Leukopenia i jej przyczyny. Czy niski poziom leukocytów jest niebezpieczny?

Leukopenia to stan, kiedy we krwi obwodowej obserwuje się obniżoną liczbę leukocytów, czyli białych krwinek. Wiąże się to ze znacznym osłabieniem układu odpornościowego i podatnością na różne infekcje. Jakie mogą być przyczyny leukopenii i jak ją leczyć? 

Czym jest leukopenia? To stan zależny od liczby leukocytów 

Podstawowym elementem układu odpornościowego człowieka są białe krwinki. U zdrowego, dorosłego człowieka norma leukocytów wynosi 4-10 tys./µl. Jeśli jest ich mniej niż 4000, to znak, że dana osoba zmaga się z leukopenią. Normy białych krwinek zostały przedstawione w poniższej tabeli: 

Wśród leukocytów można wyróżnić: 

• limfocyty, 
• monocyty, 
• granulocyty (eozynofile, neutrofile i bazofile).  

Leukocyty produkowane są w szpiku kostnym, grasicy, śledzionie oraz węzłach chłonnych. Są odpowiedzialne za prawidłowe działanie układu odpornościowego. To właśnie one sprawiają, że organizm jest w stanie zwalczyć różnego rodzaju bakterie, wirusy i patogeny. Jeśli białych krwinek jest zbyt mało, wówczas odporność słabnie. U osoby z leukopenią znacznie zwiększa się ryzyko wystąpienia wszelkiego rodzaju infekcji, które w skrajnych przypadkach mogą nawet doprowadzić do śmierci.

Jakie są przyczyny leukopenii?  

Przyczyn leukopenii może być wiele, jednak stan ten zazwyczaj pojawia się po przebytej infekcji. Z powodu choroby, leukocyty, które ją zwalczają, zużywają się. Organizm potrzebuje więc nieco czasu, by się zregenerować i wyprodukować nowe białe krwinki. Leukopenia może być także spowodowana różnymi chorobami, m.in.: 

• nowotworami, takimi jak ziarnica złośliwa, czyli chłoniak Hodgkina, 
• chorobami szpiku kostnego (białaczką, aplazją szpiku, włóknieniem szpiku, zespołami mielodysplastycznymi), 
• nadczynnością tarczycy, 
• reumatoidalnym zapaleniem stawów, 
• gruźlicą, 
• toczniem rumieniowatym układowym, 
• chorobami pasożytniczymi, 
• zespołem Kostmanna, czyli występującym od urodzenia zaburzeniem dotyczącym zbyt małej produkcji neutrofili, 
• HIV/AIDS, 
• hipersplenizmem (śledziona przedwcześnie niszczy komórki krwi), 
• niedoborem kwasu foliowego, miedzi i cynku, 
• ciężkim niedożywieniem, 
• zaburzeniami wrodzonymi. 

Leukopenia pojawia się po chemioterapii i radioterapii. Co ciekawe, na jej rozwój może mieć wpływ przyjmowanie niektórych leków (np. na nadczynność tarczycy, przeciwbólowych, psychotropowych i przeciwpadaczkowych). Są na nią narażone też osoby, które mają styczność z substancjami chemicznymi takimi jak:  

• farby, 
• lakiery, 
• węglowodory aromatyczne, 
• rozpuszczalniki organiczne, 
• benzen.

Jak objawia się leukopenia? 

Leukopenia może mieć różne objawy, najczęściej są to pojawiające się w jamie ustnej afty i owrzodzenia. O zbyt małej liczbie białych krwinek mogą jednak też świadczyć: 

• silne zmęczenie, 
• pogorszone samopoczucie, 
• problemy z koncentracją, 
• stany podgorączkowe lub gorączka, 
• angina, 
• zapalenie płuc, 
• powiększone węzły chłonne na szyi i pod żuchwą, 
• nudności i wymioty, 
• spadek masy ciała bez żadnego racjonalnego powodu.

Leczenie leukopenii 

Leczenie leukopenii jest uzależnione od przyczyny problemu. Jeśli ma to związek z chorobą, to należy skupić się na jej wyleczeniu, a postępowanie ustalane jest indywidualnie. Natomiast o tym, czy pacjent zmaga się z omawianą chorobą, lekarz dowiaduje się na podstawie morfologii krwi, w której zostaje określony m.in. ogólny poziom białych krwinek.  

Podczas leczenia leukopenii bardzo ważna jest też zdrowia i zbilansowana dieta, bogata w owoce oraz warzywa. Osoby z leukopenią powinny unikać surowego mięsa i niepasteryzowanej żywności, a także dbać o przestrzeganie zasad higieny podczas przygotowywanych posiłków. W ciężkich przypadkach, kiedy białych krwinek jest naprawdę mało, konieczna jest hospitalizacja i podanie pacjentowi czynnika wzrostu granulocytów, a nawet przeszczep szpiku kostnego. 

Bibliografia: 

1. Arber D. A., Pereira I., George T. I., Atlas krwi obwodowej. Podstawowe narzędzie diagnostyczne, MedPharm Polska, Warszawa 2019.
2. Sonneschmidt R., Krew. Dotlenianie, odżywianie i oczyszczanie wszystkich komórek, Medycyna holistyczna, Vital, Białystok 2019.
3. Ursinus L., Co mówi Twoja krew. Holistyczne spojrzenie na wyniki badań laboratoryjnych, Vital, Białystok 2015.