Mangan – właściwości, nadmiar, niedobór, źródła w diecie

Mangan jest minerałem śladowym. Jest niezbędny dla ludzkiego ciała, ale ludzie potrzebują go tylko w niewielkich ilościach. Mangan przyczynia się do wielu funkcji organizmu, w tym do metabolizmu aminokwasów, cholesterolu, glukozy i węglowodanów. Odgrywa także rolę w tworzeniu kości, krzepnięciu krwi i zmniejszaniu stanu zapalnego.

Co to jest mangan?

Mangan (Mn) to pierwiastek zaliczany do metali przejściowych. Występuje w postaci 15 izotopów, z których tylko jeden jest trwały. Występuje w skorupie ziemskiej w postaci tlenków, krzemianów i węglanów. Mangan wykorzystywany jest jako dodatek do stali.

Właściwości manganu

Mangan w organizmie pełni wiele istotnych funkcji. Jest to aktywator enzymów regulujących metabolizm biotyny, witaminy B1 i E, a także energetycznych składników diety, kwasów nukleinowych, enzymów, m.in. neutralizujących wolne rodniki, jak dysmutaza ponadtlenkowa, czy hormonów m.in. tarczycy i płciowych. Jakie jeszcze funkcje w organizmie pełni mangan? Właściwości tego pierwiastka, które warunkują prawidłowe funkcjonowanie organizmu to wspomaganie działania układu nerwowego, udział w procesach krzepnięcia krwi, procesach trawienia tłuszczów i cholesterolu. Ponadto mangan wchodzi w skład kości.

Dzienne zapotrzebowanie na mangan

Dobowe zapotrzebowanie na mangan zależy od wieku i wynosi odpowiednio:

• do 6 m. ż. – 0,003 mg
•  od 7 do 12 m. ż. – 0,6 mg
• od 1 do 3 r. ż. – 1,2 mg
• od 4 do 8 r. ż. – 1,5 mg
• od 9 do 13 r. ż. – 1,9 mg
• od 14 do 18 r. ż. – 2,2 mg
• kobiety – 1,8 mg
• mężczyźni – 2,3 mg.

Zwiększone zapotrzebowanie na mangan

Zwiększeniu zapotrzebowania na mangan sprzyja zażywanie preparatów wapnia i magnezu oraz stosowanie antykoncepcji hormonalnej, a także nadmiar fosforanów w diecie.

Źródła manganu w diecie

Najbogatsze źródła naturalne manganu to:

• pełne ziarna zbóż i zarodki pszenne
• awokado
• migdały, orzechy, pestki
• nasiona roślin strączkowych
• skorupiaki
• mięso
• żółtka jaj.

Poziom manganu w żywności maleje pod wpływem światła, wilgoci, niskiej i wysokiej temperatury.

W celu zapewnienia organizmowi odpowiedniej podaży manganu, można sięgać po suplementy zawierające mangan. Tabletki powinny zawierać organiczne związki manganu, które są doskonale przyswajalne.

Niedobór manganu w organizmie

Niedobory manganu mogą być spowodowane zbyt niskim jego spożyciem wraz z dietą, a także stosowaniem doustnej antykoncepcji hormonalnej. Objawy niedoboru manganu to:

• zaburzenia płodności
• problemy z koordynacją
• rozwój cukrzycy
• deformacja kości
• zaburzenia rozwoju i uszkodzenie błędnika u dzieci
• pogorszenie kondycji włosów i skóry.

Nadmiar manganu w organizmie

Do przedawkowania manganu i ewentualnego zatrucia manganem dochodzi niemal wyłącznie w efekcie ekspozycji na pyły czy dymy zawierające mangan. Nie jest możliwe przyjęcie zbyt wysokich dawek manganu wraz z dietą. Objawy nadmiaru manganu to obniżenie wchłaniania żelaza i anemia, bezsenność, depresja, zaburzenia neurologiczne, impotencja.

Nadmanganian potasu – na co i jak stosować?

Nadmanganian potasu to preparat, który w formie stałej ma postać fioletowych kryształków; kryształki rozpuszczalne są w wodzie. Roztwór nadmanganianu potasu przeznaczony jest do stosowania zewnętrznego – wykorzystywany jest do przemywania ran, gdyż działa odkażająco i utleniająco. Ma aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą.

Bibliografia:

Li L., Yang X., The essential element manganese, oxidative stress and metabolic diseases; Link and interactions; Oxid Med Cell Longev, Apr 2018