Lekarz alergolog – kim jest, czym się zajmuje i jak wygląda wizyta?

Alergolog to osoba, która ukończyła studia medyczne a następnie w trakcie szkolenia podyplomowego ukończyła specjalizację z alergologii. Dziedzina ta zajmuje się profilaktyką oraz leczeniem chorób wywołanych przez czynniki wchodzące w interakcje z układem odpornościowym, czyli alergeny.

Lekarz alergolog specjalizuje się w leczeniu schorzeń, które powodowane są przez alergeny, zarówno pokarmowe, jak i środowiskowe. Substancje te rozprzestrzenione są w środowisku i wywołują u niektórych reakcje alergiczne. Skierowanie do alergologa otrzymuje się najczęściej od lekarza rodzinnego, do którego zgłasza się pacjent z objawami świadczącymi o uczuleniu.

Kiedy należy udać się do alergologa?

Alergolog dziecięcy czy leczący osoby dorosłe w pierwszej fazie badania przeprowadza wywiad podmiotowy (rozmowę z pacjentem), a dopiero potem zaleca szczegółowe badania laboratoryjne, np. na obecność określonych przeciwciał. Po otrzymaniu wyników następuje kolejna wizyta u alergologa, podczas której lekarz proponuje leczenie.

Na wizytę u lekarza alergologa decydują się osoby, u których pojawiły się objawy mogące świadczyć o alergii, w tym na pyłki, niektóre składniki pokarmowe, roztocza, pleśń, sierść i ślinę zwierząt, metale czy konserwanty. Wszystkie te czynniki mogą wywołać pobudzenie układu immunologicznego, a przez to namnożenie komórek odpornościowych.

Wyróżnia się różne rodzaje alergii, w tym:

• alergie wziewne, czyli takie, w których alergeny są wdychane wraz z powietrzem. Zalicza się do nich kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, zarodniki grzybów pleśniowych, roztocza;
• alergie pokarmowe, obecne w produktach spożywczych. Najczęściej alergizują orzechy, mleko krowie, pszenica i soja. Mogą być pochodzenia zarówno zwierzęcego, jak i roślinnego;
• alergie kontaktowe – pojawiają się na skórze po kontakcie z alergenem, np. barwnikiem, tworzywem sztucznym, konserwantami, metalami oraz substancjami zapachowymi;
• alergie na leki – najczęściej występują uczulenia na niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym na kwas acetylosalicylowy czy ibuprofen. Niejednokrotnie alergizują również antybiotyki.

Objawami świadczącymi o występowaniu alergii, czyli sugerującymi wizytę u alergologa, są: napady kataru (wodnistego) wraz z kichaniem, zaczerwienienie spojówek czy łzawienie oczu. Nasilenie objawów alergii ma miejsce wczesną wiosną.

W większości przypadków lekarz zaleca ograniczenie do minimum ekspozycji na czynnik wywołujący alergię. Alergolog może przepisać także konkretne leki bądź maści na alergiczne wysypki, bąble czy inne zmiany skórne. Mogą im towarzyszyć także inne symptomy, takie jak duszności, nudności czy biegunki.

Co leczy alergolog?

Specjalista z dziedziny alergologii ma uprawnienia do leczenia szeregu chorób spowodowanych przez alergeny, takich jak: kaszel alergiczny, astma oskrzelowa, alergie pokarmowe, katar sienny, alergiczne zapalenie ucha i zatok, zapalenie spojówek, pokrzywka alergiczna, dermografizm i angina alergiczna.

Jakie badanie zleca lekarz alergolog?

Przy pierwszej wizycie u alergologa sam wywiad podmiotowy może nie wystarczyć lekarzowi do wystawienia pewnej diagnozy. Dlatego też, aby specjalista mógł potwierdzić swoje przypuszczenia, może dodatkowo zlecić:

• testy z krwi – materiał biologiczny pobiera się z żyły łokciowej. Analizie podlega ilość przeciwciał IgE dla konkretnego rodzaju alergenu, w tym alergenów zwierzęcych, pokarmowych, pyłkowych, pleśniowych czy roztoczy;
• testy skórne – w tym przypadku alergen, który podejrzewa się o wywołanie reakcji układu immunologicznego, przykłada się do powierzchni skóry na około 20 minut. W ten sposób sprawdza się, czy wystąpiła reakcja alergiczna;
• testy prowokacyjne (inaczej testy próby) – jest to dość bezpośrednia metoda wykrywania reakcji alergicznych u danego pacjenta. Wystawia się go bowiem na działanie określonego alergenu, np. poprzez podanie mu go w aerozolu bądź w pokarmie.

Jakie leczenie podejmuje alergolog?

Wybór leczenia jest kwestią bardzo osobniczą i zależy od nasilenia się objawów w momencie pojawienia się ich. Jeżeli jest to możliwe, zaleca się ograniczenie kontaktu z alergenem. Jest to stosunkowo łatwe w przypadku alergenów spożywczych. Wystarczy bowiem zrezygnować z ich spożywania. W przypadku alergii sezonowych lekarz alergolog przepisuje leki antyhistaminowe, aby zatrzymać wodnisty katar czy łzawienie oczu. Jeśli uczulenie jest poważniejsze, zazwyczaj przeprowadza się odczulanie. Przez kilka tygodni podaje się pacjentowi alergen w coraz większych dawkach. Z czasem układ odpornościowy przyzwyczaja się do alergenu i tym samym nie wykształca odpowiedzi alergicznej.