Laktoferyna – działanie, zastosowanie i przeciwwskazania

Laktoferyna (LF) to białko, które od kilkudziesięciu lat przyciąga uwagę naukowców. Ta wielofunkcyjna glikoproteina znajduje się nie tylko w mleku kobiecym, ale i łzach, ślinie czy przewodzie pokarmowym. Przypisuje się jej m.in. działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Laktoferyna ma również zdolność do wiązania żelaza, dzięki czemu wykorzystuje się ją w leczeniu niedokrwistości. Jakie jeszcze funkcje pełni laktoferyna i jakie są wskazania do jej stosowania?

Laktoferyna – co to jest?

Laktoferyna to białko z rodziny transferyn, którego nazwa wywodzi się od słów lakto – mleczny oraz feryna – białko wiążące żelazo, w odniesieniu do miejsca jego występowania i pełnionej funkcji. Budowę aminokwasową laktoferyny opisano po raz pierwszy w 1984 roku, następnie, trzy lata później, poznano jej trzeciorzędową strukturę, a w kolejnych latach wykrywano jej obecność w narządach, płynach i wydzielinach śluzowych oraz ziarnistościach neutrofilii (granulocytów obojętnochłonnych). Dziś wiadomo już, że laktoferyna występuje m.in. w mleku ludzkim i krowim, a także w komórkach gruczołu sutkowego, śledzionie, węzłach chłonnych, łzach, ślinie, skórze oraz w układzie pokarmowym i oddechowym.

Działanie laktoferyny

Laktoferyna nazywana jest substancją poliwalentną, czyli taką, która pełni wiele funkcji. Dzięki obecności na śluzówkach, laktoferyna chroni organizm przed wnikaniem do niego drobnoustrojów chorobotwórczych. Ponadto dociera ona do miejsc, w których toczy się proces zapalny i bierze udział w reakcji odpornościowej organizmu.

Badania wykazały, że laktoferyna działa:

• przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwpasożytniczo, przeciwgrzybiczo – laktoferyna wiąże żelazo, przez co hamuje wzrost patogenów i prowadzi do ich śmierci; ponadto osłabia strukturę biofilmu drobnoustrojów i hamuje wnikanie cząsteczek wirusowych do komórek gospodarza,
• przeciwzapalnie i immunomodulująco – pobudza dojrzewanie limfocytów T, stymuluje zarówno wrodzoną jak i nabytą odpowiedź immunologiczną organizmu,
• regulująco na procesy wchłaniania  żelaza z pokarmu,
• przeciwnowotworowo,
• uszczelniająco na nabłonek jelitowy; wspiera rozwój mikroflory jelitowej – szczepów bakterii Bifidobacterium i Lactobacillus,
• na etapie płodowym odpowiada za rozwój układu kostnego.

Zastosowanie laktoferyny

Laktoferyna dostępna jest pod postacią kropli, kapsułek i proszku, oznaczanych jako dietetyczny środek specjalnego przeznaczenia medycznego. Preparaty z laktoferyną można podawać wspomagająco podczas infekcji, niedoborów żelaza oraz w celu wspierania rozwoju dobroczynnej flory bakteryjnej. Znajdują one zastosowanie zarówno u dzieci jak i dorosłych. Laktoferynę dodaje się także do mieszanek mlecznych dla niemowląt i wzbogaca nią żywność. Naturalnym źródłem LF w diecie jest mleko i jego przetwory; w jednej szklance mleka znajduje się 25-75 mg laktoferyny, czyli ilość, która jest wystarczająca, by substancja oddziaływała korzystnie na organizm.

Laktoferyna – przeciwwskazania

Laktoferyna została uznana przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) za substancję bezpieczną dla zdrowia. Do produkcji suplementów diety wykorzystuje się laktoferynę bydlęcą, która jest podobna do laktoferyny ludzkiej i dobrze tolerowana. Przed rozpoczęciem suplementacji należy zapoznać się z informacjami podanymi przez producenta i nie przekraczać określonej dawki. Laktoferyna jest przeciwwskazana u osób, które są uczulone na którykolwiek ze składników preparatu. Warto pamiętać też o tym, że suplement nie może być zamiennikiem zróżnicowanej diety.

Bibliografia:

1. M. Jamka, Rys historyczny wiedzy o laktoferynie, Acta Medicorum Polonorum, 2017/7.
2. P. Gajda-Morszewski, K. Śpiewak, Medyczne zastosowanie laktoferyny, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe, 2015/2.