Skąd bierze się kolka jelitowa i jak ją zwalczyć?

Kolka jelitowa to nagły i silny ból brzucha, który pojawia się z powodu skurczy mięśni gładkich jelita. Bardzo często zmagają się z nią niemowlęta, jednak może być poważnym problemem także u osób dorosłych. Przyczyn dolegliwości jest wiele. Czy można jej zapobiec?

Czym jest kolka jelitowa? 

Kolka jelitowa jest dolegliwością, z którą prawie każdy zmagał się przynajmniej raz (a zazwyczaj więcej) w życiu. Jest to silny, nagły ból, brzucha, któremu wielokrotnie towarzyszą inne dolegliwości, takie jak nudności czy wymioty. Najczęściej ból mija sam po kilkunastu, kilkudziesięciu minutach (rzadziej godzinach). Niekiedy pomagają masaże brzucha czy przyjęcie konkretnej pozycji ciała. 

Jak objawia się kolka jelitowa u dorosłych? 

Kolka jelitowa u osób dorosłych z reguły objawia się kłującym bólem brzucha bądź bolesnymi skurczami. Oprócz tego pojawiają się: 

• wzdęcia, 
• Wymioty i nudności, 
• twardy i napięty brzuch, 
• brak apetytu, 
• gazy. 

Zdarza się, że objawy, które pojawiły się przy kolce jelitowej, przypominają ból występujący w przypadku zapalenia pęcherza moczowego, wyrostka robaczkowego lub skrętu torbieli. Dlatego, jeśli po upływie kilku godzin dolegliwość nie mija albo nasila się, to konieczna będzie wizyta u specjalisty, który określi przyczynę problemu.

Jak objawia się kolka jelitowa u niemowląt? 

Kolka jelitowa u niemowląt to częsty problem. Najczęściej zmagają się z nią dzieci między 3. a 12. tygodniem życia, jednak zdarza się, że występuje nawet u półrocznych maluchów. O tym, że dziecko zmaga się z kolką, rodzic może dowiedzieć się, obserwując następujące objawy: 

• krzyk i płacz, 
• podkurczanie i prostowanie nóżek, 
• wiercenie się, 
• wzdęcia, 
• zaciskanie piąstek, 
• prężenie się. 

Kolka u niemowląt może być spowodowana niedojrzałością układu trawiennego. Niekiedy jednak pojawia się także z powodu: 

• nieprawidłowego sposobu karmienia (dziecko, ssąc pierś lub pijąc mleko z butelki, połyka dużo powietrza, czego następstwem mogą być bolesne skurcze jelit), 
• niedojrzałości układu nerwowego, 
• nadmiaru emocji, szczególnie tych negatywnych – rozdrażnienie, stany lękowe, płacz.

Przyczyny kolki jelitowej 

Przyczyn kolki jelitowej jest wiele. Może ona być spowodowana: 

• błędami w diecie, 
• ciałem obcym, które znalazło się w przewodzie pokarmowym, 
• kamieniami kałowymi, 
• alergią pokarmową, 
• zespołem jelita drażliwego,  
• zaparciami, 
• refluksem żołądkowo-jelitowym, 
• niedrożnością jelita, 
• nietolerancją laktozy, 
• uchyłkowatością jelita, 
• wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, 
• piciem napojów gazowanych, 
• spożywaniem mącznych produktów, 
• nieprawidłową budową jelit, 
• jedzeniem ciężkostrawnych, smażonych, tłustych dań, 
• problemami z układem trawiennym, 
• problemami z układem nerwowym, 
• niedoborem flory fizjologicznej, 
• niewłaściwą kulturą jedzenia, np. spożywaniem dań łapczywie, szybko, co sprawia, że połyka się dużą ilość powietrza, 
• popijaniem w trakcie jedzenia posiłków. 

Kolka jelitowa może także pojawić się po bardzo dużej i intensywnej aktywności fizycznej. Są też teorie, że wpływ na nią mają czynniki psychiczne, dlatego częściej pojawia się u osób zestresowanych, żyjących w ciągłym napięciu. Nie jest to jednak jednoznacznie potwierdzone badaniami. 

Jak postępować w przypadku wystąpienia kolki jelitowej? 

W przypadku dzieci doświadczających kolki jelitowej pomocne mogą być leki rozkurczowe podane doustnie, które zaleci pediatra (nie powinno się podawać niemowlakom żadnych lekarstw bez konsultacji ze specjalistą). Warto też sięgać po probiotyki, masować brzuszek zgodnie z ruchami wskazówek zegara czy układać niemowlę na brzuchu.  

Należy zadbać o regularne posiłki i o to, by karmienie odbywało się w ciszy i spokoju. Jeśli dziecko jest karmione butelką, możesz zainwestować w specjalną butelkę antykolkową. Mamy, które karmią piersią, powinny zadbać o zdrową dietę, eliminując produkty, które mogą powodować wzdęcia. U osób dorosłych pomocne będą: 

• ciepła kąpiel, 
• masaż brzucha, 
• kompres na brzuch, 
• uginanie i prostowanie nóg, 
• stosowanie leków rozkurczowych, 
• odpoczynek.

Jak zapobiegać kolce jelitowej? 

Okazuje się, że kolce jelitowej można zapobiegać, trzeba tylko wiedzieć, jak. Kluczowe jest regularne odżywianie. Lepiej spożywać posiłki częściej, ale w mniejszych ilościach. Ważne jest, by zrezygnować z ciężkostrawnych potraw i unikać wzdymających warzyw, alkoholu oraz słodyczy. Jeżeli prowadzisz stresujący tryb życia, stosuj techniki relaksacyjne, pozwalające ukoić nerwy. Dobrze zrobi ci także codzienna dawka umiarkowanej aktywności fizycznej. 

Nie powinno się też pić w trakcie posiłku ani spożywać go zbyt szybko, biorąc przy tym duże kęsy. Zaleca się aktywny tryb życia, picie dużej ilości płynów, stosowanie probiotyków i prebiotyków. Osoby, które mają nietolerancję pokarmową, powinny unikać produktów uczulających oraz wdrożyć ewentualną terapię zaproponowaną przez alergologa. Jeśli kolkę wywołuje np. refluks żołądkowo-przełykowy, to także trzeba zadbać o odpowiednie leczenie.  

Bibliografia: 

1. Sklianskaja E. I., Dolegliwości przewody pokarmowego, Aba, Warszawa 2014.
2. Strehlow W., Żołądek i choroby jelit, Esprit, Kraków 2018.
3. Radwan K., Odzyskaj kontrolę nad jelitami, MUZA S.A., Warszawa 2023.