Co oznacza za niskie i podwyższone MCV? Morfologia, wyniki, norma

MCV to jeden ze wskaźników czerwonokrwinkowych oznaczanych w ramach morfologii krwi. Parametr ten określa średnią objętość krwinki czerwonej i stanowi podstawę podziału erytrocytów na mikrocytarne, normocytarne i makrocytarne. Zarówno MCV powyżej normy, jak i MCV za niskie wskazują na nieprawidłowości w wielkości krwinek czerwonych.

Co to jest MCV?

MCV, czyli mean cell volume, to średnia objętość krwinki czerwonej. Wskaźnik ten obliczany jest poprzez podzielenie wartości hematokrytu przez liczbę bezwzględną erytrocytów (Ht/ RBC). Hematokryt to stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości krwi. Z kolei liczba erytrocytów to bezwzględna liczba krwinek czerwonych znajdująca się w danej objętości krwi.

Gdy wykonywana jest morfologia krwi, MCV oznaczane jest wraz z innymi wskaźnikami czerwonokrwinkowymi i tylko łączna ocena tych wszystkich parametrów pozwala na właściwą interpretację wyniku badania. Wynik badania MCV pozwala na diagnostykę różnicową niedokrwistości i pozwala wyodrębnić następujące typy niedokrwistości:

• niedokrwistości mikrocytarne,
• niedokrwistości normocytarne,
• niedokrwistości makrocytarne.

Morfologia MCV – kiedy wykonać badanie?

Wskazaniem do oznaczenia wielkości wskaźnika MCV w morfologii krwi jest przede wszystkim podejrzenie anemii, a także konieczność określenia rodzaju anemii. Anemię podejrzewać można wtedy, gdy pojawią się takie objawy jak:

• osłabienie,
• bóle i zawroty głowy,
• bladość skóry i błon śluzowych,
• łamliwość paznokci,
• nadmierne wypadanie włosów,
• duszności,
• kołatanie serca,
• zmęczenie,
• drażliwość.

W przypadku diagnostyki różnicowej niedokrwistości, wynik MCV wskazuje na typ niedokrwistości (mikro-, normo- lub makro-) i pozwala zaplanować dalszą diagnostykę, mającą na celu dokładne określenie przyczyn niedokrwistości. Bardzo często nieprawidłowemu MCV towarzyszy RDW SD podwyższone, co oznacza, że spory odsetek erytrocytów ma objętość odbiegającą od normy.

Jak przebiega badanie MCV?

Parametr MCV oznaczany jest w badaniu morfologii krwi. W celu wykonania badania konieczne jest pobranie próbki krwi żylnej. Na badanie należy zgłosić się na czczo, czyli rano, powstrzymując się przez co najmniej 8 godzin od jedzenia i picia. Morfologia krwi jest badaniem wykonywanym w sposób zautomatyzowany; automat oblicza podstawowe parametry, w tym hematokryt i liczbę krwinek czerwonych RBC, a następnie obliczana jest wartość MCV. Czas oczekiwania na wynik to 1 dzień.

MCV – norma w morfologii krwi

Wynik MCV w morfologii krwi podawany jest w femtolitrach fl. Prawidłowe wartości parametru MCV są różne dla poszczególnych grup wiekowych i przedstawiają się następująco:

• noworodki: 102-115 fl,
• od 1 do 23 m. ż.: – 72-88 fl,
• od 2 do 9 r. ż.: 76-90 fl,
• od 10 do 17 r. ż.: 78-95 fl,
• dorośli 78 -100 fl.

Co oznacza podwyższone MCV?

Jeśli w morfologii oznaczone zostanie MCV za wysokie, wskazuje to na obecność erytrocytów makrocytowych, czyli o powiększonej objętości. Obecność erytrocytów makrocytowych może nasunąć podejrzenie anemii makrocytowej megaloblastycznej lub niemegaloblastycznej. Jedną z postaci takiej anemii jest anemia megaloblastyczna rozwijająca się w efekcie niedoborów witaminy B12 i/lub kwasu foliowego. Do rozwoju anemii megaloblastycznej może dojść w efekcie:

• zbyt niskiej podaży witaminy B12 oraz kwasu foliowego z dietą,
• mutacji genu MTHFR, która ogranicza przyswajalność kwasu foliowego,
• niedoboru czynnika wewnętrznego Castle’a , przez co uniemożliwione jest przyswajanie witaminy B12,
• zwiększonego zapotrzebowania na witaminę B12 i kwas foliowy,
• picia alkoholu, palenia papierosów i stosowania antykoncepcji hormonalnej, które ograniczają przyswajalność kwasu foliowego.

W przebiegu tej anemii pojawiają się zarówno nieprawidłowości w morfologii krwi, jak i nietypowe erytroblasty, czyli prekursory erytrocytów w szpiku kostnym. W przebiegu tego typu anemii zaobserwować można zarówno objawy typowe dla każdego rodzaju anemii, wynikające z upośledzonego transportu do tkanek, a także objawy neurologiczne. Chorzy skarżą się zatem na osłabienie, bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, duszności, a dodatkowo pojawić mogą się zaburzenia równowagi, problemy z koncentracją, niezborność ruchów czy drętwienie kończyn.

Kolejne schorzenia, którym towarzyszy MCV podwyższone to niedokrwistości makrocytarne rozwijające się w przebiegu:

• zapalenia lub niewydolności wątroby,
• niedoczynności tarczycy,
• alkoholizmu,
• zespołu mielodysplastycznego,
• anemii syderoblastycznej.

Co oznacza MCV poniżej normy?

Obniżone MCV wskazuje na obecność erytrocytów mikrocytowych, czyli o objętości mniejszej od przeciętnej. Najczęstszą przyczyną występowanie erytrocytów mikrocytowych jest anemia z niedoboru żelaza. Dotyka ona osób dostarczających zbyt małych ilości żelaza wraz z dietą, tracących żelazo drogą krwawień, cierpiących na zaburzenia wchłaniania. Anemia mikrocytowa z niedoboru żelaza rozwija się przede wszystkim u małych dzieci, kobiet w okresie reprodukcyjnym oraz osób w podeszłym wieku. Jaki można wówczas uzyskać wynik badania krwi? MCV jest obniżone, spada liczba krwinek czerwonych RBC, hemoglobiny Hb oraz spadek stężenia żelaza oraz ferrytyny. Anemii z niedoboru żelaza towarzyszą charakterystyczne objawy niedokrwistości – osłabienie, kołatanie serca, bóle i zawroty głowy.

Kolejnym typem anemii z obniżonym MCV w morfologii jest anemia chorób przewlekłych. Towarzyszy ona długotrwałym stanom zapalnym, nowotworom czy chorobom autoimmunologicznym. Anemia chorób przewlekłych charakteryzuje się obniżonym poziomem żelaza we krwi, ale pozostałe parametry gospodarki żelazowej są prawidłowe (ferrytyna, transferyna). Oznacza to, że zasoby żelaza w organizmie są wystarczające, ale żelazo nie jest efektywnie wykorzystywane w procesie erytropoezy, czyli powstawania krwinek czerwonych. MCV obniżone występuje także w talasemiach, czyli ilościowym zaburzeniu syntezy hemoglobiny. W przebiegu tej choroby wrodzonej powstają erytrocyty o nieprawidłowej budowie. Cechą charakterystyczną talasemii jest prawidłowa lub wręcz podwyższona ilość krwinek czerwonych.

MCV obniżone może towarzyszyć także anemii hemolitycznej, w przebiegu której dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych. Wówczas takie fragmentaryczne erytrocyty są zliczane przez automat wykonujący badanie jako erytrocyty mikrocytarne o zmniejszonej objętości.

MCV u dzieci

Parametr MCV u dziecka może być obniżony w przebiegu niedokrwistości z niedoboru żelaza. Dzieci są narażone na rozwój tego typu anemii, gdyż wykazują zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Także chorobom przewlekłym i rozwijającej się w efekcie anemii towarzyszy obniżone MCV u dzieci. Podwyższone MCV u dziecka stwierdzane jest w przebiegu anemii megaloblastycznej oraz aplazji szpiku. Warto pamiętać, że u małych dzieci występują fizjologicznie wyższe normy MCV niż u dorosłych.

Jak interpretować MCV w ciąży?

Kobiety w ciąży są narażone na rozwój anemii, czemu może towarzyszyć zmiana w wartości MCV. W ciąży może dojść do rozwoju anemii z niedoboru żelaza, co prowadzi do spadku wartości MCV. Z kolei podwyższone MCV we krwi u kobiety w ciąży towarzyszy anemii megaloblastycznej z niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12.

Źródło:

1. Chełstowska M., Warzocha K., Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości; Onkologia w Praktyce Klinicznej, 2006, tom 2, nr 3