Kiedy i w jaki sposób wykonuje się próbę Romberga? Wskazania oraz wyniki testu

Jednym z częściej wykonywanych elementów badania neurologicznego jest próba Romberga. Wykonuje się ją przy zaburzeniach równowagi w celu rozróżnienia przyczyn ją wywołujących, a dokładniej w celu określenia uszkodzenia czuciowych dróg w rdzeniu kręgowym. Próba Romberga ujemna jest wynikiem prawidłowym, natomiast dodatnia świadczy o patologii.

Wskazania do wykonania próby Romberga obejmują choroby neurodegeneracyjne oraz podejrzenia uszkodzeń rdzenia kręgowego. Dzięki wykonaniu testu możliwe jest podjęcie dalszej diagnostyki oraz wykluczenie niektórych chorób neurologicznych, a także stwierdzenie, na którym odcinku układu nerwowego doszło do uszkodzenia.

Na czym polega próba Romberga?

Próba Romberga to jeden z elementów badania neurologicznego oceniający zdolność utrzymywania równowagi statycznej przez pacjenta przy otwartych oraz zamkniętych oczach. Test jest bardzo prosty w wykonaniu, nie wymaga specjalistycznej aparatury i może być przeprowadzony w każdych warunkach zarówno przez lekarza neurologa, jak i lekarzy innych specjalności. Próba wykonywana jest już od XIX wieku, wprowadzona została przez niemieckiego neurologa Moritz’a Romberga. Próby tej dokonuje się jeszcze przed podjęciem specjalistycznych badań diagnostycznych.

Jak wygląda próba Romberga? Pacjent przed badaniem zdjąć obuwie oraz skarpetki. Lekarz prosi o ustawienie się w pozycji stojącej, ze złączonymi równo stopami, z kończynami górnymi opuszczonymi wzdłuż tułowia oraz otwartymi oczami – w tym momencie następuje pierwszy etap obserwacji zaburzeń równowagi u pacjenta. Następnie badany wyciąga obie ręce przed siebie, tak by znajdowały się w jednej linii, prostopadle do ciała, po czym zamyka oczy na około 30 sekund, kiedy to ponownie następuje ocena jego postawy. Przez cały czas trwania próby Romberga lekarz jest zobowiązany chronić pacjenta przed ewentualnym wypadkiem, asekurując go.

Jakie są wskazania do przeprowadzenia próby Romberga?

Test ten jest przydatny w różnicowaniu zaburzeń równowagi spowodowanych zaburzeniami czucia od zaburzeń błędnikowych, a także w wykrywaniu uszkodzeń móżdżku. Próba Romberga powinna być przeprowadzana podczas każdego badania neurologicznego, szczególnie u osób prezentujących zaburzenia równowagi, zawroty głowy, zgłaszających upadki w ostatnim czasie oraz niezborność ruchów.

Choroby i zaburzenia, w których diagnozowaniu zastosowanie ma próba Romberga to :

• ucisk na rdzeń kręgowy – np. choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa,
• stwardnienie rozsiane,
• cukrzyca,
• zespół Guillaina–Barrégo,
• zespoły otępienne,
• zatrucia lekami – izoniazydem, winkrystyną,
• zatrucia metalami ciężkimi,
• przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna,
• uszkodzenie sznurów rdzeniowych bez wyraźnej przyczyny,
• ataksja Friedreicha,
• niedobór witamin z grupy B.

Próba Romberga nie jest miarodajna i nie powinna być wykonywana u osób, które nie są w stanie utrzymać pionowej postawy ciała, co może sugerować na zaburzenia neurologiczne, takie jak uszkodzenie kory mózgowej, zespoły móżdżkowe lub przedsionkowe. Testu nie przeprowadza się u osób leżących, w stanie ciężkim, nieprzytomnych.

W przypadku niepewnego wyniku zaleca się wykonać zaostrzoną próbę Romberga (próbę Manna), która polega na ustawieniu przez pacjenta stóp jedna za drugą wraz z rękami skrzyżowanymi na klatce piersiowej.

Próba Romberga – jak odczytywać wyniki?

Wyniki badania są widoczne już w trakcie jego przeprowadzania. Próba Romberga dodatnia świadczy o uszkodzeniu dróg nerwowych tylnosznurowych, czyli o ataksji sensorycznej (czuciowej). Można ją stwierdzić z pewnością tylko wtedy, gdy w drugim etapie badania – przy zamkniętych oczach – pacjent nie jest w stanie utrzymać równowagi. Objawy dodatniej próby Romberga to chwianie się podczas braku kontroli wzrokiem przy prawidłowej postawie podczas pierwszego etapu badania lub znaczna różnica między pierwszym etapem badania a drugim.

Próba Romberga ujemna świadczy o nieprzerwanym czuciowym sznurze rdzenia i braku ataksji czuciowej.

Chwiejna próba Romberga, kiedy pacjent buja się w przód i w tył, może świadczyć o uszkodzeniu móżdżku.

Przemieszczanie środka ciężkości do boku już przy otwartych oczach może świadczyć o chorobach błędnika, kiedy natomiast pacjent odchyla się do tyłu – o zaburzeniach ze strony móżdżku. W chorobach ośrodkowego układu nerwowego niestabilność jest wyrażona w różnych kierunkach.

Warto wspomnieć, że podczas badania można uzyskać fałszywe wyniki. Dodatnia próba Romberga może wystąpić u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, w szczególności z nerwicą, szczególnie w przypadku, gdy inne badania nie wykazują żadnych odchyleń od normy.