dobrane i kobieta nie czuje się po nich najlepiej. Jakie symptomy świadczą o tym, że warto rozważyć zmianę preparatu?

Dr Jan Kupisz, specjalista ginekologii-położnictwa z Humana Medica Omeda w Białymstoku tłumaczy, że w tabletkach dostępnych na rynku znajdują się różne ilości hormonów. Wyróżniamy jednoskładnikowe oraz dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. – Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, często nazywane minipigułkami, zawierają tylko progesteron, natomiast tabletki dwuskładnikowe zawierają zarówno progesteron, jak i estrogeny – mówi doktor, dodając, że pigułki antykoncepcyjne nie służą tylko zapobieganiu ciąży, ale są również stosowane do wspomagania leczenia wielu kobiecych chorób. – Stosują je kobiety, u których występują bolesne i bardzo obfite miesiączki, napięcie przedmiesiączkowe czy trądzik – wymienia dr Kupisz.

Jak dobrze dobrać tabletkę antykoncepcyjną?

– Do tego potrzebny jest bardzo szczegółowy wywiad lekarski – zaznacza ginekolog z Hemana Medica Omeda. – Bardzo ważne, by pacjentka na zadawane przez ginekologa pytania odpowiadała szczerze. Wiele zależy od jej ogólnego stanu zdrowia i obciążenia genetycznego. Ryzykiem są obarczone pacjentki, które palą papierosy, występuje u ich nadciśnienie, otyłość, choroby układu krążeniowego. Zanim wspólnie z pacjentką podejmiemy decyzję o tym, jakie i w jakich ilościach zastosować tabletki, niezbędny jest też komplet badań: morfologia, cytologia, USG narządów rodnych.

Jeśli tabletka zostanie dobrana w oparciu o wywiad lekarski i wyniki badań, przyjmująca je kobieta nie powinna mieć skutków ubocznych, ale czasem zdarza się, że mimo wszystko preparat zostaje niewłaściwie dopasowany. Co można wtedy zaobserwować? Dr Jan Kupisz tłumaczy, że bóle głowy, mdłości, wymioty, przybieranie na wadze, złe samopoczucie związane z wahaniem nastrojów, zatrzymanie wody w organizmie oraz spadek libido to najczęstsze objawy źle dobranych tabletek antykoncepcyjnych.

Na tym jednak nie koniec. Mogą wystąpić również rzadsze symptomy, których pacjentka często nie wiąże ze stosowaną antykoncepcją. To np. tkliwość i obrzmienie piersi, pobolewanie w dole brzucha, zawroty głowy, zmiany w łaknieniu (nadmierny apetyt albo jego brak). Trzeba jeszcze wspomnieć o plamieniach z dróg rodnych. Ich występowanie jest częstą reakcją organizmu na stosowaną antykoncepcję hormonalną – szczególnie w pierwszych trzech miesiącach. Jeśli jednak plamienia się utrzymują albo wracają oraz gdy towarzyszą im inne dolegliwości, to również jest sygnał do zmiany preparatu.

Pigułki antykoncepcyjne a samopoczucie

Warto ponadto zwrócić uwagę na zmiany i huśtawki nastrojów. Niejedna stosująca tabletki antykoncepcyjne kobieta skarży się na rozdrażnienie, płaczliwość, apatię, pesymistyczne myśli czy nawet depresję. Na własnej skórze przekonała się o tym Magda. Zawsze była radosną, optymistycznie patrzącą na świat kobietą. Na pewnym etapie życia zaczęły ją jednak trapić stany depresyjne.

– Wspominam to jako coś okropnego – przyznaje. – Bywały dni, że nie miałam siły podnieść się z łóżka. Wszystko widziałam w ciemnych barwach. Pojawiły się u mnie problemy ze snem, których wcześniej nie miałam. Byłam przygnębiona. Ktoś zasugerował, że to może być od tabletek. I miał rację. Po ich odstawieniu wszystko wróciło do normy.

Z opublikowanych parę lat temu badań na Uniwersytecie Kopenhaskim wynika, że stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej może być związane – choć nie musi – z pojawieniem się objawów depresji. Uczeni podkreślają jednak, że ryzyko to zależy od rodzaju przyjmowanego preparatu oraz od wieku kobiety. Analizie poddano dane medyczne aż miliona duńskich kobiet między 15. a 34. rokiem życia. Dane gromadzone były na przestrzeni 6 lat – w tym czasie 133 tys. kobiet zaczęło stosować leki antydepresyjne, natomiast depresję zdiagnozowano u 23 tys. Dunek. Ryzyko depresji było większe u kobiet stosujących tabletki jednoskładnikowe oraz u młodszych kobiet (w wieku 15–19 lat), u których preparaty dwuskładnikowe powodowały wzrost ryzyka wystąpienia depresji o 80 proc., a jednoskładnikowe – aż o 120 proc. Naukowcy zastrzegli, że konieczne są dalsze badania w celu wyjaśnienia wpływu tabletek antykoncepcyjnych na psychikę stosujących je pacjentek.

– Jedna na pięć kobiet w Polsce wybiera antykoncepcję hormonalną, ponieważ skutecznie zabezpiecza ona przed niechcianą ciążą i nie wpływa negatywnie na stan zdrowia i samopoczucie kobiety. Oczywiście pod warunkiem, że jest odpowiednio stosowana – mówi dr Jan Kupisz. – Najlepiej kobiety reagują na tabletki jednoskładnikowe. Mogą być one stosowane również w okresie karmienia piersią. W swojej praktyce lekarskiej nie spotkałem się z sytuacją, by te tabletki miały jakiekolwiek niepożądane skutki uboczne – dodaje.

Ginekolog podkreśla, że jeżeli tabletki hormonalne przyjmowane są zgodnie z zaleceniami lekarza, to są skuteczne i całkowicie bezpieczne, a przy tym ich zażywanie nie powinno mieć negatywnego wpływu na zdrowie oraz psychikę. Jeśli jednak kobieta podczas stosowania danego preparatu nie czuje się dobrze i obserwuje u siebie niepokojące symptomy, powinna zgłosić się do gabinetu ginekologicznego i omówić z lekarzem ewentualną kwestię zmiany preparatu.