Kardiomiopatia – co to za choroba? Charakterystyka poszczególnych rodzajów kardiomiopatii

Kardiomiopatie to grupa chorób charakteryzująca się różnego rodzaju uszkodzeniem mięśnia sercowego. Wyróżnia się kardiomiopatię rozstrzeniową, przerostową, restrykcyjną czy wiele innych o określonej przyczynie.

Kardiomiopatie stanowią patologie mięśnia sercowego, które mają różne przyczyny, inny mechanizm powstawania niewydolności serca. W różnym stopniu pojawiają się dodatkowe objawy z innych narządów, każda z kardiomiopatii charakteryzuje się innym obrazem mięśnia sercowego i odmiennymi parametrami w badaniach diagnostycznych. Może być wrodzona albo nabyta. Bardzo często kardiomiopatie mają charakter wtórny do innych chorób. Czasami przyczyna kardiomiopatii jest zupełnie nieuchwytna.

Rodzaje kardiomiopatii

Wyróżnia się 5 głównych typów kardiomiopatii:

• kardiomiopatia przerostowa,
• kardiomiopatia restrykcyjna,
• kardiomiopatia rozstrzeniowa,
• kardiomiopatia prawokomorowa o charakterze arytmogennym,
• kardiomiopatie niesklasyfikowane.

Kardiomiopatia przerostowa

Kardiomiopatia przerostowa to schorzenie mięśnia sercowego najczęściej uwarunkowane genetycznie. Polega na przeroście, czyli zwiększeniu grubości ściany lewej komory serca. Poza uwarunkowaniem genetycznym do jej powstania mogą przyczynić się także inne schorzenia powodujące wtórne przeciążenie lewej komory serca. Objawy kliniczne to przede wszystkim duszność, ból w klatce piersiowej, kołatanie serca, omdlenia, szmer skurczowy. Celem wykrycia przerostu mięśnia sercowego konieczne jest wykonanie EKG, czyli elektrokardiogramu, echokardiografii lub innych badań obrazowych. Czynniki zwiększające ryzyko zgonu sercowo-naczyniowego to przede wszystkim młody wiek, częstoskurcze komorowe, grubość ściany lewej komory przekraczająca 3 cm czy powiększenie lewego przedsionka. Leczenie kardiomiopatii uzależnione jest od obrazu klinicznego. Chory bez objawów klinicznych wymaga przede wszystkim obserwacji. Objawowa kardiomiopatia przerostowa wymaga stosowania beta-blokerów bądź innych leków. Czasami konieczne jest wdrożenie leczenia inwazyjnego. U chorych z krańcową niewydolnością serca i nasilonymi objawami klinicznymi konieczne do rozważenia jest przeszczepienie mięśnia sercowego.

Kardiomiopatia rozstrzeniowa

Kardiomiopatia rozstrzeniowa charakteryzuje się upośledzeniem pracy mięśnia sercowego na skutek patologicznego poszerzenia lewej bądź prawej komory serca. W efekcie funkcja skurczowa serca jest wyraźnie upośledzona. Jak w każdej innej kardiomiopatii czynnik genetyczny może odegrać rolę, lecz w przypadku kardiomiopatii rozstrzeniowej bardzo dużą rolę odgrywają inne czynniki ryzyka jak chemioterapeutyki, alkohol czy inne używki, niedokrwienie mięśnia sercowego, choroby układowe, nadciśnienie tętnicze, wady serca, zaburzenia metaboliczne. Choroba może przebiegać bezobjawowo, z postępującą niewydolnością serca. W badaniu RTG można zaobserwować powiększenie sylwetki serca, szczególnie lewej komory. Pomocnym badaniem jest echokardiografia. Wdraża się leczenie przyczynowe, o ile przyczyna jest uchwytna, eliminuje się czynniki wpływające na pogłębienie patologii mięśnia sercowego, jak używki, zła dieta czy kontroluje zaburzenia metaboliczne i nadciśnienie tętnicze. Ponadto wdraża się leczenie objawowe.

Kardiomiopatia restrykcyjna

Choroba przebiegająca pod postacią kardiomiopatii restrykcyjnej polega na znacznym upośledzeniu możliwości rozkurczowej komory lewej mięśnia sercowego. Wiele chorób może się do tego przyczynić, choć główną rolę odgrywają układowe choroby tkanki łącznej, jak amyloidoza, zapalenie eozynofilowe wsierdzia, nowotwory. Choroba powoduje, że mięsień nie jest w stanie ulec rozkurczowi. Stąd objawy w postaci zdecydowanie zmniejszonej objętości wyrzutowej mięśnia sercowego, co pogarsza samopoczucie chorego, wywołuje takie objawy, jak duszność, osłabienie. Podobnie jak w każdej innej niewydolności serca konieczne jest leczenie objawowe, a w przypadku skrajnej niewydolności rozważenie przeszczepienia mięśnia sercowego.

Kardiomiopatie, których przyczyny są dobrze znane

Czasami kardiomiopatie wywołują określone stany chorobowe. Przyczyny kardiomiopatii są następujące:

• migotanie lub trzepotanie przedsionków,
• częstoskurcz komorowy,
• leki stosowane w leczeniu chorób nowotworowych, co określa się jako kardiomiopatia polekowa,
• alkohol, czyli kardiomiopatia alkoholowa, co objawia się często arytmią w postaci migotania przedsionków, a następnie upośledzeniem pracy mięśnia sercowego. Konieczna jest zupełna abstynencja od alkoholu,
• kardiomiopatia połogowa również jest możliwa. Rozwija się pod koniec ciąży lub niedługo po porodzie. Kardiomiopatia połogowa rzadko powstaje jako wyłączne powikłanie ciąży czy porodu. Częściej nakłada się na to wiele czynników ryzyka, a ciąża jest elementem zapłonowym,
• kardiomiopatia takotsubo to przejściowe uszkodzenie mięśnia sercowego wywołane silnym stresem,
• arytmogenna kardiomiopatia prawokomorowa jest wywołana wyłącznie przez mutację genetyczną dziedziczoną autosomalnie dominująco. Polega na zastępowaniu komórek mięśniowych tkanką tłuszczową, a także włóknieniem komórek mięśnia sercowego. To z kolei generuje arytmię.