Przejdź do treści

Kapnometria i kapnografia – wskazania, normy, wyniki

Tekst o kapnometrii, kapnografii, wskazaniach i normach wyników. Na zdjęciu: Ręka trzymająca rentgen - HelloZdrowie
Kapnometria i kapnografia – wskazania, normy, wyniki Pexels.com
Podoba Ci
się ten artykuł?

Kapnometria jest jednym z podstawowych badań służących do monitorowania wymiany gazowej poprzez pomiar stężenia dwutlenku węgla. Wykorzystuje się ją także do sprawdzenia prawidłowości przeprowadzonej intubacji i skuteczności resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Badanie polegające na graficznym odwzorowaniu wyników ciągłego pomiaru stężenia dwutlenku węgla nazywamy natomiast kapnografią. Na czym polegają kapnometria i kapnografia? Jaka może być przyczyna uzyskania odbiegających od normy wyników tych badań?

Czym są kapnometria i kapnografia?

Kapnometria jest nieinwazyjnym, prostym badaniem pozwalającym na określenie stężenia dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu. W teście oznacza się poziom końcowowydechowego CO2 oznaczanego najczęściej symbolem EtCO2.

Kapnografia stanowi metodę pozwalającą na ciągłą prezentację graficzną pomiaru stężenia dwutlenku węgla w całym cyklu oddechowym. Z reguły wyniki przedstawiane są wraz z wartościami liczbowymi dla mierzonego parametru.

Wskazania do przeprowadzenia kapnometrii i kapnografii

Kapnometrię i kapnografię przeprowadza się w celu oceny wentylacji płuc na podstawie próbki powietrza wydychanego. Badania wykorzystuje się do:

  • potwierdzenia intubacji drzewa oskrzelowego lub tchawicy,
  • kontrolowania procesu wentylacji mechanicznej,
  • oceny przebiegu resuscytacji krążeniowo-oddechowej (kapnometria stanowi wskaźnik skuteczności uciśnięć klatki piersiowej oraz pozwala na wczesną ocenę powrotu krążenia podczas resuscytacji),
  • diagnostyki zastoinowej niewydolności krążenia oraz skurczu oskrzeli (jako badanie dodatkowe).

Przeciwwskazania do wykonania kapnometrii i kapnografii

Kapnometria i kapnografia są badaniami prostymi i nieinwazyjnymi. Można je wykonać u każdego pacjenta, o ile ma to uzasadnienie kliniczne.

Jak wygląda badanie kapnometrii i kapnografii?

W celu wykonania kapnometrii lub kapnografii urządzenie do pomiaru podłącza się do rurki dotchawiczej lub respiratora. Wynik badania wyświetlany jest w postaci pojedynczej wartości liczbowej (końcowowydechowy CO2) lub kapnogramu, czyli prezentacji zmieniających się w czasie kolejnych pełnych cyklów oddechowych wartości pomiarów stężenia dwutlenku węgla.

Mężczyźni przeprowadzają pierwszą pomoc manekinowi, jako osobie powieszonej

Norma wyniku kapnometrii

Norma dla pomiaru kapnometrii to przedział 35-45 mm Hg. Zarówno wartości stężenia dwutlenku węgla poniżej tego zakresu, jak i poziom zbyt wysoki w stosunku do prawidłowego świadczą o występowaniu zaburzeń wymiany gazowej.

Za niskie stężenie dwutlenku węgla w kapnometrii

Wyniki kapnometrii poniżej poziomu normy może świadczyć o:

  • przecieku wokół mankietu rurki dotchawiczej w czasie intubacji,
  • obniżeniu temperatury ciała (hipotermii),
  • zmniejszenie objętości płynu w łożysku naczyniowym (hipowolemii),
  • wstrząsie,
  • skrajnej niedoczynności tarczycy,
  • zatorowości płucnej,
  • hiperwentylacji,
  • niedrożności dróg oddechowych,
  • bezdechu,
  • niskiej skuteczności uciśnięć w czasie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Prawidłowe oddychanie a koronawirus / unsplash

Zbyt wysoki poziom dwutlenku węgla w kapnometrii

Poziom dwutlenku węgla mierzonego w kapnometrii może wzrosnąć powyżej zakresu normy w następujących sytuacjach:

  • w czasie gorączki lub na skutek przegrzania,
  • w czasie podaży dożylnej wodorowęglanu sodu,
  • na skutek zwolnienia opaski uciskowej,
  • przy wzroście ciśnienia tętniczego krwi,
  • przy wzroście rzutu serca,
  • podczas hipowentylacji,
  • przy częściowej niedrożności dróg oddechowych,
  • na skutek absorpcji dwutlenku węgla u pacjenta z odmą brzuszną.

Wartość dwutlenku węgla w kapnometrii równa zero

Do możliwych przyczyn uzyskania wyniku kapnografii na poziomie zerowym zalicza się:

  • problemy ze sprzętem (respiratorem lub kapnometrem),
  • nieprawidłowe przyłączenie rurki dotchawiczej w czasie intubacji,
  • zator płucny.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa jako pierwsza pomoc; na zdjęciu zajęcia z pierwszej pomocy- Hello Zdrowie

Wyniki kapnografii

Wyniki kapnografii mają postać wykresu, na którym można wyróżnić następujące fazy odwzorowujące pojedynczy oddech:

  • linię zerową (kapnogram kończy się i zaczyna na wartości zero),
  • faza bardzo szybkiego, a następnie wolnego wzrostu stężenia dwutlenku węgla (wydech),
  • punkt końcowowydechowy – najwyższe stężenie dwutlenku węgla (tą wartość mierzy kapnometria),
  • gwałtowny spadek poziomu dwutlenku węgla, który następuje od razu po rozpoczęciu wdechu.

 

Bibliografia:

  1. Stępka A. [red], Stany zagrożenia życia w chorobach układu krążenia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa, 2019.
  2. Dyk D., Gutysz-Wojnicka A. [red.], Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2018.

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci
się ten artykuł?