Klasterowy ból głowy. Rzadka przypadłość, potrafi zniszczyć życie
Klasterowy ból głowy jest silny, występuje cyklicznie i może trwać całymi miesiącami. Objawy atakują nagle, nic nie zapowiada napadu. Czy można się z tej przypadłości wyleczyć? Do kogo zwrócić się o pomoc i jak zminimalizować ból, kiedy atak już nastąpił?
Co to jest klasterowy ból głowy?
Klasterowe bóle głowy to dolegliwość, która powtarza się cyklicznie. Występuje zwykle w określonych odstępach czasu i trwa od kilku dni do tygodni z momentami przerwy, a w najgorszych przypadkach okres ten rozciąga się na całe miesiące. U pacjentów cierpiących na omawianą przypadłość odróżnia się dwa etapy:
- reemisję, kiedy symptomy w ogóle nie występują,
- okres klasterowy, związany z odczuwaniem wszystkich objawów klasterowego bólu głowy, które nasilają się, a potem ustępują. Badania naukowe prowadzone przez UTHealth Houston Neurosciences wskazują, że najczęściej trwa on 6-12 tygodni.
Cierpisz na klasterowy ból głowy? Skala bólu to bardzo indywidualna kwestia, ale powszechnie uznaje się, że to najgorsza i najsilniejsza dolegliwość tego typu. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 20. roku życia, ale na szczęście przypadłość nie występuje często – według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Helath Organization, WHO) diagnozuje się ją zaledwie u 1. na 1000 pacjentów. Co ciekawe, występują częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Klasterowy ból głowy a stres
Stres nie jest przyczyną klasterowego bólu głowy. Nie wymienia się go także w czynnikach związanych ze zwiększonym ryzykiem jego wystąpienia. Niektóre badania wskazują jednak, że osoby zestresowane, zlęknione oraz te, które na co dzień czują się przeciążone psychiczne, odczuwają silniejsze dolegliwości bólowe podczas okresu klasterowego i ciężej im jest poradzić sobie z problemem.
Na grafice przedstawiono czerwonym kolorem miejsca, w których odczuwa się najczęściej określone typy bólu głowy. Fot. Adobe Stock
Klasterowy ból głowy. Objawy są bardzo charakterystyczne
Klasterowy ból głowy objawia się najczęściej w bardzo charakterystyczny sposób. Ból obejmuje bowiem tylko jedną stronę głowy w okolicy oka. W niektórych przypadkach promieniuje do szyi, ramion czy twarzy, ale nigdy na przeciwną stronę. Pojawia się nagle, nic go nie zapowiada i jest naprawdę silny. Ma charakter kłujący, palący lub ostry – tak opisują go pacjenci. Klasterowemu bólowi głowy mogą towarzyszyć:
- zaczerwienienie oka, łzawienie,
- zapalenie spojówki,
- opadanie powieki,
- zatkany nos lub cieknąca z nosa wydzielina,
- pocenie się,
- ogólny niepokój.
Jak już wspomniano, dolegliwości są odczuwane wyłącznie w okresie klasterowym i powtarzają się wtedy często, podczas gdy w trakcie reemisji pacjent w ogóle nie cierpi na bóle głowy. Pojedynczy epizod trwa około godziny, po czym ustępuje. Oczywiście jest to wartość uśredniona – u niektórych pacjentów ból utrzymuje się 15 minut, a u innych nawet kilka godzin. Po ataku zazwyczaj odczuwane jest silne zmęczenie.
Klasterowy ból głowy a migrena
Jak odróżnić klasterowy ból głowy od migreny? Przede wszystkim zwróć uwagę na charakter odczuwanej dolegliwości – przy migrenie ma ona charakter pulsujący i często poprzedza ją tzw. aura, która wiąże się z nietypowymi zaburzeniami widzenia. Poza tym pamiętaj o tym, że:
- klasterowe bóle głowy pojawiają się cyklicznie, np. występują zawsze o tej samej porze roku albo wybudzają śpiących o tej samej godzinie w każdej dobie,
- napady migrenowe pojawiają się w reakcji na wyzwalacze, takie jak ostre światło, głośne dźwięki czy silne zapachy.
W czasie napadu chorzy często mają myśli samobójcze. Klasterowy ból głowy jest też czynnikiem ryzyka rozwoju depresji. Pacjent nie tylko nie może poradzić sobie z intensywnością tego bólu, ale i przeraża go myśl, że może on niespodziewanie powrócić. Cechą tego bólu jest nieprzewidywalność. Nie można ocenić, kiedy nadejdzie, bo nie poprzedzają go prodromy. Tym też różni się od migreny. Inna różnica to czas trwania napadu. Pojedynczy napad klasterowego bólu trwa od 15 minut do 3 godzin, choć zazwyczaj godzinę, i osiąga największe natężenie w ciągu pierwszych 10 minut. Natomiast przy migrenie głowa boli od 4 godzin do 3 dni. Jest też jeszcze jedna ważna różnica.
Klasterowy ból głowy. Przyczyny i czynniki ryzyka
Przyczyny występowania klasterowych bólów głowy nie zostały jednoznacznie potwierdzone badaniami. Niektóre obserwacje wskazują na korelację między atakami a zwiększoną aktywnością podwzgórza, które kontroluje m.in. uczucie pragnienia oraz głody. Inne przywołują znaczenie neuroprzekaźników i czynników zapalnych, a także genetycznych. Bardziej narażone są także osoby:
- palące,
- pijące alkohol,
- o nieregularnym cyklu snu i czuwania,
- chorujące na alergie.
Na pewno dużą rolę w aktywacji klasterowego bólu głowy odgrywa podwzgórze. To jest taka struktura w mózgu, która w naszym organizmie reaguje na zmiany cykliczne w świecie – na zmiany pór roku czy nasłonecznienia. Podwzgórze steruje także naszym układem hormonalnym. Prawdopodobnie pewną rolę w aktywacji podwzgórza odgrywa niższy poziom melatoniny, jaki mają osoby chorujące na klasterowy ból głowy. Dokładnie nie wiemy jednak, w jaki sposób sygnał bólowy jest generowany i następnie przekazywany do nerwu trójdzielnego, unerwiającego głowę i twarz.
Leczenie klasterowego bólu głowy
Cierpisz na klasterowy ból głowy? Leczenie obejmuje terapię zachowawczą, a więc ma na celu zminimalizowanie dokuczliwych objawów. Nie istnieje natomiast preparat ani metoda, które gwarantowałby pełne wyleczenie. Aby otrzymać diagnozę, musisz się w pierwszej kolejności udać do internisty, a potem do neurologa, który zajmuje się leczeniem omawianej choroby. Następnie rozpocznie się leczenie. Leki na klasterowy ból głowy są dostępne wyłącznie na receptę, wśród nich wymienić należy:
- glikokortykosteroidy,
- węglan litu,
- blokery kanału wapniowego.
Mają one na celu poprawę ogólnego stanu pacjenta, natomiast podczas ataku stosuje się przede wszystkim tryptany w formie zastrzyków lub aerozolu donosowego. Środki dostępne bez recepty, takie jak ibuprofen czy paracetamol, nie będą w tej sytuacji skuteczne. Lekarz może także zalecić inhalacje tlenem w stężeniu 100 proc.
Klasterowy ból głowy. Domowe sposoby
Nie istnieją skuteczne domowe sposoby na klasterowy ból głowy. Aby nie pogarszać swojego stanu, najlepiej jest wziąć pod uwagę możliwe czynniki ryzyka, a więc zrezygnować z palenia papierosów czy picia alkoholu oraz zadbać o regularny i efektywny sen.
O ekspertce:
Dr n. med. Ewa Czapińska-Ciepiela – neurolog specjalizująca się w leczeniu padaczki i bólów głowy. Pracuje w Centrum Leczenia Padaczki i Migreny w Krakowie. Stypendystka Europejskiej Federacji Bólów Głowy, szkoli lekarzy w Polsce w leczeniu migreny. Link do rozmowy: https://www.hellozdrowie.pl/dr-ewa-czapinska-ciepiela-klasterowe-bole-glowy-potrafia-zrujnowac-zycie/.
Bibliografia:
- https://medlineplus.gov/ency/article/000786.htm [dostęp 12.09.2024].
- https://med.uth.edu/neurosciences/conditions-and-treatments/face-pain-and-headache-clinic/cluster-headache/ [dostęp 12.09.2024].
- https://stanfordhealthcare.org/medical-conditions/brain-and-nerves/headache/types/cluster-headache.html [dostęp 12.09.2024].
- Kandel S. A., Mandiga P., Cluster Headache, StatPearls 2023.
- Rossi P., Whelan J., Craven A., Ruiz De La Torre E., What is cluster headache? Fact sheet for patients and their families. A publication to mark Cluster Headache Day 2016, Functional Neurolody 2016, 31(3): 181-183.
- Wei D. Y., Ong J. J. Y., Goadsby P. J., Cluster Headache: Epidemiology, Pathophysiology, Clinical Features, and Diagnosis, Annals of Indian Academy of Neurology 2018, 21 (Suppl 1): S3-S8.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Kobiety inaczej radzą sobie z bólem niż mężczyźni i są bardziej podatne na uzależnienia od opioidów
To mit, że na RZS chorują tylko starsi ludzie. „Bolało mnie dosłownie wszystko. Nawet kołdra była za ciężka”
11 potencjalnych przyczyn bólu głowy i oczu. Czy warto się martwić?
Migrena u dzieci. Jak rozpoznać objawy i pomóc swojemu dziecku?
się ten artykuł?
