Kamienie żółciowe – skąd się biorą? Jak wpływają na twój organizm?

Kamienie żółciowe to problem, który pojawia się głównie u pań. Zmagają się z nimi czasem już nawet kobiety po 20. roku życia. Jeśli kamienie są duże, objawiają się szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości. Zdarza się jednak, że mają niewielkie rozmiary i wykrywa się je przypadkiem, np. podczas badania USG. Czym są kamienie żółciowe? Jak się je leczy? Czy wizyta u lekarza jest konieczna? 

Czym są kamienie żółciowe? 

Kamienie żółciowe to złogi zlokalizowane w pęcherzyku żółciowym. Zbudowane są z substancji znajdujących się w żółci, a więc głównie z soli i kwasów żółciowych, wody, bilirubiny, fosfolipidów oraz kryształków cholesterolu. Tworzą się zazwyczaj podczas procesów trawiennych, kiedy żółć transportowana jest z woreczka żółciowego do dwunastnicy. Czasem też wykształcają się w pęcherzyku żółciowym. Ból, który wywołują, zależy od ich lokalizacji oraz wielkości. Czasem mierzą aż kilka centymetrów. Można wyróżnić: 

• kamienie cholesterolowe – zbudowane są przede wszystkim z cholesterolu, odpowiadają za zdecydowaną większość przypadków kamicy żółciowej, 
• kamienie bilirubinowe (pigmentowe) – zbudowane są głównie z cholesterolowego rdzenia, do którego przylega bilirubina. 

Kamień żółciowy – objawy 

Jeśli kamień żółciowy jest niewielki, może nie dawać żadnych objawów. Co najwyżej po spożyciu posiłku można czuć się niezbyt komfortowo. Sytuacja wygląda jednak zupełnie inaczej, kiedy kamienie rosną i pojawiają się w coraz większej liczbie – wówczas dolegliwości mogą się nasilać. W takiej sytuacji można zaobserwować również odbijanie i wzdęcia.  

Często dochodzi np. do kolki żółciowej. Jest to nagły i mocno nasilony skurcz w nadbrzuszu pod prawym łukiem żebrowym. Nierzadko promieniuje do prawej łopatki i pleców, a czasem wyczuwalny jest nawet w okolicy obojczyków i szyi. Cały atak może trwać zarówno 10 minut, jak i 3 godziny. Objawy pojawiają się po zjedzeniu ciężkostrawnego lub tłustego posiłku. Zazwyczaj znikają same. Wraz z tym symptomem mogą wystąpić również takie objawy jak: 

• nadmierna potliwość, 
• dreszcze, 
• stan podgorączkowy, 
• nudności, 
• wymioty.

Przyczyny powstawania kamieni żółciowych 

Główną przyczyną kamieni żółciowych jest zwiększony poziom cholesterolu lub biliurbiny w żółci. Sprzyjają temu takie czynniki jak: 

• wysokokaloryczna dieta, 
• zwiększone stężenie trójglicerydów we krwi, 
• otyłość. 

Kamienie w woreczku żółciowym – dieta 

W sytuacji, gdy pojawia się kamień w woreczku żółciowym, należy zmienić dietę. Ważne jest to, aby ograniczyć produkty pochodzenia zwierzęcego: 

• boczek, 
• smalec, 
• tłuste mięsa i wędliny, 
• słoninę, 
• żółte sery, 
• serki topione, 
• sery pleśniowe, 
• boczek. 

Zamiast tego należy uwzględnić w jadłospisie więcej produktów bogatych w: 

• witaminę D (znajduje się w tłustych rybach morskich, np. makreli, łososiu, szprotce, śledziu), 
• witaminę K (znajduje się w sałacie zielonej, szpinaku, szparagach, sałatce, czarnej jagodzie), 
• witaminę E (znajduje się w zielonej pietruszce, otrębach pszennych, nektarynce), 
• beta-karoten (znajduje się w brokułach, marchwi, cykorii, dyni, papryce, morelach). 

Niektórzy sięgają także po kurkumę na kamienie żółciowe. Jak się okazuje, zapobiega ona ich powstawaniu, a do tego w pewnym stopniu rozpuszcza te już istniejące. Czy cola na kamienie żółciowe okaże się dobrym rozwiązaniem? Istnieją zwolennicy również i takiej metody. Radzą oni, aby pić ten napój wraz z sokiem z cytryny oraz oliwą. Wszystkie te składniki należy ponoć ze sobą wymieszać i powstrzymać się przynajmniej na kilka godzin od jedzenia przed ich wypiciem.  

Po spożyciu mieszanki, jak twierdzą fani tej metody, kamienie żółciowe zostają wydalone z organizmu. No dobrze, a jaka jest prawda? Taka, że prawdopodobieństwo znalezienia zawartego w coli kwasu fosforowego (który jest przemysłowo wykorzystywany do pozbywania się kamienia) jest niemal zerowe. A jak działa ostropest na kamienie żółciowe? Jak się okazuje, można go stosować w leczeniu omawianego problemu, a także w jego profilaktyce. 

Kamienie w woreczku żółciowym a alkohol 

Jak pokazują badania, picie niewielkich ilości alkoholu może chronić przed kamicą żółciową. Okazuje się, że alkohol obniża stężenie cholesterolu w żółci. Jest to o tyle istotne, że to właśnie cholesterol jest winny powstawania kamieni żółciowych. 

Usuwanie kamieni z woreczka żółciowego 

Jeśli problem kamicy żółciowej jest poważny, zaleca się usuwanie kamieni z woreczka żółciowego (cholecystektomię). Jest to zabieg chirurgiczny, który zwykle przeprowadza się przy wykorzystaniu metody laparoskopowej. Lekarz wykonuje w jego ramach kilka małych nacięć powłok brzusznych. Następnie wprowadza przez nie kamerę oraz potrzebne narzędzia do jamy brzusznej. Cena usuwania kamieni z woreczka żółciowego wynosi od 3 do 10 tys. złotych. 

Czasem lekarze zalecają rozbijanie kamieni żółciowych przy pomocy lasera. Wówczas rozkrusza się złogi przy pomocy energii, którą wytwarza laser. Dzięki temu można rozbić kamienie na pył, który następnie wydalany jest wraz z moczem. Taki zabieg również kosztuje kilka tysięcy złotych. 

Interesuję Cię endoskopowe usuwanie kamieni z dróg żółciowych? Zabieg ten określa się także mianem endoskopowej cholangiopankteatografii wstecznej, w skrócie ECPW. Polega on na połączeniu endoskopii oraz badania rentgenowskiego. Zabieg kosztuje od 2 do kilku tys. złotych. 

W niektórych przypadkach stosuje się także litotrypsję, podczas której rozbija się kamienie żółciowe ultradźwiękami. Cena takiego zabiegu równa się cenom tym wyżej opisanych. Zdarza się również, że lekarz przepisuje leki rozpuszczające kamienie żółciowe. Wówczas trzeba się nastawić na to, że cały proces usuwania kamieni będzie trwał raczej długo, ale za to taniej. 

Kamienie żółciowe – powikłania 

Jeśli kamienie żółciowe nie będą leczone odpowiednio wcześnie, może to doprowadzić do takich problemów jak: 

• zapalenie dróg żółciowych, 
• żółtaczka mechaniczna, 
• ostre zapalenie trzustki, 
• ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego, 
• przetoki żółciowo-dwunastnicze, 
• ostre zapalenie trzustki, 
• żółciowe zapalenie otrzewnej. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459370/ [dostęp 17.05.23]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470440/ [dostęp 17.05.23]. 
3. Njeze G. E., Gallstones, Nigerian Journal of Surgery 2013, 19(2): s. 49-55.