Kręcz szyi u dziecka – czy to bardzo poważny problem?

Kręcz szyi u niemowlaka i u dziecka objawia się nienaturalnie skręconą i zgiętą szyją, czemu towarzyszą silne dolegliwości bólowe. Sam stan może być wrodzony, ale także nabyty. Jakie mogą być powody pojawiania się kręczu szyi? Ile trwa taki „skurcz”? Jakie leczenie można stosować w tym przypadku i przede wszystkim, czy jest to powód do niepokoju?

Kiedy mówimy o kręczu szyi?

Kręcz szyi ICD10-Q68.0 – to oznaczenie patologii w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Jak wspomniano, kręcz szyi objawia się tym, że głowa jest lekko pochylona, kręgosłup skręcony w jedną ze stron, a z powodu bólu niemożliwe jest przywrócenie naturalnej pozycji. Problem może ustąpić samoistnie, ale tak się nie stanie, jeżeli przyczyną są np. uszkodzone mięśnie. Dlatego taki problem zawsze warto skonsultować z lekarzem.

Kręcz szyi – rodzaje według przyczyny

O kręczu szyi mówi się w przypadku różnych patologii, zarówno wrodzonych, jak i nabytych. Kręcz szyi może także być objawem problemów z mięśniami albo układem kostnym, a także pojawiać się jako symptom innego schorzenia. W poniższej tabelce zostały przedstawione poszczególne rodzaje kręczu szyjnego, a także możliwe przyczyny ich występowania:

Co jeszcze może wywołać kręcz szyi?

Poza wymienionymi w powyższej tabeli przykładami kręcz szyi może być także spowodowany tak prozaiczną przyczyną, jak krzywe ułożenie głowy na poduszce, co skutkuje silnym spięciem mięśni karku – często obserwuje się to u niemowląt lub u małych dzieci, które jeszcze nie potrafią samodzielnie i wygodnie ułożyć się do snu.

Pamiętaj jednak, że kręcz szyi występuje także u nastolatków, a także osób dorosłych, chociaż obserwuje się go z mniejszą częstotliwością. Co więcej, wiele zdiagnozowanych przypadków nadal pozostaje bez wyraźnie określonej przyczyny – nazywa się to idiopatycznym kręczem szyi.

Jak rozpoznać kręcz szyi?

Kręcz szyi może pojawić się nagle, po nocy, ale niekiedy występuje w postaci nasilającej się, kiedy pierwsze symptomy są łagodne, by z czasem zdecydowanie się pogorszyć. Na co w takiej sytuacji należy zwracać uwagę? Kręczowi szyi towarzyszą takie objawy jak:

• ograniczona możliwość poruszania głową,
• sztywność karku,
• ból głowy i pleców,
• zawroty głowy,
• nierówne ustawienie ramion.

A jakie objawy daje wrodzony kręcz szyi? Asymetria twarzy jest w tym przypadku bardzo charakterystyczna, bo oblicze dziecka dotkniętego tą patologią wydaje się spłaszczone i jedna strona wyraźnie różni się od drugiej. Co więcej, w starszym wieku często obserwuje się spowolniony rozwój zdolności motorycznych, a także wady wzroku oraz słuchu.

Kręcz szyi a wizyta u lekarza – jak wygląda diagnostyka?

Jeżeli u twojego dziecka pojawi się nagły kręcz szyi, to w wielu przypadkach wizyta u lekarza może być niemożliwa. Mały człowiek będzie miał bowiem problem ze wstaniem, a posadzenie go w foteliku okaże się prawdopodobnie niewykonalne. W takiej sytuacji powinnaś zadzwonić do przychodni, przedstawić problem i zapytać, czy lekarz może do ciebie przyjść w ramach domowej wizyty. I chociaż możesz się porządnie przestraszyć, kiedy twoje dziecko zacznie płakać z bólu i nie będzie mogło się podnieść, nie powinnaś panikować. W większości przypadków kręcz szyi mija bowiem samoistnie i nie stanowi żadnego zagrożenia.

Podczas wizyty lekarz przeprowadzi z tobą wywiad. Z pewnością zapyta, czy kręcz szyi pojawił się po nocy, czy może coś wcześniej zwiastowało problem. Wykona także badanie palpacyjne okolic karku i szyi dziecka, sprawdzając te miejsca dłońmi. To pomoże mu ustalić, czy i w jaki sposób mięśnie są napięte. Jeżeli krótki masaż sprawi, że głowa malucha lekko się obróci, nie masz powodów do zmartwień.

W cięższych przypadkach lub w sytuacji, gdy kręcz szyjny nawraca, wykonuje się bardziej specjalistyczne badania, takie jak:

• elektromiogram (EMG) – pozwala określić aktywność elektryczną mięśni,
• zdjęcie rentgenowskie lub inne badania obrazowe – pozwalają na wnikliwe obejrzenie struktury tkanek w miejscu dotkniętym kręczem.

Kręcz szyi można wyleczyć, ale ważna jest też profilaktyka

Ze względu na charakter patologii, nie istnieją metody zapobiegawcze w przypadku kręczu szyi. Jeżeli natomiast chodzi o leczenie, lekarz zaleca różne postępowanie w zależności od tego, z jakim typem schorzenia ma do czynienia. Oto kroki, jakie podejmuje się w przypadku różnych rodzajów kręczu szyi:

• kręcz szyi tymczasowy – nie wymaga leczenia, zwykle mija samoistnie lub po wyleczeniu choroby, która stanowiła jego przyczynę. Można stosować lekkie masaże okolic karku (ale nie kręgosłupa, tylko mięśni!), a także ciepłe okłady, zmniejszające dolegliwości bólowe,
• mięśniowy i stały kręcz szyi – poza masażami i ciepłymi okładami, lekarz może dodatkowo zalecić fizjoterapię, ćwiczenia rozciągające lub specjalne szelki na szyję.

W niektórych przypadkach konieczna może się okazać operacja. Najczęściej dotyczy to kręczu szyi wywołanego urazem bądź poważnym wypadkiem albo wrodzonej patologii. Oto zabiegi, które może zaproponować lekarz:

• wydłużanie mięśni karku,
• głęboka stymulacja mózgu w celu przerwania połączeń nerwowych,
• uszkodzenie nerwów lub mięśni odpowiedzialnych za patologiczne przykurcze,
• naprawianie nieprawidłowych połączeń kręgów szyjnych.

W różnych przypadkach kręczu szyi z powodzeniem stosuje się także farmakoterapię. Specjalista zleca zwykle stosowanie środków zwiotczających mięśnie, leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych albo zastrzyki z toksyną botulinową, która skutecznie zmniejsza napięcie mięśniowe i minimalizuje ból.

Bibliografia:

1. Cunha B., Tadi P., Bragg B. N., Troticollis, StatPearls 2022.
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22430-torticollis [dostęp 01.07.2023].
3. https://www.healthdirect.gov.au/torticollis [dostęp 01.07.2023].
4. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/torticollis-wryneck [dostęp 01.07.2023].
5. Kraft S. P., Chapter 102 – Abnormal head postures in children, Taylor and Hoyt’s Pediatric Ophthalmology nad Strabismus (Fifth Edition) 2017, pp. 992-995.
6. Long T., Holloway J., Chapter 28 – Musculoskeletal Developmental Disorders, Pathology and Intervention in Musculoskeletal Rehabilitation (Second Edition) 2016, pp. 1005-1038.