Flegma w gardle – czy pojawia się tylko przy infekcji?

Flegma w gardle to problem, z którym zmagał się chyba każdy człowiek na świecie. Najczęściej doświadcza się jej w trakcie infekcji. Jest to uciążliwy objaw i może utrudnić codzienne funkcjonowanie, a samo odkrztuszanie często wywołuje ból. Dlatego warto wiedzieć, kiedy pojawia się flegma i w jaki sposób można się jej szybko pozbyć. 

Co to jest flegma? 

Flegma jest zalegającą w gardle wydzieliną. Należy jednak pamiętać, że wydzielina produkowana w odpowiedniej ilości pełni w organizmie bardzo istotną rolę. Przede wszystkim nawilża układ oddechowy. Do tego zawiera przeciwciała, dzięki czemu zwalcza patogenne drobnoustroje. 

Flegma zalegająca w gardle pojawia się, gdy tej wydzieliny jest zbyt dużo. Spływa wtedy po ścianie gardła, powodując kaszel i chrypkę, a niekiedy również problemy z mówieniem, czy oddychaniem. Z reguły ma biały lub żółty kolor, rzadziej zielony. Zazwyczaj nie wiąże się z żadną poważną chorobą, jednak osoby, które się z nią zmagają, skarżą się na uczucie dyskomfortu i ciągłego łaskotania w gardle.

Skąd bierze się flegma w gardle? 

Zazwyczaj flegma pojawia się, gdy pacjent zmaga się z jakąś infekcją. W takiej sytuacji jest to po prostu reakcja obronna organizmu. Przyczyn pojawiającej się w gardle flegmy może być jednak więcej, a najczęściej są to: 

• przeziębienie, 
• zapalenie gardła, 
• alergie (przede wszystkim te, które mają charakter wziewny), 
• przewlekłe zapalenie zatok, 
• przewlekły nieżyt nosa, 
• refluks żołądkowo-przełykowy, 
• palenie papierosów (dym tytoniowy może podrażnić struktury układu oddechowego, przez co dochodzi do nadprodukcji wydzieliny).

Flegma będzie także bardziej dokuczliwa, o charakterze nawracającym, jeśli w jamie nosowej znajdują się polipy lub przegroda nosa jest skrzywiona. Może być też tak, że flegma to jeden z objawów poważnej dolegliwości. Wtedy jednak towarzyszą jej również inne symptomy. Choroby, w których przebiegu obserwuje się nadmiar wydzieliny w układzie oddechowym, to m.in.: 

• ropień płuca, 
• rozstrzenie oskrzeli, 
• gruźlica. 

Zdarza się, że możesz odczuwać flegmę w gardle, chociaż wcale jej tam nie ma. Dzieje się tak w przypadku globus histericus, czyli zaburzeń psychosomatycznych. Wówczas w sytuacji nasilonego stresu pacjent ma wrażenie, że w gardle znajduje się wydzielina czy ciało obce, tzw. gula w gardle.

Objawy towarzyszące flegmie 

Flegma w gardle jest łatwa w rozpoznaniu. Osoby, które się z nią zmagają, po prostu czują, że w gardle zalega wydzielina. Do tego mogą się pojawić też inne objawy, takie jak: 

• problemy z przełykaniem, 
• chrypka, 
• Zmiana barwy głosu (a w skrajnych wypadkach całkowita utrata głosu), 
• łaskotanie w gardle, 
• kaszel, 
• odruch wymiotny. 

Kolor flegmy jest ważny 

Jeżeli masz flegmę w gardle, powinnaś zwracać uwagę na to, jaki kolor ma wydzielina, którą uda ci się odkrztusić. Dzięki temu często można określić, dlaczego doświadczasz tego przykrego problemu. Jeśli jest żółta lub zielona, oznacza infekcję wirusową lub bakteryjną. Rzadziej może świadczyć o mukowiscydozie. Czarna wydzielina pojawia się u górników i palaczy, z kolei zabawiona krwią może informować o zapaleniu gardła (lub innej infekcji) albo być jednym z pierwszych objawów zapalenia płuc.

Domowe sposoby na flegmę w gardle 

Flegma jest bardzo uciążliwa, na szczęście w wielu przypadkach pomóc mogą domowe sposoby, takie jak: 

• wypijanie dużej ilości płynów – niewystarczające nawadnianie organizmu może sprawić, że w gardle będzie zalegał śluz. Ich uzupełnienie pomoże rozrzedzić wydzielinę, co sprawi, że dużo łatwiej będzie ją odkrztusić, 
• nawilżanie pomieszczeń – flegma często pojawia się na skutek długotrwałego przebywania w klimatyzowanych i suchych pomieszczeniach, co podrażnia błony śluzowe i prowadzi do zwiększonej produkcji wydzieliny, 
• olejki eteryczne – do nawilżacza powietrza warto dodać olejki eteryczne, które pozwolą zwalczyć infekcję i ułatwią odkrztuszanie flegmy. Dobrze sprawdzają się zapachy miętowe lub leśne. 

Osoby zmagające się z flegmą w gardle mogą także sięgać po leki, które są dostępne bez recepty. Pomocne są przede wszystkim specyfiki mukolityczne i tabletki na ból gardła. Dobrym pomysłem jest też robienie inhalacji z soli fizjologicznej, picie syropów zawierających ekstrakt z bluszczu i porostu islandzkiego czy picie syropów ułatwiających odkrztuszanie.

Kiedy flegmę należy skonsultować z lekarzem? 

Zdarza się, że zalegająca flegma jest podstawą do wizyty u lekarza, szczególnie w sytuacji, kiedy oprócz niej pojawiają się inne objawy infekcji, np. wysoka gorączka, ogólne uczucie osłabienia, obrzęk migdałków czy białawy nalot w gardle i w okolicy migdałków. Warto też udać się do specjalisty, jeśli wydzielina zalega długo i żadne domowe sposoby nie przynoszą efektów. Bez wątpienia wskazaniem do wizyty u specjalisty jest sytuacja, w której odkrztuszona wydzielina zawiera krew.

Chory powinien mieć też na uwadze, że w przypadku przewlekłej obecności flegmy i braku jakichkolwiek działań, by się jej pozbyć, można doprowadzić do wywołania refluksu żołądkowo-przełykowego. Wtedy konieczne jest stosowanie zaleconych przez specjalistę leków należących do grupy inhibitorów pompy protonowej. 

Bibliografia: 

1. Behrbohm H., Kaschke O., Nawka T., Choroby ucha nosa i gardła, Edra Urban & Partner, Wrocław 2012. 
2. Dzierżanowska-Fangrat K., Leczenie chorób infekcyjnych, PZWL, Warszawa 2021. 
3. Eckard S., Infekcje bakteryjne, MedPharm, Wrocław 2019.