MCH w morfologii – normy oraz interpretacja

MCH to jeden z parametrów oznaczanych w morfologii krwi. MCH to średnia masa hemoglobiny w erytrocycie. Zarówno podwyższone MCH, jak i MCH poniżej normy świadczy o nieprawidłowościach w obrębie krwinek czerwonych. Kiedy wykonuje się badanie krwi MCH, jaka jest norma i jak interpretuje się wyniki badań MCH?

MCH – co to?

MCH, czyli mean cell haemoglobin, to średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej. Hemoglobina to związek występujący w erytrocytach, który odpowiada za nadanie im charakterystycznej barwy, a także za transport tlenu. Podczas przepływania krwi przez płuca, hemoglobina pobiera tlen i dostarcza go do komórek ciała. Hemoglobina zapewnia także transport zwrotny dwutlenku węgla z komórek do płuc. Co oznacza MCH w badaniu krwi? Krwinki czerwone zawierające prawidłową masę hemoglobiny w erytrocycie MCH określane są jako normochromiczne. Gdy poziom MCH jest za mały, mówimy o krwinkach hipochromicznych, a przy wysokim poziomie MCH rozpoznawane są erytrocyty hiperchromiczne.

MCH w morfologii

W morfologii oznaczanych jest kilka wskaźników czerwonokrwinkowych. MCH oznaczane jest obok takich wskaźników czerwonokrwinkowych, jak:

• RBC, czyli liczba krwinek czerwonych,
• Hb, czyli poziom hemoglobiny we krwi,
• HCT, czyli hematokryt,
• MCHC, czyli średnie stężenie hemoglobiny w krwince,
• MCV, czyli średnia objętość krwinki czerwonej,
• RDW, czyli współczynnik zmienności rozkładu objętości erytrocytów.

Kiedy należy zbadać MCH we krwi?

Badanie morfologii krwi, w tym MCH wykonać należy przede wszystkim przy podejrzeniu anemii. Podejrzenie niedokrwistości może nasunąć występowanie następujących objawów:

• osłabienie,
• senność,
• bladość skóry i błon śluzowych,
• bóle i zawroty głowy,
• wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci,
• nawracające infekcje,

Badanie MCH wykonywane jest także przy podejrzeniu takich nieprawidłowości krwinek czerwonych jak sferocytoza lub talasemia.

Przygotowanie do badania MCH

Parametr MCH oznaczany jest w ramach morfologii krwi. W celu określenia jego poziomu konieczne jest poznanie poziomu hematokrytu oraz hemoglobiny, gdyż wartość MCH obliczana jest na drodze podzielenia masy hemoglobiny przez liczbę erytrocytów. Na badanie morfologii krwi należy pojawić się rano na czczo, co najmniej 8 godzin od spożycia ostatniego posiłku. Badanie wykonywane jest w próbce krwi żylnej.

MCH – norma dla poszczególnych grup wiekowych

Wynik MCH podawany jest w pg (pikogramach). Normy dla poszczególnych grup wiekowych są następujące:

• noworodki – 33-39 pg,
• do 2 r. ż. – 24-30 pg,
• od 2 do 9 r. ż. – 25-31 pg,
• od 9 do 18 r. ż. – 26-32 pg,
• mężczyźni – 27-31 pg,
• kobiety – 27-31 pg.

Norma MCH może się różnić nieznacznie między laboratoriami, dlatego podczas interpretacji wyniku badania należy uwzględnić zakres wartości podanych przez dane laboratorium.

Co oznacza podwyższone MCH w morfologii?

Uzyskanie w morfologii wyniku MCH powyżej normy świadczy o obecności hiperchromicznych lub makrocytarnych krwinek czerwonych. Ten pierwszy termin dotyczy krwinek o zbyt wysokim poziomie hemoglobiny, a drugi dotyczy erytrocytów o zwiększonej objętości. Tego typu erytrocyty występują m. in. w przebiegu anemii makrocytowej – megaloblastycznej, rozwijającej się na podłożu niedoboru witaminy B12 oraz kwasu foliowego. W przebiegu tej niedokrwistości dochodzi do zaburzeń produkcji krwinek czerwonych, a także nieprawidłowości w ich budowie i funkcjonowaniu. Wówczas zbyt dużym rozmiarom krwinek czerwonych towarzyszy podwyższone MCV i MCH. Objawy niedokrwistości megaloblastycznej to osłabienie, senność, zaburzenia koncentracji, kołatanie serca, zaburzenia równowagi i chodu czy mrowienie kończyn.

Kolejną przyczyną zbyt wysokiego MCH jest anemia hemolityczna w przebiegu sferocytozy wrodzonej. W przebiegu tego schorzenia dochodzi do produkcji nieprawidłowych krwinek czerwonych. Erytrocyty nie mają kształtu spłaszczonego dysku, a kształt kulisty, co zwiększa ich podatność na niszczenie w układzie siateczkowo-śródbłonkowym. Prowadzi do do rozwoju anemii.

Wysokie MCH może ponadto towarzyszyć:

• chorobom tarczycy
• chorobom wątroby
• nowotworom
• zakażeniom.

Co oznacza MCH obniżone?

Uzyskanie w morfologii krwi niskiego MCH wskazuje na obecność krwinek czerwonych hipochromicznych, ze zbyt niską zawartością hemoglobiny oraz erytrocytów mikrocytarnych, czyli o obniżonej objętości. Najczęstszymi przyczynami obniżonego MCH są anemia z niedoboru żelaza oraz anemia chorób przewlekłych. Anemia z niedoboru żelaza rozwija się wówczas, gdy dostarczamy zbyt mało żelaza w diecie bądź tracimy żelazo podczas krwawień miesięcznych czy krwawienia z przewodu pokarmowego. Niedobór żelaza jest ponadto spotykany u osób ze zwiększonym zapotrzebowaniem na ten pierwiastek – kobiet miesiączkujących, dzieci w okresie wzrostu, wegetarian i wegan czy osób z zaburzeniami wchłaniania. Niskiemu poziomowi żelaza towarzyszy upośledzenie syntezy hemoglobiny i produkcja mikrocytarnych, hipochromicznych erytrocytów.

Anemia chorób przewlekłych może towarzyszyć m. in. nowotworom, chorobom autoimmunologicznym czy zakażeniom. W organizmie nie brakuje żelaza, jednak żelazo jest mniej dostępne w procesach krwiotworzenia. Obniżone MCH w morfologii występuje także w przebiegu talasemii. Jest to schorzenie wrodzone, w przebiegu którego dochodzi do syntezy nieprawidłowej hemoglobiny, a także zbyt małych krwinek czerwonych. Takie krwinki transportują znacznie mniej tlenu.

Pozostałe przyczyny niskiego MCH to nadużywanie alkoholu, stosowanie takich leków jak chloramfenikol czy izoniazyd, a także występowanie mikrocytozy rodzinnej.

MCH w ciąży – norma i interpretacja

U kobiet ciężarnych mogą pojawić się odmienności w wynikach morfologii krwi. Dotyczy to także wskaźnika MCH. W ciąży zauważyć można nieznaczny wzrost wartości tego parametru. Norma MCH w ciąży wynosi:

• w pierwszym trymestrze 30-32 pg,
• w drugim trymestrze 30-33 pg,
• w trzecim trymestrze 29-32 pg.

W ciąży może pojawić się MCH podwyższone. Co oznacza wzrost tego parametru powyżej podanych norm? Wysokie MCH w ciąży może towarzyszyć anemii megaloblastycznej, która rozwija się u ciężarnych z niedoborem kwasu foliowego i witaminy B12. Kobiety w ciąży wykazują zwiększone zapotrzebowanie na te związki, zatem niewłaściwie zbilansowana dieta i brak suplementacji sprzyjają rozwojowi niedoborów. Z kolei zbyt niska podaż żelaza podczas ciąży prowadzić może do anemii z niedoboru żelaza – i wtedy w morfologii otrzymany będzie wynik MCH poniżej normy.

MCH u dzieci – jak interpretować wynik morfologii?

Zmiany w wartości MCH u dzieci interpretowane są podobnie, jak u dorosłych. Najczęstszymi powodami nieprawidłowości w wynikach MCH jest występowanie anemii z niedoboru żelaza oraz anemii megaloblastycznej. Dzieci wykazują zwiększone zapotrzebowanie zarówno na żelazo, jak i witaminę B12 i kwas foliowy. Zbyt niska podaż żelaza prowadzi do rozwoju niedokrwistości z niedoboru żelaza i zmian w morfologii dziecka, w tym obniżenia MCH. Z kolei anemia megaloblastyczna w przebiegu niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12 przyczynia się do wystąpienia wysokiego MCH.

Bibliografia:

1. Lockitch G. Handbook of diagnostic biochemostry and hematology in normal pregnancy;  Boca Raton:CRC, 1993.
2. Robak T., Dmoszyńska A., Hematologia; wyd. Czelej, 2019