Jakie symptomy daje endometrioza? Objawy psychiczne

Jak podaje Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, od pojawienia się pierwszych symptomów endometriozy aż do jej wykrycia mija w Polsce 8-12 lat. Przez ten czas kobiety odczuwają szereg nieprzyjemnych dolegliwości negatywnie odbijających się na ich jakości życia, nie znając przy tym przyczyny problemów. Co robi endometrioza? Objawy psychiczne to tylko jeden z problemów pacjentek. 

Wpływ endometriozy na zdrowie psychiczne

Endometrioza to choroba żeńskiego układu rozrodczego charakteryzująca się rozrostem tkanki gruczołowej błony śluzowej macicy poza jej fizjologiczne występowanie. Jak podają Kulecza-Brończyk B. E. i in. w artykule opublikowanym w monografii pt. „Od poczęcia do starości. Problemy Zdrowotne Kobiet” w 2020 roku, występuje ona u 7-10% kobiet w wielu rozrodczym. Typowe objawy endometriozy obejmują: 

• bolesne miesiączki, 
• ból podczas oddawania moczu, 
• bóle miednicy mniejszej, 
• ból podczas współżycia (dyspaurenia), 
• niepłodność, 
• bóle pleców, 
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: biegunki, zaparcia, bóle brzucha, ból podczas wypróżniania. 

Chroniczny ból, zmęczenie, zaburzenia miesiączkowania oraz problemy z zajściem w ciążę stanowią duże obciążenie psychiczne, które utrudnia kobietom normalne funkcjonowanie. Endometrioza może negatywnie wpływać na wiele aspektów życia, utrudniając naukę,  znalezienie i utrzymanie pracy czy też uczestnictwo w życiu społecznym. Rodzi to poczucie utraty kontroli nad własnym życiem i powstawanie wielu objawów psychicznych. Zalicza się do nich: 

• obniżony nastrój, 
• przewlekły stres, 
• stany depresyjne. 

Endometrioza a stany lękowe

Badania wskazują, że poziom lęku u kobiet z endometriozą jest wyższy w porównaniu do populacji osób zdrowych. WHO podaje, iż na stany lękowe cierpi ok. 6% kobiet na całym świecie. W odniesieniu do kobiet z endometriozą analiza z 2023 roku wykazała, że od 11,5 do 87,5% pacjentek doświadcza stanów lękowych.  

Najczęściej lęk koreluje z występującymi zaburzeniami układu mięśniowo-szkieletowego, w tym z bólami miednicy mniejszej i pleców. Wskazuje się, że z jednej strony objawy lękowe mogą pojawiać się z powodu bólu odczuwanego w endometriozie, z drugiej zaś lęk i niepokój skutkują zwiększoną percepcją bólu. Lęk oraz stres nasilają się w momencie diagnozy choroby w związku z jej przewlekłym, nieuleczalnym charakterem oraz zwiększonym ryzykiem niepłodności.

Endometrioza a depresja

Kobiety z endometriozą częściej doświadczają objawów depresyjnych w stosunku do populacji ogólnej, choć wyniki badań nie wskazują jednoznacznie dokładnego odsetka osób. Według przeglądu systematycznego z 2023 roku objawy depresyjne stwierdzono u  9,8-98,5% pacjentek z endometriozą, w porównaniu z 6,6-9,3% osób z grupy kontrolnej.  

Szeroki zakres wyników związany jest z różnym obrazem klinicznym choroby oraz odmiennym pomiarem. Czynniki ryzyka wystąpienia objawów depresyjnych obejmują zaburzenia snu, negatywny obraz własnego ciała, zmęczenie, trudności z zajściem w ciążę oraz współistnienie innych chorób. 

Czy każda kobieta z endometriozą doświadcza problemów natury psychicznej?

Przebieg endometriozy jest zróżnicowany – czasem choroba nie wywołuje objawów lub jest skąpoobjawowa, a w innych przypadkach wręcz przeciwnie, kobiety doświadczają bardzo silnych dolegliwości. Warto przy tym podkreślić, iż nasilenie objawów nie jest jednoznaczne ze stopniem  zaawansowania endometriozy. Wynika to między innymi z lokalizacji ognisk choroby oraz odmiennego progu odczuwania bólu. 

Choć kobiety z endometriozą są narażone na pojawienie się zaburzeń w sferze psychicznej, nie oznacza to jednak, że objawy te występują u każdej pacjentki. Jeśli choroba negatywnie wpływa na twoje samopoczucie, jest źródłem lęków i innych zaburzeń psychicznych, rozważ skorzystanie ze wsparcia psychologicznego. Ulgę w dolegliwościach przynieść może ci także: 

• fizjoterapia uroginekologiczna, 
• regularne wykonywanie ćwiczeń indywidualnie dobranych do twojego stanu zdrowia, 
• stosowanie technik radzenia sobie ze stresem, 
• modyfikacja diety. 

Bibliografia: 

1. Carbone G., Campo G., Papaleo E., Marazziti D., Maremmani I., The Importance of a Multi-Disciplinary Approach to the Endometriotic Patients: The Relationship between Endometriosis and Psychic Vulnerability. Journal of Clinical Medicine 2021. 10;10(8). 
2. Kulecza-Brończyk B. E. i in., Retrospektywna ocena występowania endometriozy u pacjentek hosrpitalizowanych w latach 2017-2018 w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym oraz Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. J. Śniadeckiego w Białymstoku, Od poczęcia do starości. Problemy Zdrowotne Kobiet, Uniwersytet Medyczny w Łodzi – Repozytorium, tom 1, s. 164-190. 
3. Szypłowska M.,Tarkowski R., Kułak K.,The impact of endometriosis on depressive and symptoms and quality of life: a systematic review, Front Public Health 2023, 11. 
4. van Barneveld E., Manders J., van Osch F. H. M., van Poll M., Visser L., van Hanegem N., Lim A. C., Bongers M. Y., Leue C., Depression, anxiety, and correlating factors in endometriosis: a systematic review and meta-analysis, Journal of Women’s Health 2022, 31, pp. 219-230.