USG piersi – kiedy i jak często robić? Jak wygląda USG piersi?

USG piersi jest jednym z badań obrazowych wykorzystywanych w diagnostyce nowotworów piersi. Wykonywane jest najczęściej u młodych kobiet ze względów profilaktycznych. Dzięki USG piersi możliwe jest wychwycenie nawet kilkumilimetrowych zmian. Kiedy robić USG piersi? Jak często wykonywać badanie? Jak wygląda ultrasonografia piersi?

Na czym polega badanie USG piersi?

Ultrasonografia (USG) piersi to badanie nieinwazyjne wykonywane w diagnostyce chorób piersi. Podczas USG wykorzystuje się ultradźwięki, dzięki którym można zobrazować strukturę piersi oraz znajdujące się w niej ewentualne zmiany, np. guzy, torbiele. Badanie to przeprowadza się głównie u kobiet w młodym wieku, ze względu na gruczołową budowę piersi, która umożliwia penetrację promieniowania do wnętrza struktury. Dzięki USG piersi można uwidocznić nawet kilkumilimetrowe zmiany.

USG piersi – kiedy robić?

Wskazaniem do wykonania badania jest profilaktyka raka piersi w młodym wieku. Ultrasonografii piersi powinny poddawać się wszystkie zdrowe kobiety, również te, które nie obserwują u siebie żadnych niepokojących objawów. Na pierwsze badanie ultrasonograficzne piersi należy zgłosić się po 20. roku życia, a następnie powtarzać je co roku – co dwa lata.

USG piersi wykonuje się również:

• w przypadku odnalezienia podczas samobadania lub badania lekarskiego zmiany wewnątrz piersi,
• w sytuacji zaobserwowania patologicznej wydzieliny z brodawki, zaczerwienienia, zmian na skórze piersi.

USG piersi powinny częściej wykonywać osoby predysponowane do zachorowania na nowotwór piersi, czyli pacjentki, u których istniały przypadki zachorowania na raka piersi w rodzinie lub stwierdzono mutację genu BRCA1 bądź BRCA2. Badanie ze względu na brak emitowania szkodliwego promieniowania może być przeprowadzane u kobiet ciężarnych oraz kobiet karmiących piersią.

W którym dniu cyklu zrobić USG piersi?

USG piersi najlepiej wykonać w pierwszej połowie cyklu, tuż po miesiączce, ponieważ w późniejszym czasie badanie może być utrudnione poprzez nadmierne gromadzenie się wody w piersiach zależne od wpływu hormonów płciowych.

USG piersi można wykonać również w innej fazie cyklu, jednak przed krwawieniem piersi będą bardziej napięte, tkliwe, bolesne. Dotyczy to zwłaszcza kobiet zmagających się z zespołem napięcia przedmiesiączkowego – w ich przypadku wykonywanie USG piersi przed miesiączką może wiązać się z dyskomfortem. Badanie można ewentualnie wykonać w czasie krwawienia miesięcznego, ale należy o tym fakcie poinformować lekarza.

Kobiety stosujące tabletki antykoncepcyjne na USG piersi mogą zgłosić się w dowolnym momencie cyklu.

Pora dnia nie ma znaczenia – USG piersi zrobisz o dowolnej godzinie.

USG piersi – jak się przygotować?

USG piersi nie wymaga szczególnego przygotowania. Na badanie nie trzeba przychodzić na czczo. Należy przynieść poprzednie wyniki badań ultrasonograficznych oraz mammograficznych. Trzeba też przygotować się na konieczność całkowitego zdjęcia odzieży od pasa w górę.

Jak wygląda USG piersi?

Przed przystąpieniem do USG piersi lekarz zbiera wywiad od pacjentki oraz zapoznaje się z dokumentacją przez nią przyniesioną. Należy poinformować specjalistę o ewentualnych dolegliwościach, przyjmowanych lekach hormonalnych, wcześniejszych operacjach gruczołu i przypadkach nowotworów ginekologicznych w rodzinie. Przed badaniem lekarz może również zbadać piersi palpacyjnie w poszukiwaniu ewentualnych zmian.

USG piersi wykonuje się w pozycji leżącej, z rękami założonymi za głowę, co ułatwia dostęp do gruczołu. Lekarz przykłada do piersi posmarowaną żelem głowicę aparatu ultrasonograficznego, którą prowadzi po skórze techniką radialną. Poza piersiami ogląda również okolicę pach w celu oceny węzłów chłonnych.

Badanie powinno być wykonane w odpowiednio ogrzanym pomieszczeniu, by uniknąć obkurczania się brodawek oraz skóry.

USG piersi nie jest bolesne, podczas badania można odczuwać jedynie niewielki dyskomfort związany z uciskiem głowicy ultrasonografu na pierś. 

Lekarz podczas badania ocenia echogeniczność, czyli zdolność do odbijania promieni ultrasonograficznych przez piersi, poszukuje zmian ogniskowych i w przypadku, gdy występują, określa:

• ich kształt,
• brzegi zmiany,
• granice i orientację zmiany,
• obecność mikro- lub makrozwapnień,
• odkształcalność zmiany.

W przypadku obecności zmian niepokojących lekarz może podjąć decyzję o kontynuacji diagnostyki i skierowaniu na biopsję.

Badanie USG piersi jest nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne. Trwa ok. 10–15 minut, wyniki otrzymuje się od razu. Z opisem wyników USG piersi należy udać się do lekarza prowadzącego, który na ich podstawie podejmie odpowiednie decyzje terapeutyczne i zleci dalsze kontrole.

Jak często wykonywać USG piersi?

U kobiet od 20. do 30. roku życia sugeruje się wykonywanie USG piersi przynajmniej co dwa lata, po 30. roku życia – co roku. W przypadku obciążenia mutacjami genów związanych z nowotworami piersi kontrole powinno się wykonywać częściej – co najmniej dwa razy do roku.

Warto skonsultować się z lekarzem co do indywidualnie zalecanych odstępów między kolejnymi badaniami USG piersi – w zależności od występujących czynników ryzyka nowotworu lekarz może zasugerować inną częstotliwość ich przeprowadzania.

Ile kosztuje USG piersi?

USG piersi może być wykonane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jeśli istnieją ku temu wskazania, a pacjentka posiada odpowiednie skierowanie. Skierowanie na USG piersi wydawane jest zwykle przez lekarza ginekologa.

Badanie można również wykonać bez skierowania, na własną rękę. Ile kosztuje USG piersi prywatnie? Koszt badania to ok. 100 zł (rozpiętość cen w różnych placówkach mieści się w przedziale 60-180 złotych).

USG piersi a mammografia

USG piersi jest badaniem bezpieczniejszym od mammografii, ponieważ nie wykorzystuje się w nim promieniowania X. Badania mammograficznego nie zaleca się wykonywać u kobiet przed 35. rokiem życia oraz u pań w okresie ciąży i laktacji – wtedy badaniem profilaktycznym pierwszego wyboru jest USG. Ultrasonografię piersi przeprowadza się także w obserwacji łagodnych zmian nowotworowych i monitorowaniu leczenia onkologicznego, by nie narażać pacjentki na częste napromienianie. W niektórych przypadkach USG piersi stosuje się jako uzupełnienie wyniku badania mammograficznego.

Bibliografia:

1. Jakubowski W., Dobruch-Sobczak K., Migda B. (2012) Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie sonomammograficzne, Journal of Ultrasonography, 12: 245–261.
2. Centralny Ośrodek Koordynujący Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii- Skłodowskiej-Curie Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie Profilaktyka raka piersi.