Kamica przewodowa – objawy, diagnostyka, leczenie i dieta

Kamica przewodowa objawia się bólem w prawym podżebrzu, żółtaczką i świądem skóry. Symptomy te pojawiają się w odpowiedzi na kamienie zalegające w przewodach żółciowych. Powstałe złogi utrudniają odpływ żółci, co w konsekwencji może prowadzić do groźnych powikłań, w tym ostrego zapalenia trzustki. Jak diagnozuje się kamicę przewodową i na czym polega jej leczenie? Jaką rolę u osób z kamieniami w przewodzie żółciowym odgrywa dieta? Wyjaśniamy!

Czym jest kamica przewodowa?

Kamica przewodowa to choroba, w której  dochodzi do powstawania kamieni żółciowych w zewnątrz- i wewnątrzwątrobowych drogach żółciowych. Do przyczyn powstawania złogów zalicza się: zastój żółci, zwiększony poziom bilirubiny czy zaburzenia kwasowo-zasadowe. Wyróżnia się dwie postacie choroby: pierwotną kamicę przewodową i wtórną kamicę przewodową. W przypadku pierwotnej kamicy przewodowej brązowe kamienie barwnikowe tworzą się w przewodzie żółciowym wspólnym. W postaci wtórnej, która występuje znaczne częściej, złogi cholesterolowe oraz złogi mieszane pochodzą z pęcherzyka żółciowego. Są one mniejszych rozmiarów niż kamienie powstałe w przewodzie żółciowym wspólnym, gdyż ich wielkość jest uzależniona od maksymalnej średnicy przewodu pęcherzykowego.

Pacjenci z kamicą przewodową bardzo często chorują również na kamicę pęcherzyka żółciowego. Kamica przewodowa po cholecystektomii dotyczy 5-20 proc. chorych. Kamienie mogą powstawać w drogach żółciowych również po usunięciu woreczka żółciowego.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 kamica przewodu żółciowego oznaczona jest symbolem K80. Wyróżnia się także podtypy oznaczone odpowiednio: k80.3 –  kamica przewodu żółciowego z zapaleniem (dróg żółciowych), k80.4- kamica przewodu żółciowego z zapaleniem pęcherzyka żółciowego oraz K80.5 – kamica przewodu żółciowego bez zapalenia pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych.

Objawy kamicy przewodowej

Złogi zalegające w drogach żółciowych zaburzają prawidłowy przepływ żółci, prowadząc do jej zagęszczenia i drażnienia struktur przewodów, czego skutkiem jest pojawienie się nieprzyjemnych symptomów. Kamienie w przewodach żółciowych wywołują następujące objawy:

• żółtaczkę: zażółcenie skóry i białkówek oczu,
• świąd skóry,
• nudności i wymioty,
• ciemne zabarwienie moczu,
• odbarwione stolce,
• ból w prawym podżebrzu mogący promieniować do pleców lub łopatki.

U ok. 10 proc. pacjentów kamica przewodowa przebiega bezobjawowo. Wielu chorych cierpi na nawracające napady kolki żołciowej, ostre zapalenie trzustki oraz zaporowe zapalenie dróg żółciowych. Powikłaniom kolki wątrobowej towarzyszą gorączka, dreszcze i zaburzenia świadomości.

Diagnostyka kamicy przewodowej

W diagnostyce kamieni występujących drogach żółciowych wykorzystuje się badania laboratoryjne i obrazowe. U chorych z kamicą przewodową odnotowuje się wzrost aktywności enzymów: ALT (aminotransferazy alaninowej), AST (aminotransferazy asparaginowej), ALP (fosfatazy alkalicznej) i GGT (gammaglutamylotransferazy) oraz zwiększenie stężenia bilirubiny. Podstawowym badaniem obrazowym zlecanym przy podejrzeniu kamicy przewodów żółciowych jest ultrasonografia jamy brzusznej, która pozwala na wykrycie poszerzenia przewodów lub rzadziej złogów w przewodach żółciowych. Możliwe jest również określenie wielkości oraz liczby kamieni.

Badaniem o znacznie wyższej czułości i swoistości jest endoskopowa ultrasonografia (EUS), za pomocą której można zaobserwować w dalszym odcinku dróg żółciowych złogi o wielkości mniejszej niż 5 mm. Jeśli wyżej wymienione badania nie wskazują jednoznacznie na kamicę przewodową, przeprowadza się rezonans magnetyczny dróg żółciowych (MRCP). Dzięki niemu uwidocznieniu ulegają wewnątrz- i zewnątrzwątrobowe drogi żółciowe.

Leczenie kamicy przewodów żółciowych

Wykrycie kamieni w przewodzie żółciowym wymaga podjęcia leczenia endoskopowego bądź operacyjnego. Podstawową metodą leczenia jest wsteczna endoskopowa cholangiopankreografia (ECPW) ze sfinkterotomią. Polega ona na nacięciu brodawki większej dwunastnicy i usunięciu niewielkich złogów. Kamienie o średnicy >15 mm rozkrusza się za pomocą litotrypsji mechanicznej, litotrypsji pozaustrojowej lub sfinkterotomii z następczym poszerzeniem brodawki.

Nieskuteczność powyższych metod jest wskazaniem do wszczepienia protezy do przewodu żółciowego wspólnego. Pacjenci z kamicą pęcherzyka żółciowego kierowani są na cholecystektomię – czyli usunięcie woreczka. Ostatnim możliwym sposobem leczenia jest operacyjna resekcja złogów znajdujących się w drogach żółciowych.

Dieta w kamicy przewodowej powinna być lekkostrawna, bogata w błonnik i niskotłuszczowa. Zaleca się spożywanie dużej ilości warzyw, owoców oraz produktów zbożowych. Bardzo ważne jest picie co najmniej 2 litrów wody dziennie – chorzy powinni wybierać wodę niegazowaną, niskozmineralizowaną.

Bibliografia:

1. Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna, 2017.
2. Suresh Chandu, „Clinical study and management of choledocholithiasis”, J of Evolution of Med and Dent Sci, Vol. 3/ Issue 49/Oct 02, 2014.