Łuszczyca głowy – jak przebiega leczenie skóry głowy?

Łuszczyca głowy to przewlekła, ogólnoustrojowa choroba. Choruje na nią od 2 do 4% populacji. Rozwija się pod wpływem czynników genetycznych i środowiskowych. Jak wygląda łuszczyca? Co zawierają leki na łuszczycę głowy? Czy można pozbyć się łuszczycy domowymi sposobami? 

Czym jest łuszczyca głowy? 

Łuszczyca owłosionej skóry głowy (psorasis capitis), to jeden z rodzajów łuszczycy, który występuje w obszarze głowy. Choroba charakteryzuje się przewlekłym i nawrotowym przebiegiem. Do najczęstszych przyczyn łuszczycy głowy należą:  

• czynniki genetyczne; 
• stres – na rozwój łuszczycy często mają wpływ przełomowe wydarzenia w życiu, jak śmierć bliskiej osoby, rozwód, matura czy w przypadku dzieci – pójście do przedszkola lub szkoły; 
• infekcje – (głównie bakteryjne, grzybicze); 
• HIV/AIDS.

Objawy łuszczycy skóry głowy  

Owłosiona skóra głowy jest najczęstszym miejscem występowania łuszczycy. Objawia się ona poprzez pojawienie się blaszek łuszczycowych, które pokryte są grubymi, nawarstwionymi łuskami w postaci strupów lub zlanych, dużych ognisk tworzących skorupę. Ogniska łuszczycowe mogą występować także poza linią włosów, obejmując obszary takie jak czoło, kark czy skórę za uszami. Charakterystyczne dla zmian skórnych w przebiegu łuszczycy głowy jest złuszczanie o różnym nasileniu i dokuczliwy świąd.  

Choroba nie wpływa na wygląd samych włosów i zazwyczaj nie powoduje łysienia. Może poprzedzać jednak zmiany występujące na skórze gładkiej (często łokciach, kolanach) paznokciach czy miejscach intymnych. Zwłaszcza łuszczyca głowy u dziecka może oznaczać początek łuszczycy uogólnionej, która z czasem da o sobie znać objawami poza skórą głowy. To, o czym warto pamiętać, to, że łuszczyca na ciele może pojawić się nawet kilka lat po wystąpieniu zmian na głowie. 

Jak rozpoznaje się łuszczycę głowy? 

Rozpoznanie łuszczycy skóry głowy, bez współistnienia zmian na skórze jest gładkiej, jest trudne, nawet dla lekarza dermatologa. O ile stosunkowo łatwo jest rozróżnić łuszczycę owłosionej skóry głowy od grzybicy głowy, która daje charakterystyczny obraz kliniczny i już coraz rzadziej występuje, o tyle bez pojawienia się charakterystycznych zmian na ciele łuszczyca może przypominać łojotokowe zapalenie skóry. 

Szczególna trudność w zróżnicowaniu tych dwóch jednostek chorobowych pojawia się, jeśli zmianom w przebiegu łuszczycy głowy towarzyszy wysięk, podobnie przy łojotokowym zapaleniu skóry. W przypadku tej pierwszej choroby jest on mniejszy. 

Ważną rolę w diagnostyce łuszczycy głowy odgrywa wywiad z pacjentem dotyczący występowania łuszczycy w rodzinie. Jeśli członkowie rodziny (rodzice, dziadkowie, krewni) chorowali na łuszczycę, jest to wskazówka dla lekarza, że w danym przypadku prawdopodobnie także występuje dana choroba.

Jak przebiega leczenie łuszczycy głowy? 

Nie istnieje jeden skuteczny lek na łuszczycę głowy. Leczenie tego schorzenia jest długie, złożone i opiera się na wykorzystaniu różnych leków. Okresowo w leczeniu stosuje się preparaty złuszczające z kwasem salicylowym w stężeniu 2-10%. Inne substancje wykorzystywane w leczeniu łuszczycy głowy to: 

• glikortykosteroidy; 
• pochodne witaminy D3; 
• cygnolina; 
• dziegieć. 

Leki na łuszczycę głowy dostępne są w postaci lotionów i płynów do stosowania na skórę. Poza szamponami wszystkie leki na to schorzenie są dostępne na receptę.

Rola dziegciów w leczeniu łuszczycy 

Dziegcie to substancje uzyskiwane w wyniku suchej destylacji drewna lub kory, m.in. brzozowej lub bukowej. Mają postać gęstej, mazistej cieczy o ciemnobrunatnym zabarwieniu i specyficznym, smolistym zapachu. Zawierają tysiące związków organicznych, w tym substancje rakotwórcze i teratogenne (uszkadzające płód). Z tego powodu produkcja preparatów kosmetycznych zawierających dziegcie została zakazana na terenie Unii Europejskiej. 

Jednak lekarze zajmujący się łuszczycą głowy zgadzają się, że dziegcie to jedne z najskuteczniejszych substancji w walce z łuszczycą, warto więc po nie sięgać w formie szamponów. 

Szampony na łuszczycę głowy 

Istotną rolę w niwelowaniu objawów łuszczycy głowy odgrywają szampony. Najwyższą skuteczność wśród szamponów na łuszczycę głowy wykazują szampony z dziegciem. Produkty te dostępne są w drogeriach stacjonarnych i internetowych oraz sklepach zielarskich w cenie od kilku do kilkudziesięciu złotych za opakowanie. Szampony z dziegciem zalecane są także przy występowaniu łupieżu. 

Inne szampony przeznaczone do stosowania przy łuszczycy głowy to preparaty zawierające steroidy. Te jednak wydawane są tylko na receptę. 

Czy istnieją domowe sposoby leczenia łuszczycy głowy?  

Domowymi sposobami nie wyleczymy łuszczycy, jednak stosując w domu pewne triki, możemy nieco złagodzić jej objawy. Do mycia głowy należy stosować łagodne szampony nawilżające, które w składzie mają mocznik lub aloes. Ważna jest też dieta – warto ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych, cukrów prostych i glutenu. Jeśli zauważysz u siebie lub dziecka objawy, które mogłyby świadczyć o łuszczycy głowy, zgłoś się do lekarza dermatologa. 

Bibliografia:

1. Brzezińska-Wcisło L., Wcisło-Dziadecka D., Lis-Święty A., Trzmiel D., Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy – patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne, Postępy Dermatologii i Alergologii 2007, 24: 59-64. 
2. Jabłońska S., Chorzelski T., Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994. 
3. Koszyk Ż. Trychologia kosmetologiczna wobec wybranych schorzeń skóry głowy i włosów, [w:] Monika Maciąg, Kamil Maciąg (red.) Medyczne aspekty kosmetologii i estetyki, Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, Lublin 2023. 
4. Wolska H., Langner A. Obraz kliniczny i przebieg łuszczycy, [w:] tenże (red.) Łuszczyca, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006. 
5. Owczarczyk-Saczonek A., Placek W., Łuszczyca jako choroba autoimmunologiczna, Przegląd Dermatologiczny. 2014; 101(4): 278-287.