Leki przeciwwirusowe – na grypę i inne wirusy

Leki przeciwwirusowe to zróżnicowana grupa leków, stosowanych w celu leczenia infekcji wirusowych. Niektóre z leków przeciwwirusowych stosowane są przez okres kilku – kilkunastu dni, aż do momentu ustąpienia objawów chorobowych. W taki sposób stosowane są np. leki przeciwwirusowe na grypę czy na opryszczkę. Inne leki stosowane są przez znacznie dłuższy czas – przykładem są leki stosowane w leczeniu przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C czy zakażenia wirusem HIV. Pomimo, iż niektóre leki przeciwwirusowe dostępne są bez recepty, ich stosowanie zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem, co wynika m. in. z ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, a także zjawiska lekooporności niektórych wirusów.

Jak działają leki przeciwwirusowe?

Leki przeciwwirusowe to substancje lecznicze wykorzystywane w przebiegu infekcji wirusowych. Dostępnych jest kilka grup leków przeciwwirusowych, które różnią się mechanizmem działania. Podział leków przeciwwirusowych uwzględniający budowę chemiczną substancji czynnej przedstawia się następująco:

• aminy cykliczne
• analogi puryny
• inhibitory neuraminidazy
• nukleotydy i nukleozydy z wyłączeniem inhibitorów odwrotnej transkryptazy

Z kolei traktując jako kryterium podziału mechanizm działania leków przeciwwirusowych, można wyróżnić następujące grupy leków przeciwwirusowych:

• leki hamujące wnikanie wirusów do komórek
• leki ograniczające adhezję (przyleganie) wirusów do komórek
• leki hamujące włączanie wirusowego materiału genetycznego do materiału genetycznego komórek
• leki hamujące transkrypcję genomu wirusa oraz syntezę białek wirusowych
• leki hamujące uwalnianie wirusów z komórki

Leki przeciwwirusowe mogą zatem oddziaływać na każdy etap cyklu życiowego wirusa w organizmie człowieka. Dzięki temu możliwe jest przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się infekcji wirusowej.

Leki przeciwwirusowe na grypę

Grypa to powszechnie występująca infekcja wirusowa, która niekiedy wymaga wdrożenia leczenia przeciwwirusowego. W większości przypadków grypy wystarczy leczenie objawowe, czyli stosowanie leków obniżających gorączkę czy działających przeciwbólowo. W przypadku wystąpienia nasilonych objawów grypy lub u osób z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia powikłań grypy konieczne może być jednak zastosowanie przeciwwirusowego leku na grypę.

Leki przeciwwirusowe na grypę starszej generacji, skuteczne jedynie w przypadku grypy typu A to amantadyna oraz rimantadyna. Leki te działają hamująco na proces powielania się wirusa. Stosowanie tych leków niewskazane jest u chorych z niewydolnością wątroby lub nerek, padaczką, a także nadczynnością tarczycy, co wynika ze zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Leki nowszej generacji, skuteczne zarówno w przypadku grypy A, jak i grypy B to inhibitory neuraminidazy  – oseltamiwir oraz zanamiwir. Te leki blokują etap uwalniania się wirusów z zainfekowanych komórek. Są to leki nowszej generacji, nie prowadzące do wystąpienia poważnych efektów ubocznych, a co więcej – w mniejszym stopniu wpływające na rozwój lekooporności wirusów. Nie są to leki przeciwwirusowe na grypę bez recepty – stosowane są wyłącznie w oparciu o receptę wypisaną przez lekarza.

Lek przeciwwirusowy na opryszczkę

Leki przeciwwirusowe na opryszczkę, czyli infekcję wywołaną przez wirusa Herpes simplex są jednymi z najczęściej stosowanych leków przeciwwirusowych. Jednym z nich jest acyklowir, czyli lek z grupy analogów nukleozydów purynowych, który hamuje namnażanie się wirusa. W związku tym, że opryszczka wargowa występuje od najmłodszych lat życia, leki na opryszczkę to powszechnie stosowane leki przeciwwirusowe dla dzieci. Acyklowir może być stosowany w postaci tabletek doustnych oraz maści aplikowanej miejscowo na zmiany chorobowe. W celu łagodzenia przebiegu opryszczki stosowany jest także inozyna, dostępna w formie tabletek doustnych oraz syropy. Lek ten wyróżnia się wielokierunkowym działaniem – hamuje namnażanie się wirusa opryszczki, a także pobudza odpowiedź odpornościową organizmu człowieka.

Zobacz także: Domowe sposoby na opryszczkę. 

Przeciwwirusowe leki – kiedy stosować?

Wskazaniem do stosowania leków przeciwwirusowych na grypę jest przede wszystkim przedłużanie się infekcji, a także wystąpienie nasilonych objawów grypy – duszności, wysokiej gorączki, silnego osłabienia. Ponadto lek przeciwwirusowy na grypę może być zastosowany u tych chorych, którzy są szczególnie narażeni na wystąpienie powikłań grypy. Mowa zwłaszcza o osobach w podeszłym wieku, obciążonych występowaniem chorób przewlekłych (choroby układu oddechowego, choroby układu sercowo – naczyniowego), u kobiet  w ciąży i karmiących piersią, a także u małych dzieci. Najczęściej terapia trwa przez cały czas utrzymywania się objawów i jest przedłużana o kolejne 2 – 3 dni; łącznie leczenie nie powinno przekraczać 14 dni. Gdy po takim czasie  nie jest zauważalna poprawa stanu zdrowia, wówczas konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem.

Bibliografia:

DeClercq E., Antiviral drugs in current clinical use; J Clin Virol, 30 (2), 115 – 33