Koślawe kolana – przyczyny deformacji u dzieci i dorosłych. Jakie ćwiczenia i wkładki

Koślawe kolana to problem zarówno dorosłych, jak i dzieci. Jest to jedna z najpopularniejszych deformacji kończyn dolnych. Do szóstego roku życia jest ona naturalnym stanem fizjologicznym, jednak powinna budzić niepokój, jeśli utrzymuje się dłużej. Jak rozpoznać tę wadę? Jakie ćwiczenia na koślawość kolan pomogą ją zmniejszyć? O tym się dowiesz w niniejszym artykule.

Co to są koślawe kolana?

Koślawe kolana to deformacja kończyn dolnych. Charakterystyczne dla nich jest to, że nie tworzą one ze sobą linii prostej, natomiast są wygięte w kształcie litery X. Kolana są zatem skierowane do wewnątrz, a obszar pod nimi – na zewnątrz. Co więcej, przy zaciśniętych kolanach odstęp między kostkami wynosi więcej niż 4 lub 5 cm. Aby stwierdzić wadę, odchylenie od osi mierzy się w stopniach. Jeżeli wynosi ono mniej niż 10 stopni, mówi się o fizjologicznej deformacji postawy, która nie wymaga leczenia. Jeśli natomiast przekracza ono 10 stopni, uznaje się, że jest to stan chorobowy, który należy skonsultować z lekarzem.

Koślawość kolan – przyczyny

Do powstania koślawości kolan doprowadzają takie czynniki, jak:

• choroby zapalne stawów (np. reumatoidalne zapalenie stawów);
• osłabienie mięśni, więzadeł i tkanki kostnej;
• zbyt duża masa ciała (nadwaga i otyłość);
• porażenia nerwów, które zaopatrują mięśnie nóg;
• krzywica, związana z niedoborem witaminy D;
• złamania, przeciążenia oraz urazy w obrębie stawów kolanowych;
• długo utrzymujące się przeciążenia narządu ruchu;
• zaburzenia wchłaniania wapnia;
• wady stóp (a szczególnie płaskostopie).

Czasem można też mówić o samoistnej koślawości kolan, która nie ma żadnej wyraźnej przyczyny.

Koślawość kolan – jak leczyć?

Jak leczyć koślawość kolan u dzieci i dorosłych? Poniżej znajdziesz odpowiedź.

Koślawość kolan u dzieci – leczenie

Jeśli koślawość kolan u dzieci jest niewielka, zalecana jest jej obserwacja i, ewentualnie, fizjoterapia. W nieco trudniejszych przypadkach pomocny okaże się zabieg modulacji wzrostu płytą ósemkową. Jest on małoinwazyjny i nie wiąże się z dłuższym pobytem w szpitalu – po jego wykonaniu można szybko wrócić do codziennych obowiązków, w tym nawet do aktywności sportowych.

W ramach leczenia zachowawczego wykorzystuje się także takie metody, jak:

• siadanie w siadzie skrzyżnym,
• nauka właściwego stania i chodu,
• różnego rodzaju ćwiczenia,
• pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka korekcyjna,
• zmniejszanie masy ciała (w przypadku nadwagi i otyłości),
• dieta bogata w witaminę D i wapń.

Inną metodą leczenia zachowawczego są wkładki na koślawość kolan. Dzięki nim można skorygować nieprawidłowe ustawienie kończyn dolnych. Co więcej, wpływają one na właściwy rozwój aparatu ruchu. Jeśli problem kolan skierowanych do środka nie mija z wiekiem, zdecydowanie warto zastanowić się nad takim rozwiązaniem. Oczywiście powinien zalecić je lekarz, który najpierw wykonuje wszystkie niezbędne badania – później przygotowuje się wkładki ortopedyczne, projektowane idealnie do potrzeb danego pacjenta.

Istotne jest również samo obuwie. Jakie buty sprawdzą się na koślawość kolan u dzieci? Zdecydowanie najlepszym wyborem będą modele z tzw. obcasem Thomasa. Sprawiają one, że część podeszwy jest podwyższona, a do tego zmienia się sposób obciążania stref wzrostowych kończyn dolnych. Ponadto, zapewniają one odpowiednią stabilizację.

Koślawość kolan u dorosłych i nastolatków – leczenie

Jak wyprostować koślawe kolana u dorosłych? Kiedy dziecko przestanie rosnąć, wykonanie zabiegu modulacji nie jest już możliwe. Należy też zaznaczyć, że jeśli chodzi o koślawe kolana u nastolatków i dorosłych, nie można już liczyć na dużą poprawę. Wciąż warto jednak stosować wkładki ortopedyczne i odpowiednie obuwie. Duże nasilenie wady, związane z częstymi urazami i nawracające problemy z kolanami (jak np. zapalenie kości i stawów), może wiązać się z koniecznością operacji. W większości przypadków stosuje się wówczas osteotomię korekcyjną. Nieraz lekarze zalecają także noszenie ortopedycznych klamr na nogi oraz szyny, które zakłada się na noc. Niekiedy zdarza się również, że konieczna jest całkowita wymiana stawu kolanowego.

Ćwiczenia na koślawe kolana

Oto przykładowe ćwiczenia na koślawość kolan.

Ćwiczenie nr 1

Usiądź w siadzie skrzyżnym. Spróbuj wstać, utrzymując nogi skrzyżowane.

Ćwiczenie nr 2

Usiądź w siadzie ugiętym. Kolana muszą być rozchylone do zewnątrz. Stopy powinny stykać się ze sobą podeszwami. Chwyć je dłońmi, pochylając się do przodu, jednocześnie rozpychając łokciami kolana.

Ćwiczenie nr 3

Połóż się na plecach. Włóż piłkę między kolana. Wykonuj marsz stopami po ścianie (mając między nogami piłkę).

Ćwiczenie nr 4

To ćwiczenie na kolana koślawe należy wykonywać w siadzie ugiętym. Chwyć dłońmi stopę i spróbuj dotknąć ją palcem nosa.

Ćwiczenie nr 5

Stań w pozycji, w której stopy tworzą kształt litery V. Pięty powinny być ze sobą złączone, natomiast palce – skierowane na zewnątrz. Maszeruj na zewnętrznych krawędziach stóp, zegnij palce podeszwowo, tak aby dotykały one podłoża. Wyznaczoną przez siebie odległość pokonaj 10 razy.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559244/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10795033/