Metoda symultaniczno-sekwencyjna. Jak wspomaga naukę czytania? 

Nauka czytania wpływa na późniejsze kompetencje językowe dziecka oraz jego zdolności poznawcze. Niestety, wielu dzieciom przyswajanie tej umiejętności sprawia trudności, co może prowadzić do frustracji i spowolnienia rozwoju edukacyjnego. Metoda symultaniczno-sekwencyjna opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską stanowi odpowiedź na te wyzwania. Dlaczego jest tak skuteczna? 

Czym jest metoda symultaniczno-sekwencyjna? 

Metoda symultaniczno-sekwencyjna opiera się na założeniu, że nauka czytania powinna odpowiadać naturalnemu funkcjonowaniu mózgu. Proces ten integruje dwa sposoby przetwarzania informacji:  

• symultaniczne (globalne) związane z prawą półkulą mózgu, 
• sekwencyjne (linearne) aktywizujące lewą półkulę.  

Oznacza to, że dziecko nie zaczyna nauki od pojedynczych liter, lecz od samogłosek i sylab, co ułatwia zapamiętywanie oraz rozumienie tekstu. 

Ważnym elementem metody jest także wykorzystanie dużych, czytelnych liter oraz czcionki bezszeryfowej, co wspomaga proces rozpoznawania znaków. Dzięki temu nauka czytania nie jest dla dziecka mechanicznym odczytywaniem liter, lecz stopniowym budowaniem świadomości językowej. 

Etapy nauki czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną 

Orłowska-Popek i Bielenda-Mazur w artykule „Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania® na wczesnym etapie edukacyjnym w kontekście roli umiejętności czytania w rozwoju człowieka” mówią wprost, że ta kompetencja warunkuje osiągnięcia szkolne w każdej dziedzinie.  

Zanim jednak dziecko zacznie pracować z sylabami, warto zadbać o odpowiednie ćwiczenia rozwijające percepcję wzrokową i słuchową. Pomocne są tu zabawy polegające na analizowaniu i syntezowaniu obrazków, rozpoznawaniu kształtów oraz ćwiczenia pamięci słuchowej poprzez rymowanki czy krótkie piosenki. 

Pierwszym etapem właściwej nauki czytania jest wprowadzenie samogłosek. Ważne jest przy tym przypisanie im konkretnych znaczeń oraz gestów artykulacyjnych, co pomaga dziecku w ich zapamiętywaniu, np. „O” zostaje zaprezentowane wraz z obrazkiem dziecka zaskoczonego otrzymanym prezentem. Równoczesne angażowanie ruchu, słuchu i wzroku wzmacnia proces nauki. 

Po opanowaniu samogłosek dziecko poznaje sylaby otwarte, czyli połączenia spółgłosek z samogłoskami (np. „ma”, „ta”, „pa”). Nie uczy się ich w przypadkowej kolejności, lecz według określonego schematu, który pozwala na łatwiejsze przyswojenie nowych kombinacji. Powtarzanie sylab w różnych konfiguracjach oswaja dziecko z ich strukturą i rozwija umiejętność rozpoznawania w tekście. 

Gdy dziecko swobodnie zacznie już operować sylabami, zaczyna łączyć je w wyrazy, a następnie w proste zdania. To ważny moment, ponieważ pozwala na przejście od mechanicznego odczytywania do rozumienia tekstu. Stopniowo wprowadzane są również sylaby zamknięte oraz bardziej skomplikowane struktury językowe. 

Praktyczne zastosowanie metody 

Metoda symultaniczno-sekwencyjna znajduje zastosowanie zarówno w edukacji wczesnoszkolnej, jak i w terapii dzieci z trudnościami w nauce czytania, w tym u dzieci z dysleksją czy zaburzeniami komunikacyjnymi. Rodzice oraz nauczyciele mogą wspierać proces poprzez angażujące ćwiczenia, takie jak gry sylabowe, układanki czy zabawy dźwiękowe. Warto również korzystać z dostępnych materiałów dydaktycznych, któlogoogore bazują na zasadach tej metody. 

Dlaczego warto stosować metodę symultaniczno-sekwencyjną? 

Metoda symultaniczno-sekwencyjna wspiera nie tylko naukę czytania, ale również rozwój mowy, pamięci i koncentracji. Dzięki zastosowaniu wielozmysłowego podejścia oraz stopniowemu wprowadzaniu coraz bardziej zaawansowanych struktur językowych, zmniejsza trudność nauki czytania i pozwala dziecku na osiągnięcie płynności w operowaniu językiem pisanym. 

Ponadto, dzięki precyzyjnemu dopasowaniu do naturalnych mechanizmów poznawczych, metoda symultaniczno-sekwencyjna jest skutecznym narzędziem wspomagającym rozwój dzieci wymagających dodatkowego wsparcia edukacyjnego. 

Bibliografia: 

1. Cieszyńska-Rożek J., Trzeciak M., Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania® w przedszkolu, Logopaedica Lodziensia 2023, nr 7, s. 9-20. 
2. Cieszyńska-Rożek J., Glottodydaktyka i logopedia (Metoda Krakowska®), Centrum Metody Krakowskiej. 
3. Orłowska-Popek Z., Bielenda-Mazur E., Symultaniczno-Sekwencyjna Nauka Czytania® na wczesnym etapie edukacyjnym w kontekście roli umiejętności czytania w rozwoju człowieka, Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza 2019, vol. 26 (46), nr 2, s. 163-173.