Leczenie tlenem – komory hiperbaryczne, terapia w domu

Leczenie tlenem, czyli tlenoterapię, przeprowadza się w celu zwiększenia ilości wdychanego tlenu przez pacjenta do płuc. To z kolei pomaga w eliminowaniu i łagodzeniu różnego rodzaju chorób oraz dolegliwości. Obecnie istnieje możliwość leczenia tlenem w komorach hiperbarycznych, jak również w domu. Jak działa tlenoterapia? I jakie są do niej wskazania? Sprawdź.

Leczenie tlenem – co to jest?

Leczenie tlenem to metoda polegająca na zwiększaniu ilości tlenu w wdychanym powietrzu. Można ją podzielić na dwa podstawowe rodzaje:

• tlenoterapia czynna – poddaje się jej pacjentów, którzy nie mogą samodzielnie oddychać, wykorzystuje się wówczas np. respirator,
• tlenoterapia bierna – przeprowadzana jest u osób, którzy mogą samodzielnie oddychać.

Leczenie tlenem może być prowadzone np. w komorach hiperbarycznych, a nawet w domu.

Komory hiperbaryczne – działanie

W ramach leczenia tlenem wykorzystuje się m.in. komory hiperbaryczne (często używa się błędnych terminów, takich jak „komora baryczna”, „kabina hiperbaryczna” czy też „komora izobaryczna”) – jest to tzw. terapia hiperbaryczna. Zabieg ten polega na leczeniu chorób i dolegliwości poprzez wykorzystanie czystego tlenu pod odpowiednio wysokim ciśnieniem. W komorze ciśnienie może być nawet trzy razy wyższe od ciśnienia atmosferycznego, co z kolei pozwala wyeliminować bariery, które przeszkadzają na co dzień tlenowi w docieraniu do niektórych komórek. Dzięki komorze hiperbarycznej tlen przenika do czerwonych krwinek, zwiększa się również jego ilość w osoczu, a także układzie limfatycznym i płynie mózgowo-rdzeniowym. Większa ilość tlenu we krwi umożliwia z kolei bardziej skuteczne leczenie. Aby zabiegi w komorze hiperbarycznej przyniosły dobre efekty, należy stosować je regularnie.

Komora hiperbaryczna – wskazania

Główne wskazania do korzystania z komory hiperbarycznej to:

• urazy wielonarządowe,
• urazy mięśniowo-szkieletowe,
• oparzenia II i III stopnia,
• zatrucia tlenkiem węgla,
• zator gazowy,
• choroba dekompresyjna,
• martwicze zakażenie tkanek miękkich,
• głuchota będąca efektem urazu akustycznego bądź mająca charakter idiopatyczny.

Warto rozważyć korzystanie z komory hiperbarycznej również w przypadku takich chorób, jak:

• stopa cukrzycowa,
• zakażenia po urazach,
• zapalenie ucha wewnętrznego,
• odleżyny,
• ropnie,
• powikłania po amputacji (stan zapalny, martwica).

Komora hiperbaryczna jest również skuteczna w przypadku następujących problemów i schorzeń:

• złamania,
• stłuczenia,
• odmrożenia,
• przewlekłe stany zapalne,
• anemia (będąca efektem utraty krwi),
• choroby układu krążenia (nadciśnienie, miażdżyca),
• przewlekłe schorzenia skórne,
• udar mózgu,
• sepsa.

Jak się przygotować do zabiegu w komorze hiperbarycznej?

Aby skorzystać z zabiegu w komorze hiperbarycznej, należy się odpowiednie przygotować. Przede wszystkim trzeba zrezygnować z makijażu oraz perfum. Nie należy też stosować kremów i balsamów, a także lakierów i żeli do włosów. Należy też wyjąć protezy zębowe oraz soczewki do oczu.

Terapia tlenowa w domu

Podawanie tlenu może odbywać się również we własnym mieszkaniu – potrzebny jest jednak w tym celu koncentrator tlenu. Koncentratory tlenu można podzielić na:

• koncentratory stałe – zasilane są prądem stałym, wykorzystywane są zarówno w leczeniu szpitalnym, jak i domowym, ich minusem jest to, że ograniczają mobilność pacjenta – kiedy korzysta on z urządzenia, musi być w domu, choć długi przewód zapewnia możliwość przemieszczania się po nim,
• koncentratory przenośne – urządzenia te są mniejsze i lżejsze od koncentratorów stałych o około pięć kilogramów, mogą być zasilane prądem stałym, jak i zewnętrznymi źródłami zasilania, nie trzeba podczas korzystania z nich przebywać w domu, można się przemieszczać i uprawiać nawet różnego rodzaju aktywności fizyczne, np. jazdę na rowerze.

Zazwyczaj terapia tlenowa w domu wskazana jest dla pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową (PNO), przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) oraz innymi schorzeniami płuc. Domowe leczenie tlenem polega na tym, że chora osoba korzysta z urządzenia samodzielnie. Raz na trzy miesiące odwiedza ją pielęgniarka, która sprawdza ogólny stan zdrowia pacjenta oraz działanie koncentratora. Jeśli istnieje taka potrzeba, wizyty mogą odbywać się częściej. Pacjent pozostaje też pod kontrolą lekarza pulmonologa.

Zanim pacjent otrzyma koncentrator, dokładnie uczy się go korzystania z niego. Niektóre urządzenia są dodatkowo wyposażone w nawilżacz. Warto dodać, że jedynie wybrani pacjenci zostają zakwalifikowani przez lekarzy pulmonologów do kuracji tlenowej w domu – muszą oni spełnić określone kryteria. Domowe leczenie tlenem na NFZ jest wówczas bezpłatne, a pacjenci nie muszą płacić ani za koncentrator, ani za przewody tlenowe.

Tlenoterapia w domu – korzyści

Leczenie tlenem w domu przynosi szereg korzyści:

• zwiększa możliwości związane z aktywnością fizyczną,
• zapobiega chorobie zakrzepowo- zatorowej,
• niweluje stres,
• obniża wskaźnik hematokrytu
• pozytywnie oddziałuje na choroby układu krążenia,
• minimalizuje ryzyko pojawienia się stanów lękowych oraz depresji,
• stymuluje pracę układu nerwowego,
• stabilizuje nadciśnienie płucne,
• poprawia parametry oddechowe,
• redukuje wydatki na hospitalizację pacjentów np. z POChP.

Dzięki tego rodzaju terapii zmniejsza się ryzyko nawrotu infekcji układu oddechowego, poprawia się jakość życia oraz wydłuża się życie chorej osoby. Zdarza się, że przynosi ona lepsze efekty niż tlenoterapia w szpitalu. Wynika to z tego, że pacjent może podczas niej przebywać w swoich czterech kątach, wśród bliskich mu osób. Może się jednak zdarzyć, że w pewnym momencie chory będzie musiał wrócić na oddział. Warto też zaznaczyć, że podczas terapii tlenowej nie można palić papierosów.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532994/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551617/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4653960/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4888716/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4952671/