Kłykciny kończyste – skąd się biorą? Jak leczyć brodawki genitalne? 

Kłykciny kończyste wywołuje wirus przenoszony drogą płciową – HPV. Zmiany skórne w postaci kalafiorowatych tworów, choć wyglądają nieestetycznie i mogą wpędzać w zakłopotanie przed partnerem, zwykle mają charakter łagodny i często ustępują samoistnie. W tym artykule opowiem o przyczynach i objawach tego problemu. Dowiesz się, jak wyglądają kłykciny kończyste, czy można współżyć podczas aktywnej fazy choroby oraz jak uchronić się przed zakażeniem. Zapraszam do lektury.

Kłykciny kończyste – co to jest? 

Kłykciny kończyste (łac. candylomata acuminata) określane są często mianem brodawek płciowych (ang. genital warts). To zmiany skórne o proliferacyjnym charakterze, pojawiające się głównie w okolicach narządów płciowych, odbytu, a nierzadko na błonach śluzowych jamy ustnej. Zazwyczaj są miękkie, a ich powierzchnia przypomina brodawkę. Kłykciny o średnicy 1-5mm mają różowy kolor, natomiast większe zmiany wybarwiają się na brunatno. Brodawki w początkowym stadium wyglądają jak małe, czerwonawe grudki, aby z czasem zlać się w uszypułowany, kalafiorowaty wykwit.

Kłykciny kończyste i ich umiejscowienie 

Kłykciny kończyste sromu u kobiet zwykle pojawiają się na wargach sromowych większych i mniejszych. Mogą również rozwinąć się w przedsionku pochwy oraz na szyjce macicy. Kłykciny kończyste u mężczyzn najczęściej obejmują prącie (okolice wędzidełka, brzeg żołędzi, wewnętrzną blaszkę napletka). Czasami można zaobserwować je na mosznie, w pachwinach czy wokół ujścia cewki moczowej. Kłykciny kończyste odbytu występują u obu płci, częściej u mężczyzn. Ponadto, niekiedy obserwuje się wykwity w jamie ustnej – na wargach oraz języku. 

Skąd się biorą kłykciny kończyste? 

Za pojawienie się kłykcin kończystych na skórze odpowiada infekcja wirusem HPV (ang. Human Papilloma Virus, wirus brodawczaka ludzkiego) – głównie typu 6 i 11 – które obserwuje się w więcej niż 95% przypadków. Zdarza się, że dodatkowo dochodzi do koinfekcji, kiedy to w zmianie występują również inne typy wirusa HPV, między innymi 16 i 18. Te z kolei uznawane są za typ onkogenny, o dużym potencjale rozwoju nowotworu złośliwego.

Czy kłykciny kończyste są zaraźliwe? 

Krótko mówiąc – tak, kłykciny kończyste są zaraźliwe. Wirus HPV transmitowany jest najczęściej drogą kontaktów seksualnych, zarówno genitalno-genitalnych, jak i oralno- i analno-genitalnych. Ryzyko zwiększają również błędy higieniczne, np. używanie wspólnych ręczników.  Ponadto do infekcji może dojść w trakcie porodu – noworodek przechodząc przez kanał rodny matki z HPV ulega zakażeniu.

Kłykciny kończyste – leczenie zachowawcze 

Dotychczas nie opracowano żadnego leku, który oddziaływałby na wirusa brodawczaka ludzkiego. Część ginekologów i wenerologów preferuje podejście zachowawcze, czyli oczekiwanie na samoistną remisję zmian skórnych – w około 70% przypadków ma to miejsce w ciągu dwóch lat od zakażenia. Zazwyczaj jednak wspomniane podejście nie jest akceptowane przez pacjentów.

Kłykciny kończyste – leczenie farmakologiczne 

Szczęśliwie, istnieją metody farmakologiczne, które wykazują wysoką skuteczność leczenia, szczególnie jeśli chodzi o kłykciny kończyste małych rozmiarów. Jeśli więc chcesz zwalczyć omawianą przypadłość, porozmawiaj ze swoim lekarzem prowadzącym o substancjach, które możesz stosować samodzielnie. Należą do nich: 

• podofilotoksyna, 
• kwas trójchlorooctowy – TCA (ang. trichloroacetic acid) 
• imikwimod, 
• synekatechiny, 
• wodorotlenek potasu  

Jeśli chodzi o leczenie rozległych wykwitów brodawek genitalnych, wspomniane leki stanowią wstęp do postępowania zabiegowego, polegającego na ich usunięciu. Pomagają m.in. zmniejszyć rozmiar zmian, a także ograniczyć dokuczliwość objawów.

Kłykciny kończyste – leczenie zabiegowe (inwazyjne) 

W przypadku, gdy kalafiorowate wykwity w okolicach genitalnych osiągają spore rozmiary, lekarz może ci zaproponować leczenie inwazyjne, a więc jeden z zabiegów, które jednak mogą się wiązać z powikłaniami. 

Wyłyżeczkowanie 

Łyżeczkowanie kłykcin kończystych to metoda usuwania brodawek, w której lekarz używa narzędzia zwanego łyżeczką, aby delikatnie usunąć zainfekowaną tkankę. Zabieg ten jest często wykorzystywany w przypadkach mniejszych zmian lub gdy inne metody nie są dostępne czy skuteczne.  

Wycięcie chirurgiczne 

Chirurgiczne usunięcie kłykcin kończystych to procedura polegająca na usunięciu zmienionych tkanek za pomocą ostrego narzędzia, czyli skalpela. Brodawkę wycina się u podstawy. Ten zabieg jest zazwyczaj stosowany w przypadkach bardziej zaawansowanych lub większych zmian, gdy inne metody mogą być niewystarczające.
W zależności od rozmiaru i głębokości usunięcia tkanek, miejsce operacji będzie zszywane lub zabezpieczane specjalnymi opatrunkami albo bandażami. To pomaga w utrzymaniu zamknięcia rany, a także minimalizuje dostęp mikroorganizmów do wnętrza. 

Terapia fotodynamiczna 

Terapia fotodynamiczna to innowacyjna metoda leczenia kłykcin kończystych, która wykorzystuje kombinację substancji światłoczułych i światła laserowego. Pacjentowi podaje się substancję światłoczułą, która kumuluje się w zakażonych tkankach. Następnie obszar jest naświetlany odpowiedniej długości światłem laserowym, co powoduje reakcję fotochemiczną i niszczenie komórek zainfekowanych wirusem HPV. 

Laseroterapia 

Laseroterapia kłykcin kończystych to procedura polegająca na celowanym użyciu promieniowania laserowego do zniszczenia kalafiorowatych narośli wywołanych przez wirus brodawczaka ludzkiego. Laser emituje skupione światło o odpowiedniej długości fali, które jest absorbowane przez zainfekowaną tkankę. To z kolei prowadzi do jej podgrzania i koagulacji. Ta metoda jest ceniona przez pacjentów oraz lekarzy za swoją precyzję, ograniczone uszkodzenie otaczających tkanek oraz skrócony czas rekonwalescencji. 

Kriochirurgia 

Kriochirurgia, inaczej wymrażanie, to technika polegająca na miejscowym zamrażaniu kłykcin kończystych poprzez aplikację ciekłego azotu lub innego substytutu o bardzo niskiej temperaturze. Ekstremalne zimno powoduje uszkodzenie komórek zainfekowanych wirusem HPV i prowadzi do ich obumarcia.

Postępowanie po zabiegu usuwającym kłykciny kończyste 

Wspomniane terapie wymagają regularnej oceny postępów leczenia. Powinnaś odbywać wizyty kontrolne co około 4 tygodnie, podczas których lekarz prowadzący, na podstawie otrzymanych efektów terapii będzie zalecał jej kontynuowanie lub modyfikację kuracji (w przypadku braku poprawy). Zmiany skórne pojawiają się ponownie u około 20-30% pacjentów i pacjentek.  

Bibliografia: 

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/genital-warts/symptoms-causes/syc-20355234 [dostęp z dnia 18.08.2023] 
2. Sendagorta-Cudós E., Burgos-Cibrián J., Rodríguez-Iglesias M., Genital infections due to the human papillomavirus,  Enfermedades Infecciosas y Microbiología Clínica (English Edition), 2017, 37(5):324-334. 
3. Workowski K. A., Bolan G. A., Sexually transmitted diseases treatment guidelines, Centers for Disease Control and Prevention 2015, 64:1-137.
4. Salomon J., Szepietowski J., Kłykciny kończyste – nowości w leczeniu, Przegl Dermatol 2014, 101, 211–216.