Co wywołuje łojotok? Jak radzić sobie z tym problemem?

Wiele z nas automatycznie kojarzy łojotok z nieestetycznym połyskiem skóry. Co ciekawe, mało kto zdaje sobie sprawę, że problem ten nie wynika z niedostatecznej higieny, ale jest efektem niewłaściwej pielęgnacji i pewnych dysfunkcji organizmu. Skąd bierze się łojotok? Jakie są jego objawy? Jak go zlikwidować? 

Łojotok – co to takiego? 

Łojotok to wzmożone wydzielanie przez gruczoły łojowe łoju, określanego też jako sebum. Łój składa się z takich substancji jak: 

• wolne kwasy tłuszczowe (kwas stearynowy, kwas palmitynowy, kwas heptadekanowy); 
• estry steroli; 
• estry woskowe; 
• cholesterol; 
• trójglicerydy,  
• skwalan. 

W określonych ilościach łój jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania skóry – odpowiada za utrzymanie prawidłowej gospodarki wodno-lipidowej i ochronę skóry przed niekorzystnymi działaniem czynników zewnętrznych, m.in. przed promieniowaniem UV. Niekiedy jednak zdarza się, że organizm wydziela znacznie więcej łoju, niż powinien. Mamy wtedy do czynienia z łojotokiem. 

Łojotok skóry głowy – rodzaje 

Specyficzną postacią łojotoku jest łojotok owłosionej skóry głowy. Wyróżnia się trzy rodzaje tej dolegliwości: 

• łojotok oleisty – nadmiernej produkcji łoju towarzyszy tłusta i gruba skóra; 
• łojotok tłusty – mimo nadmiernej pracy gruczołów łojowych skóra jest przesuszona; 
• łojotok płynny – oprócz zbyt intensywnego wydzielania sebum pojawia się także nadmierne wydzielanie potu. 

W jakim wieku pojawia się łojotok? 

Wzmożona praca gruczołów łojowych to charakterystyczna cechy skóry w okresie dojrzewania. Stąd określenie „trądzik młodzieńczy”. Łojotok sprzyja powstawaniu zmian trądzikowych, a problem ten dotyczy większości (80-100%) nastolatków. 

Obecność zmian łojotokowych nie dotyczy tylko młodzieży, ale także dorosłych, u których występują m.in. zaburzenia gospodarki hormonalnej, niedobory pewnych składników mineralnych. Łojotok może pojawić się już u noworodków, czego objawem jest ciemieniucha.

Objawy i przyczyny łojotoku

Podstawowe objawy łojotoku to intensywne błyszczenie się i tłustość skóry krótko po umyciu, zwłaszcza w tzw. strefie T, a więc na czole, brodzie, nosie. Zwiększona ilość łoju pojawia się także na plecach między łopatkami.  Łojotok na głowie łatwo poznać po szybkim (nawet tego samego dnia po myciu) przetłuszczaniu się włosów. 

Objawami nieleczonego łojotoku są problemy zdrowotne, do których łojotok pośrednio prowadzi. Należą do nich: 

• wzmożone wypadanie włosów; 
• łupież; 
• trądzik; 
• łojotokowe zapalenie skóry. 

Najpowszechniejsze przyczyny występowania tej choroby to: 

• czynniki genetyczne; 
• niedobory witamin A, B2, B3 (niacyna), C, E; 
• nadmiar w diecie węglowodanów i tłuszczów; 
• zaburzenia gospodarki hormonalnej, w tym np. zespół policystycznych jajników; 
• niewłaściwa pielęgnacja skóry – stosowanie wysuszających kosmetyków.

Jak dbać o skórę łojotokową? 

Przy wystąpieniu problemów z łojotokiem skóry niezwykle ważna jest odpowiednia pielęgnacja. Nieoczywistym faktem jest, że skórę z łojotokiem także należy nawilżać. Dlatego do codziennej higieny zalecane są dermokosmetyki ze składnikami o działaniu zarówno przeciwłojotokowym, jak i nawilżającym i łagodzącym. Za to niekorzystnie na skórę działają preparaty zawierające alkohol, które wysuszają skórę i pogłębiają problem.  

Optymalne pH kosmetyków powinno wynosić 5,0 – 7,0 pH. Ważne jest także, aby preparaty były niekomedogenne. Łojotok sam w sobie zatyka pory, gdy wydzielanego sebum jest więcej, niż skóra potrzebuje. Za kolei zatkane gruczoły łojowe stwarzają dobre warunki do rozwoju bakterii i powstania zmian zapalnych – ropnych krost i wyprysków. Dlatego przy łojotoku na twarzy trzeba szczególnie pamiętać o regularnym myciu i dezynfekcji akcesoriów do makijażu.

Domowe sposoby na łojotok 

W przypadku występowania łojotoku zaleca się wdrożenie następujących nawyków: 

• ograniczenie spożycia cukru, w tym wysoko przetworzonej żywności; 
• suplementacji witamin z grupy B i cynku – naturalnie występują m.in. w pestkach, nasionach, kaszach, drobiu, jagnięcinie, rybach; 
• ograniczenie spożycia alkoholu; 
• ograniczenie spożycia ostrych przypraw; 
• zastosowanie ziołowych wcierek do włosów z roślin takich jak pokrzywa, jałowiec, szałwia, łopian. 

Zastosowanie się do tych zaleceń może czasem być niewystarczające, ale pozwoli złagodzić objawy dolegliwości. 

Bibliografia: 

1. Bednarek M., Musiał C., Najczęstsze problemy pacjenta trychologicznego – choroby skóry głowy. Kosmetologia Estetyczna 2019, 8(3): 393. 
2. Szepietowski J., Kapińska-Mrowiecka M., Kaszuba A. i inni. Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegląd Dermatologiczny 2012; 99: 649–673. 
3. Tomaszewski, J. (2016). Doustna tabletka antykoncepcyjna zawierająca drospirenon – opis przypadków. Medycyna Faktów, 9(1(30), 74-78.
4. https://www.forumginekologii.pl/artykul/pielegnacja-skory-w-kazdym-wieku [dostęp: 15.03.2024].