Jakie są prawa pacjenta w Polsce i czego możemy oczekiwać od służby zdrowia. Lista jest długa

Prawa pacjenta to zbiór praw uwzględnionych m.in. w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawie o prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zapisy te regulują wszystko, co dotyczy funkcjonowania służby zdrowia, wskazują także, czego  można wymagać od pracowników służby zdrowia, a czego jej przedstawiciele nie mogą robić. Jakie są zatem prawa pacjenta?

Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

Każdy pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych, które są zgodne z obecnym stanem wiedzy medycznej. Obowiązek ich udzielenia mają:

• lekarze,
• stomatolodzy,
• diagności laboratoryjni,
• pielęgniarki,
• położne,
• ratownicy medyczni.

W większości przypadków świadczenia powinny być udzielane w pomieszczeniach, przy wykorzystaniu profesjonalnego sprzętu.

Pacjent może też wpisywać się na listy oczekujących. Jeśli nie ma możliwości udzielenia określonych świadczeń zdrowotnych, ma on prawo do skorzystania z procedury ustalającej kolejność, według której może je uzyskać.

Prawo do informacji o stanie zdrowia

Skończyłeś 16 lat? Jeśli tak, masz prawo do pełnej informacji o swoim stanie zdrowia. Chodzi tu nie tylko o informacje dotyczące Twojej choroby, ale również te związane z proponowanymi metodami leczenia. W każdym momencie możesz też zapytać o uzyskane wyniki badań.

Jeżeli lekarz zamierza wykonać pewien zabieg, powinien Ci wyjaśnić, na czym on polega. Co więcej, powinien Cię także poinformować o możliwych następstwach jego przeprowadzenia (i jego zaniechania). Ważne jest to, że możesz o wszelkie informacje pytać do momentu, aż będą one dla Ciebie w pełni zrozumiałe.

Z drugiej strony – jako pacjent możesz żądać od lekarza, aby nie informował Cię o wszystkich faktach dotyczących Twojego stanu zdrowia. Możesz zdecydować również, komu informacje o Twoim zdrowiu mogą być przekazywane oraz jakie to będą informacje.

Prawo do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych

Jeśli ukończyłeś 16 lat, masz prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonego świadczenia zdrowotnego. Istotne jest również to, ze zawsze możesz na jego wykonanie nie wyrazić zgody.

Jeżeli masz od 16 do 18 lat i nie zgadzasz się na wykonanie określonego świadczenia zdrowotnego, a Twój przedstawiciel ustawowy (zwykle jest to rodzic) ma inne zdanie na ten temat, decyzję podejmuje sąd opiekuńczy.

Jeśli chodzi o zabiegi operacyjne lub metody leczenia związane z podwyższonym ryzykiem, zgodę należy wyrazić w formie pisemnej. W innym przypadku wystarczy zgoda lub odmowa ustna.

Prawo pacjenta do poszanowania intymności i godności

Jako pacjent masz prawo oczekiwać poszanowania Twojej godności i intymności w czasie udzielania Ci różnego rodzaju świadczeń medycznych. Pacjent ma prawo do intymności np. podczas badania przy łóżku czy też omawiania jego sytuacji i stanu zdrowia. Nie powinni znajdować się przy tym inni pacjenci oraz osoby postronne.

Jeśli w danym ośrodku w procesie leczenia biorą udział studenci medycyny, jako pacjent powinieneś być o tym poinformowany. Lekarz powinien też poprosić Cię o zgodę na ich uczestnictwo.

Masz również prawo do umierania w spokoju i godności. A kiedy udzielane są świadczenia zdrowotne, może Ci towarzyszyć bliska osoba.

Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

Jako pacjent masz dostęp do dokumentacji medycznej związanej z Twoim stanem zdrowia oraz udzielonymi Ci świadczeniami zdrowotnymi. Możesz też zapewnić ochronę danych zawartych w tych dokumentach.

Za Twoją zgodą dokumentacja medyczna może być udostępniona upoważnionej przez Ciebie osobie lub przedstawicielowi ustawowemu.

Prawo do zachowania tajemnicy informacji

Jako pacjent masz prawo do ochrony danych oraz zachowania tajemnicy informacji na Twój temat przez osoby wykonujące zawód medyczny, a więc przede wszystkim lekarzy.

Tajemnica lekarska obejmuje informacje o Twoim stanie zdrowia oraz rozpoznaniu Twojej choroby, a także przebiegu jej leczenia. Co więcej, tajemnicą objęte są informacje dotyczące Twojego życia prywatnego, rodzinnego oraz zawodowego.

Wyjątkiem od reguły jest sytuacja, w której tajemnica lekarska może powodować niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia – Twojego i innych.

Ważne jest to, że wszystkie te informacje są poufne i lekarze nie mogą podzielić się nimi z innymi osobami, nawet po Twojej śmierci.

Prawo do poszanowania Twojego życia prywatnego i rodzinnego

W trakcie pobytu np. w szpitalu możesz kontaktować się z innymi osobami – osobiście, telefonicznie lub korespondencyjnie.

Placówka medyczna nie powinna Ci w żaden sposób tego utrudniać, wręcz przeciwnie – powinna określić czas i miejsce spotkań, a także zapewnić możliwość kontaktu telefonicznego lub listownego.

Z drugiej strony, jeśli chcesz, możesz odmówić takiego kontaktu.

Jako pacjent masz również prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej ze strony osób, które zostaną przez Ciebie wskazane. Dodatkowa opieka to również opieka w trakcie ciąży, porodu oraz połogu.

Personel medyczny nie może wyręczać się Twoją rodziną czy bliskimi w opiece nad Tobą.

Prawo do opieki duszpasterskiej

Jeśli chcesz, możesz skorzystać z prawa do opieki duszpasterskiej w każdej placówce medycznej. Jest to całkowicie bezpłatne. Wszelkie ewentualne koszty ponosi podmiot leczniczy.

Z drugiej strony – możesz sobie nie życzyć kontaktu z księdzem lub innym duchownym. Oczywiście mówimy tu o sytuacji, kiedy Twoje życie jest zagrożone.

Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza

Możesz zgłosić sprzeciw wobec opinii lub orzeczenia lekarza, jeżeli wpływają one na Twoje prawa lub obowiązki pacjenta, a więc jeśli nie rozumiesz jakiejś decyzji lekarza lub masz wobec niej wątpliwości. Wówczas masz prawo do uzyskania opinii od innego specjalisty bądź do zmiany lekarza.

Chodzi tu np. o opinie lub orzeczenia dotyczące braku przeciwwskazań do korzystania z określonych świadczeń w uzdrowisku.

Jeśli zdecydujesz się na sprzeciw, musisz go uzasadnić i wskazać odpowiednie przepisy, z których wynikają Twoje prawa lub obowiązki.

Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie

Zostałeś przyjęty do szpitala, zakładu opiekuńczo-leczniczego lub pielęgnacyjno-opiekuńczego na leczenie stacjonarne? Jeśli tak, masz prawo przechować wartościowe rzeczy w depozycie. Koszty w tym przypadku pokrywa placówka, do której trafiłeś.

Rzecznik Praw Pacjenta

Jeśli czytasz ten artykuł, być może zainteresuje Cię to, kim jest Rzecznik Praw Pacjenta. To osoba, która podejmuje różne działania w celu ochrony praw pacjentów. Dba on o to, aby były one odpowiednio przestrzegane przez wszystkie placówki medyczne.

Chcesz złożyć skargę na lekarza, który naruszył Twoje prawa pacjenta? Jeśli tak, jak najbardziej masz do tego prawo. Dokument możesz skierować na adres: Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, ul. Młynarska 46, 01-171 Warszawa. Możesz go również wysłać na adres e-mailowy (kancelaria@rpp.gov.pl) lub złożyć osobiście (pod podanym wyżej adresem). Skargę możesz też złożyć do kierownika poradni, dyrektora szpitala, rzecznika odpowiedzialności zawodowej lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej oraz Narodowego Funduszu Zdrowia.

Źródło:

https://www.gov.pl/web/zdrowie/prawa-pacjenta (dostęp: 23.03.2022)