Dobre przygotowanie do operacji zmniejsza ryzyko powikłań niemal do zera

Nie wszystkie operacje wynikają z potrzeby nagłego ratowania zdrowia lub życia. Niektóre z nich są planowane i możesz się do nich przygotować. I nie chodzi tu wyłącznie o nastawienie psychiczne, ale też o odpowiednie przystosowanie organizmu do interwencji chirurgicznej oraz anestezjologicznej, by uczynić je maksymalnie bezpiecznymi. 

Jak przygotować się do operacji planowanej za kilka dni lub tygodni? 

Zwykle przed operacją planowaną lekarz zaleca ograniczenie intensywnej aktywności fizycznej na rzecz bardziej umiarkowanej, aby zadbać o wydolność układu krążeniowo-oddechowego. Nie rezygnuj więc ze sportu całkowicie, nie będzie to korzystne. Odstaw natomiast wszelkie używki (papierosy, alkohol), ogranicz kawę i spożywanie ciężkostrawnych posiłków.  

Upewnij się, na ile godzin przed operacją masz się wstrzymać od jedzenia i picia. Zwykle post powinien trwać minimum 6 godzin, a wstrzymanie się od przyjmowania płynów może trwać krócej – 2. godziny. Spakuj wyniki wszystkich wykonanych badań (istotnych z punktu widzenia planowanego zabiegu), historię leczenia, a także zapisz stosowane leki. Wszystkie te informacje będą istotne dla zaplanowania zabiegu i przygotowania się do niego, mają bowiem wpływ na stopień krwawień czy wybudzanie z narkozy. 

Nie maluj paznokci przed operacją, ponieważ lakier może zakłócać pracę pulsoksymetru, czyli urządzenia zaczepianego na palcu w celu pomiaru saturacji krwi. Zdejmij ponadto już w domu biżuterię. Nie możesz mieć jej na sali operacyjnej. Jeśli nie chcesz, aby zaginęła w szpitalu twoja obrączka albo łańcuszek, nie przynoś ich ze sobą. 

Uzyskaj odpowiedzi na wszystkie pytania i rozwiej wszelkie wątpliwości 

Nic tak nie wytrąca z równowagi emocjonalnej przed operacją, jak wiadomość o konieczności wykonania pewnych czynności, o których lekarz ci nie powiedział. Być może było to dla niego oczywiste i nawet nie pomyślał, że możesz mieć co do tego wątpliwości. Dlatego nie bój się pytać o przebieg całego zabiegu. Niech specjalista wytłumaczy ci, krok po kroku, jak się przygotować i jak będzie przebiegać operacja. Szczególnie istotne są kwestie związane z: 

• koniecznością wykonania badań dodatkowych przed operacją, 
• uczuleniami na stosowane w czasie operacji leki (np. antybiotyki), 
• przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu określoną metodą, 
• znieczuleniem, 
• możliwością jedzenia lub picia przed operacją, 
• powikłaniami po operacji, 
• przebiegiem rekonwalescencji. 

 Pytań możesz mieć całkiem sporo. Nietrudno zapomnieć zadać niektóre z nich. Dlatego zapisz je sobie i zadaj lekarzowi. Dzięki temu opuścisz gabinet ze spokojem, że wiesz wszystko. To da ci większy spokój.

Wywiad anestezjologiczny przed operacją 

Anestezjolog to ten specjalista, który będzie cię znieczulał i monitorował organizm przez całą operację. Jeśli zdarza ci się oglądać filmy medyczne, wiesz zapewne, że anestezjolog obserwuje na zmianę pacjenta i aparaturę, i na bieżąco informuje lekarzy o tym, jak organizm radzi sobie z interwencją medyczną. Już dobę przed operacją specjalista wyjaśni, jaki rodzaj znieczulenia zostanie zastosowany i związane z nim możliwe powikłania, a także zbierze od ciebie informacje na temat m.in.:  

• wcześniejszych operacji,  
• chorób współistniejących,  
• obecności protez w ciele,  
• uczuleń. 

Dobór rodzaju znieczulenia 

Jeśli lekarz zaproponuje znieczulenie regionalne (zablokowanie przewodnictwa nerwowego w niektórych tylko częściach ciała) albo blokadę centralną (do przestrzeni zewnątrzoponowej lub płynu mózgowo-rdzeniowego), ale panicznie boisz się obserwować to, co się dzieje z tobą na sali, możesz poprosić o znieczulenie ogólne (narkozę). Miej jednak na uwadze, że niesie ono większe ryzyko powikłań. Dlatego stosowane jest wtedy, kiedy wymagają tego okoliczności. 

Nastaw się na to, co będzie się działo po operacji 

Niektóre metody przygotowania do operacji wymagają wykonania dodatkowych czynności, które będą rzutować na twoją kondycję i samopoczucie po zabiegu. Możesz spodziewać się założenia cewnika, drenów odciągających płyny z operowanych jam ciała, a w przypadku znieczulenia ogólnego także intubacji, gdyż na skutek zwiotczenia mięśni nie będziesz w stanie oddychać samodzielnie. Nie bój się zgłaszać, że coś cię boli po operacji. W razie potrzeby otrzymasz kroplówkę ze środkiem przeciwbólowym. Możesz też czuć: 

• senność, 
• bóle i zawroty głowy, 
• chrypkę i ból gardła (po intubacji), 
• nudności i wymioty.  

 Zwykle przez godzinę pacjent przebywa na sali wybudzeń, gdzie jest stale monitorowany. Gdy już odzyska pełną świadomość, to w zależności od operacji albo pielęgniarki przewożą go do zwykłej sali na oddziale, albo przechodzi do niej o własnych siłach. Niektóre zabiegi są na tyle inwazyjne, że utrudnią ci samodzielne funkcjonowanie na dłuższy czas. Zadbaj więc o to, aby ktoś odebrał cię ze szpitala i zadbał o ciebie do czasu, aż odzyskasz sprawność. 

O ekspertce:

Anna Kociszewska-Bald jest lekarzem specjalistą anestezjologii i intensywnej terapii, specjalizuje się w leczeniu bardzo silnego bólu, prowadzi poradnię leczenia bólu oraz stronę internetową, która służy edukacji pacjentów w zakresie bezpiecznego i skutecznego leczenia dolegliwości bólowych: www.pogotowiebolowe.com.pl.

Bibliografia: 

1. Chludzińska S., Modzelewska P., Sierżantowicz R., Rola pielęgniarki w przygotowaniu pacjentów do wybranych operacji chirurgicznych, Polish Platform of Medical Research. 
2. Tito L., Raj N., Spirtos N. M., Chirurgia ginekologiczna, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017. 
3. Przygotowanie chorego do operacji i opieka okołooperacyjna, Uniwersytet Medyczny Mikołaja Kopernika w Toruniu.