Dlaczego na twoim ciele rozwija się łupież pstry?

Łupież pstry to choroba objawiająca się zmianami na powierzchni skóry. Wykwity najczęściej pojawiają się w obrębie tułowia. Może być mylony z innymi chorobami dermatologicznymi, np. łupieżem Giberta. Skąd się bierze łupież pstry i jak wygląda? Czy może pojawić się na twarzy? Czym go leczyć i jakie środki – szampony, kremy – bez recepty stosować? 

Co to jest łupież pstry? Objawy są charakterystyczne 

Łupież pstry (w klasyfikacji ICD10 oznaczenie B36.0) to choroba skóry wywołana przez drożdżaka Pityrosporum furfur (Malassezia). Objawem łupieżu pstrego są charakterystyczne zmiany na skórze, czyli liczne plamy o nieregularnym kształcie i barwie żółtobrunatnej lub różowej. Mają średnicę od kilku do kilkunastu milimetrów, czasem mogą się zlewać w większe zmiany. W przebiegu choroby obserwuje się delikatne złuszczanie skóry w miejscu zmian.  

Najczęściej łupież pstry występuje w obrębie klatki piersiowej, pleców, karku i szyi. Sporadycznie zmiany pojawiają się na owłosionej skórze głowy, ale nigdy na twarzy czy kończynach. Zmiany w łupieżu pstrym mocno swędzą, co poza nieestetycznymi wyglądem skóry stanowi największą niedogodność dla pacjentów. Warto podkreślić, że łupież pstry nie jest chorobą zaraźliwą. Praktycznie nie występuje też u dzieci. 

Jakie są przyczyny łupieżu pstrego? 

Główną przyczyną łupieżu pstrego jest działalność drożdżaka Malassezia. Jest kilka czynników, które zwiększają ryzyko zakażenia tym mikroorganizmem. Należą do nich: 

• osobnicze predyspozycje – podatność skóry na tego rodzaju zakażenia; 
• zmniejszona odporność organizmu – zarówno po przebytych infekcjach, w następstwie innych chorób, zakażenia wirusa HIV, jak i po przeszczepie; 
•  nadmierna potliwość. 

Łupież pstry a inne choroby 

Objawy łupieżu pstrego, choć charakterystyczne, bywają mylone z innymi schorzeniami. Najbardziej przypominają symptomy łojotokowego zapalenia skóry, ale nie mają zapalnego charakteru. Inną chorobą dermatologiczną, która daje podobne objawy skórne, jest wyprysk pieniążkowaty. Jednak w tym przypadku wykwity są okrągłe, o regularnym kształcie.  

Łupież pstry a łupież Giberta (różowy) 

Pacjenci nieraz mylą objawy łupieżu pstrego z łupieżem różowym, mylnie nazywanym łupieżem Gilberta. W obu przypadkach występują owalne, lekko łuszczące się i swędzące zmiany skórne, jednak między chorobami występuje kilka różnic: 

Najważniejszą cechą rozpoznawczą dla łupieżu Giberta, a wyróżniającą go od łupieżu pstrego jest rozpoznanie blaszki macierzystej – pierwszego i największego wykwitu przy łupieżu Giberta. 

Odbarwienia skóry przy łupieżu pstrym 

Warto pamiętać, że promienie słoneczne mogą powodować trwałe odbarwienia skóry w miejscu zmian wywołanych łupieżem pstrym. Z tego powodu podczas choroby nie należy się opalać, a jeśli już, to tylko zasłaniając zmiany przed słońcem lub stosując krem z filtrem UV. Te plamy na pierwszy rzut oka mogą być mylone z bielactwem (nabytym i kiłowym). Od zmian towarzyszących bielactwu różnią się jednak nieregularnością kształtu i wyraźnym przebarwieniem na obwodzie. 

Jak leczyć łupież pstry? 

Leczenie łupieżu pstrego polega przede wszystkim na podawaniu leków przeciwgrzybiczych. Większość przypadków leczy się miejscowo maściami z ketokonazolem (na ciele) oraz specjalistycznymi szamponami na owłosioną skórę głowy. Szampony stosowane przy łupieżu pstrym to te, zawierające substancje takie jak ketokonazol, ekonazol, klotrimazol czy już nieco rzadziej – siarczek selenu. Przy nasilonych zmianach stosuje się doustne leki ogólnoustrojowe. Są to preparaty w postaci tabletek z ketokonazolem i jego pochodnymi – terbinafiną, flukonazolem i amforetycyną. 

Łupież pstry – leczenie domowe  

Leczenie łupieżu pstrego można wspomagać środkami farmakologicznymi dostępnymi bez recepty. Należą do nich kremy z klotrimazolem i ketokonazolem. Chorobowo zmienione miejsca i przylegającą do nich skórę pokrywa się cienką warstwą kremu raz na dobę. Nie istnieją skuteczne tabletki na łupież pstry bez recepty. Jednak, aby złagodzić symptomy, można stosować tabletki antyhistaminowe. Przyjmowanie takich środków zmniejsza uciążliwy świąd i znacznie poprawia komfort pacjenta. Pytaj w aptece o preparaty zawierające cetyryzynę, bilastrynę lub loratadynę. Substancje te działają przeciwalergicznie, ale zmniejszają też uczucie swędzenia. 

Jak długo trwa leczenie łupieżu pstrego? 

Średni czas leczenia łupieżu pstrego to 2-3 tygodnie. Aby zapobiec wtórnemu zakażeniu drożdżakami, w trakcie leczenia trzeba przestrzegać podstawowych zasad higieny – regularnie się myć i dokładnie osuszać ciało czystym ręcznikiem. Co jakiś czas (zgodnie z zaleceniami lekarza) należy użyć szamponu przeciwgrzybiczego. 

Bibliografia: 

1. Bednarek M., Musiał C., Najczęstsze problemy pacjenta trychologicznego–choroby skóry głowy, Kosmetologia Estetyczna 2019, 8(3), 393-396. 
2. Brzeziński P.,  Sinjab A. T., Atypowe postaci łupieżu pstrego, Forum Medycyny Rodzinnej 2013, vol. 7, no. 6, pp. 338-341. 
3. Szymańska M., Baranowski A. Płachta, D., Przegląd preparatów najczęściej stosowanych w leczeniu chorób grzybiczych, Prospects in Pharmaceutical Sciences 2007, 5(1), 1-12.