LH a menopauza – jak zmienia się poziom hormonu luteinizującego? 

LH to hormon luteinizujący, którego synteza w przysadce mózgowej zwiększa się w okresie menopauzy. Wynika to ze spadku uwalniania progesteronu przez jajniki, których aktywność nieodwracalnie gaśnie. Jak zbadać poziom LH? Jaki wynik może sugerować wejście w okres tzw. klimakterium? Czy wysokie LH należy jednoznacznie utożsamiać z menopauzą?

Jaka zmienia się uwalnianie LH w menopauzie? 

LH, czyli hormon luteinizujący wydzielany jest przez przysadkę mózgową (w przednim jej płacie) pobudzaną przez gonadoliberynę uwalnianą w podwzgórzu. Dalej oddziałuje na jajniki, pobudzając je do syntezy progesteronu, ale też stymuluje owulację (pobudza dojrzewanie pęcherzyka Graffa i uwolnienie komórki jajowej).

Tak działa oś podwzgórze-przysadka-jajnik u kobiety regularnie i prawidłowo miesiączkującej. Gdy jednak nadchodzi menopauza (przeciętnie następuje to w wieku 48-52. lata) dochodzi do spadku poziomu progesteronu i testosteronu, co skutkuje zaburzeniem zwrotnego mechanizmu hamowania syntezy LH. Podobny mechanizm działa w przypadku zależności FSH i 17beta-estradiol – spadek poziomu estradiolu doprowadza do wzrostu FSH. 

 Wzrost LH jest więc jednym ze wskaźników menopauzy. Oznacza to bowiem, że w jajnikach progesteron produkowany jest w niewystarczającej ilości, aby zahamować syntezę LH w przysadce mózgowej. Stąd tak duży jego wzrost – stężenie zwiększa się 4-8 razy w stosunku do tego u kobiet prawidłowo miesiączkujących.

Jaki poziom LH wskazuje na menopauzę? 

Poziom LH u kobiet, które wciąż prawidłowo miesiączkują, zmienia się w następujących po sobie fazach cyklu miesiączkowego. W tabeli poniżej zaprezentowane zostały normy dla hormonu luteinizującego dla poszczególnych faz cyklu oraz okresu menopauzy, co pozwala zobrazować, do jak znacznych zmian dochodzi:

 Zakresy referencyjne mogą się zmieniać w różnych laboratoriach. Wynika to z różnych metod analitycznych próbek krwi, dlatego zawsze bierz pod uwagę jedynie te wartości, które są wymienione na wyniku.

Jak sprawdzić poziom LH przy menopauzie? 

Poziom hormonu luteinizującego sprawdzisz, decydując się na wykonanie analizy próbki krwi żylnej. Nie musisz specjalnie przygotowywać się do diagnostyki. Nie ma też potrzeby bycia na czczo, chyba że poza oznaczeniem LH wykonujesz inne badania, które wymagają innego postępowania. Większość specjalistów zaleca jednak, aby na pobranie zgłosić się między 3. a 5. dniem cyklu, rano. To dlatego, że stężenie LH wykazuje nie tylko wahania w ujęciu miesięcznym, ale też dobowym – hormon uwalniany jest pulsacyjnie, ze szczytem w godzinach porannych.  

Zachowanie pory pobrania krwi jest też istotne, jeśli planujesz powtarzać badanie i porównać uzyskane wyniki. Lekarz może zalecić taką serię, aby monitorować, jak działa twój system endokrynny. Co istotne, możesz otrzymać skierowanie na łączne oznaczenie FSH i LH. U prawidłowo miesiączkujących kobiet stosunek między nimi wynosi niemal 1:1, podczas gdy w czasie menopauzy ta proporcja zostaje zaburzona – LH wzrasta nawet ośmiokrotnie, a FSH nawet trzydziestokrotnie.

Czy wysokie LH zawsze oznacza menopauzę? 

Wysoki poziom LH jest istotnym parametrem, który w przypadku kobiet około 50. roku życia sugeruje menopauzę. Nie należy jednak interpretować go jednoznacznie. Zwiększona synteza hormonu luteinizującego jest też bowiem charakterystyczna dla: 

• zespołu policystycznych jajników (PCOS), 
• niewydolności jajników, 
• niedorozwoju jajników, 
• zaburzeń w obrębie przysadki mózgowej lub podwzgórza, 
• zespołu Turnera.

Bibliografia: 

1. Bielawska-Batorowicz E., Cieślik I., Cwalina E., Rola płci i wieku w tworzeniu obrazu kobiety w okresie menopauzy, Przegląd Menopauzalny 2003, nr 6, s. 68-73. 
2. Fizjologia cyklu miesiączkowego, Klinika Endokrynologii Ginekologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny. 
3. Mądry E., Układ hormonalny, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.