Kurza ślepota, czyli zaburzenia widzenia przy niedostatku światła

Kurza ślepota, inaczej określana jako ślepota zmierzchowa lub nyktalopia, objawia się zaburzeniem widzenia w ciemności oraz opóźnioną akomodacją oka w słabo oświetlonych pomieszczeniach. Nieleczona, bardzo szybko postępuje, co może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Jakie są przyczyny i objawy kurzej ślepoty? Czy nyktalopia jest uleczalna? W jaki sposób się przed nią chronić?

Czym jest kurza ślepota?

Kurza ślepota to wada wzroku związana z upośledzeniem działania światłoczułych receptorów – pręcików zlokalizowanych w na siatkówce oka. Pręciki odpowiadają za odbiór wrażeń wzrokowych, a dokładniej za widzenie czarno-białe w warunkach słabego oświetlenia.

Ich nieprawidłowa praca zaburza produkcję pigmentu (rodopsyny), przez co ośrodek wzroku zlokalizowany w mózgu traci umiejętności tworzenia ostrego obrazu po zmroku. Kurza ślepota zdecydowanie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Schorzenie jest szczególnie niebezpieczne dla kierowców pojazdów, ponieważ zwiększa ryzyko wypadków.

Przyczyny kurzej ślepoty

Dotychczasowe badania nad kurzą ślepotą wykazały, że choroba może mieć charakter wrodzony na skutek uwarunkowań genetycznych. Ryzyko zachorowania jest większe, jeśli osoba z najbliższej rodziny cierpi na to schorzenie. Jednak najczęstszą przyczyną ślepoty zmierzchowej jest niedobór witaminy A, która reguluje prawidłowy poziom rodopsyny w pręcikach.

Ten stan objawia się również suchością skóry, łamliwością paznokci oraz zmniejszeniem odporności na infekcje. Pojawia się także suchość oka i upośledzenie pracy gruczołów łzowych. Przewlekły deficyt może prowadzić do wysychania, a nawet do zmętnienia rogówki. Kurza ślepota często jest również symptomem innych poważnych problemów ze wzrokiem np. jaskry, zaćmy, czy barwnikowego zwyrodnienia siatkówki. W grupie ryzyka znajdują się osoby z niedowagą, cierpiące na bulimię, anoreksję oraz nadużywające alkoholu.

Objawy kurzej ślepoty atakują o zmierzchu

Objawy kurzej ślepoty to przede wszystkim stopniowe zaburzenie ostrości widzenia po zmierzchu, w nocy oraz w słabo oświetlonych pomieszczeniach. Osoby doświadczające nyktalopii mają trudności z rozpoznawaniem kształtów przedmiotów, twarzy i orientacją w przestrzeni. Na ulicy doświadczają uczucia oślepiania światłami lamp lub mijających samochodów. Choroba prowadzi do ograniczenia pola widzenia – powstaje zjawisko widzenia tunelowego, które można porównać do patrzenia przez lornetkę.

Kurza ślepota – diagnostyka i leczenie

Diagnoza kurzej ślepoty wymaga konsultacji okulistycznej. Podczas wizyty specjalista zbierze wywiad oraz przeprowadzi pełne badanie okulistyczne, na które składają się:

• oftalmoskopia (badanie dna oka),
• perymetria (pole widzenia),
•  badanie elektrofizjologiczne.

Lekarz zleci także określenie poziomu witaminy A oraz glukozy. Na podstawie wyników będzie możliwe rozpoznanie bądź wykluczenie patologii, określenie przyczyny schorzenia oraz dopasowanie odpowiedniej terapii. Jeśli kurza ślepota spowodowana jest przez niedobór witaminy A, leczenie polega na jej suplementacji drogą doustną lub domięśniową oraz modyfikacja diety. Podczas terapii stosuje się także leki nawilżające oko.

W przypadku stwierdzenia chorób narządu wzroku, takich jak krótkowzroczność, zalecanym sposobem korekcji są okulary lub soczewki. Jeśli kurza ślepota jest jednym z objawów zaćmy, należy wyeliminować chorobę główną poprzez zabieg operacyjny. Przy zaawansowanej kurzej ślepocie specjalista może rozważyć wszczepienie specjalnych implantów, które przetwarzają obraz na impuls nerwowy, a w efekcie umożliwiają rozróżnianie kształtów i lepszą percepcję światła.

Czy można zapobiegać kurzej ślepocie?

Skuteczność leczenia kurzej ślepoty zależy od stopnia zaawansowania schorzenia. Niestety niemożliwe jest całkowite wyleczenie choroby, jednak odpowiednio dobrana terapia hamuje jej postęp. W profilaktyce i zapobieganiu jej duże znaczenie mają regularne wizyty u okulisty – lekarz, monitorując stan oczu, jest w stanie szybko wykryć wszelkie nieprawidłowości. Równie ważny jest zdrowy tryb życia oraz dieta na wzmocnienie oczu, bogata w witaminę A. Naturalnymi źródłami tej witaminy są produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, takie jak:

• ryby (łosoś, tuńczyk, śledź, węgorz),
• oleje rybne (tran),
• jaja,
• nabiał,
• wątróbka,
• marchew,
• czerwona papryka,
• dynia,
• brokuły,
• brzoskwinie i morele.

Nie lekceważ objawów, które mogą wskazywać na kurzą ślepotę. Nieleczona prowadzi  do znacznego pogorszenia wzroku, a nawet jego całkowitej utraty. Tak naprawdę wszelkie nieprawidłowości związane z oczami należy jak najszybciej skonsultować z okulistą, aby zminimalizować ryzyko pogorszenia stanu zdrowia.

Bibliografia:

1. Nowak-Stodolska A., Siwiec-Prościńska J., Ślepota zmierzchowa, Okulistyka po dyplomie, 2018. 
2. Paś-Wyroślak A., Siedlecka J., Znaczenie stanu narządu wzroku dla kierowcy, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi, 2013.  
3. Zasada M., Adamczyk A., Witamina A. Budowa i mechanizm działania, Wydział Farmaceutyczny Uniwersytet Medyczny w Łodzi.