Leki na ADHD. Poznaj rodzaje, działanie i skutki uboczne
Jednym z podstawowych elementów leczenia ADHD jest farmakoterapia. Odpowiednio dobrane leki mogą poprawić koncentrację, zwiększyć kontrolę nad emocjami oraz usprawnić funkcje wykonawcze. W połączeniu z psychoterapią pomagają skuteczniej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Jakie preparaty są dostępne na rynku? Czy istnieje lek na ADHD dla dorosłych i dzieci bez recepty?
Czy na ADHD są leki?
Tak, w leczeniu ADHD stosuje się farmakoterapię, która pomaga regulować funkcjonowanie układu nerwowego i łagodzić objawy zaburzenia. Dostępne leki wpływają głównie na dwa neuroprzekaźniki: dopaminę i noradrenalinę, które są ściśle związane z koncentracją, motywacją, zdolnością do podejmowania decyzji oraz regulacją emocji.
Leki stosowane w terapii ADHD poprawiają zdolność skupienia uwagi, redukują nadpobudliwość oraz wspomagają lepszą organizację działań. Ich skuteczność została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych. Warto jednak podkreślić, że farmakoterapia nie jest jedynym rozwiązaniem – powinna być częścią kompleksowego podejścia, czyli wsparcia psychoterapeutycznego oraz edukacji na temat radzenia sobie z objawami.
Należy pamiętać, że dobór odpowiedniego leku wymaga indywidualnej oceny pacjenta i powinien odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Jakie leki na ADHD są dostępne? Skutki uboczne i działanie
Jak działają leki na ADHD? Preparaty dzielą się na stymulujące, niestymulujące, pomocnicze lub off-label (stosowane poza oficjalnymi wskazaniami rejestracyjnymi, ale wykazujące skuteczność w terapii). Każda z tych grup działa w nieco inny sposób.
W poniższej tabeli przedstawiono przykładowe substancje czynne, które stosuje się w leczeniu farmakologicznym, a także ich działanie oraz skutki uboczne.
| Rodzaj leku | Substancja czynna | Działanie | Skutki uboczne |
| Leki stymulujące | Metylfenidat | Hamuje wychwyt zwrotny dopaminy i noradrenaliny, zwiększając ich dostępność w mózgu. | Bezsenność, utrata łaknienia, objawy gastryczne, bóle głowy. |
| Leki niestymulujące | Atomoksetyna | Selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny, działa przez całą dobę. | Bóle brzucha, nudności, zmniejszenie łaknienia, wymioty. |
| Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne | Imipramina Klomipramina Dezipramina
| Regulują poziom noradrenaliny i serotoniny, mogą wspomagać leczenie ADHD. | Senność, suchość w ustach, zaparcia, ryzyko kardiotoksyczności. |
| Inne leki (off-label w ADHD) | Bupropion | Lek przeciwdepresyjny, zwiększa poziom dopaminy i noradrenaliny. | Drażliwość, bezsenność, napady drgawkowe. |
Oprócz leków wymienionych w tabeli, w terapii stosuje się także m.in. klonidynę, a czasem moklobemid lub wenlafaksynę.
Powszechnie stosowanym preparatem u dzieci i młodzieży z ADHD jest metylfenidat.
Leki na ADHD w Polsce. Ile kosztują?
W Polsce leki na ADHD są dostępne wyłącznie na receptę i wymagają konsultacji z lekarzem psychiatrą. Ceny preparatów mogą się od siebie różnić, w zależności od stopnia refundacji, dawki i konkretnej apteki. Poniżej przedstawiono szacowany koszt pojedynczego opakowania z substancją czynną:
- Metylfenidat (10 mg) – od 30 zł za opakowanie 30 tabletek,
- Atomoksetyna (10 mg) – od 35 zł za 28 kapsułek,
- Klomipramina (10 mg) – od 10 zł za 30 tabletek powlekanych,
- Bupropion (150 mg) – od 72 zł za opakowanie 30 tabletek,
- Klonidyna (75 mg) – od 20 zł za 50 tabletek.
Leki na ADHD bez recepty – czy istnieją?
Nie istnieją skuteczne leki na ADHD bez recepty, które mogłyby zastąpić farmakoterapię stosowaną w leczeniu tego zaburzenia.
Należy również uważać na podejrzane oferty, które reklamują się jako leki na koncentrację dla dzieci z ADHD, a w rzeczywistości są jedynie suplementami diety o niepotwierdzonej skuteczności. Tego typu preparaty często nie przechodzą rygorystycznych badań klinicznych, dlatego ich działanie może być nieprzewidywalne. Przed zastosowaniem jakiegokolwiek suplementu warto skonsultować się z lekarzem i zbadać poziom niedoborów.
Jeśli pacjentowi zależy na naturalnym wsparciu organizmu, warto postawić na zbilansowaną dietę bogatą w kwasy tłuszczowe omega-3, magnez, cynk, żelazo oraz witaminy z grupy B. Wymienione składniki mogą pozytywnie wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Bibliografia:
- Cichoń L., Jelonek I., Janas-Kozik M., ADHD – wskazówki praktyczne: farmakoterapia i prowadzenie dokumentacji, Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 17(4), 2017.
- Kiryluk B., et al., Czy możemy pomóc dziecku nadpobudliwemu? Sposoby leczenia ADHD, Neurologia Dziecięca, 20(41), 2011.
- Reddy D. S., Current pharmacotherapy of attention deficit hyperactivity disorder, Drugs of Today (Barcelona, Spain: 1998), 49(10), 2013.
- https://biotechnologia.pl/farmacja/adhd-objawy-leczenie-i-postepowanie,15669 [dostęp: 26.02.2025].
- https://leki.pl/poradnik/jak-wyleczyc-adhd/ [dostęp: 26.02.2025].
się ten artykuł?
