Mięsak kości – co to za nowotwór i jak się go leczy?

Mięsaki kości to grupa nowotworów złośliwych, lokalizujących się w układzie kostnym. Są zbudowane z komórek, które rozprzestrzeniają się do innych narządów i je niszczą. Mięsak przez długi czas nie daje żadnych objawów, dlatego rozpoznanie choroby jest trudne. Leczenie to głównie chemioterapia i radioterapia.

Mięsaki kości są nowotworami rzadkimi. Wykrywa się je zaledwie w niecałym 1% przypadków. Bezpośredniej przyczyny ich powstawania do tej pory nie znaleziono, choć za czynniki odpowiedzialne uważa się predyspozycje genetyczne.

Mięsak kości – co to jest?

Mięsak kości jest złośliwym nowotworem tkanki kostnej i chrzęstnej. Nowotwór może się umiejscowić w każdym miejscu układu kostnego: w czaszce, kończynach, obręczy barkowej i miednicznej, w kręgosłupie i żebrach. Na świecie diagnozuje się tylko niespełna 1% przypadków tego nowotworu, a część chorych stanowią dzieci pomiędzy 15 a 19 rokiem życia.

Najczęściej spotykane mięsaki kości to:

• kostniakomięsak, tzw. mięsak kościopochodny, który jest najczęściej diagnozowany u dzieci będących w fazie wzrostu. Nowotwór rozwija się z komórek tworzących kość. Niekiedy pojawia się u osób starszych po 70 roku życia;
• chrzęstniakomięsak – guz lokalizuje się przede wszystkim w kościach udowych, ramiennych, w żebrach i w miednicy. Chorują osoby między 30 a 60 rokiem życia. Częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet;
• mięsak Ewinga – jest nowotworem dziecięcym, który atakuje między 9 a 15 rokiem życia. Spotyka się go częściej u chłopców niż u dziewczynek.

Mięsaki kości mogą się przerzucać w inne miejsca. Najgorzej rokujący jest mięsak z przerzutami do płuc.

Mięsak kości – przyczyny

W dalszym ciągu nie ustalono bezpośredniej przyczyny rozwoju mięsaków. Jest jedynie pewne, że nowotwór lubi pojawiać się w fazie wzrostu. Istnieją zatem przesłanki, że zachorowanie ma podłoże genetyczne, choć nadal nie wiadomo, co warunkuje jego pojawienie się w okresie dojrzewania.

Inne czynniki predysponujące do mięsaka:

• płeć;
• odbyta wcześniej radioterapia;
• choroba Pageta – objawia się stanem zapalnym kości; chorobę powoduje mutacja genetyczna;
• łagodne nowotwory tkanki kostnej i chrzęstnej;
• progeria, czyli przedwczesne starzenie się;
• występowanie siatkówczaka w rodzinie.

Z powstaniem mięsaka kości nie wiąże się urazów mechanicznych, choć to dzięki nim i zdjęciom rentgenowskim (RTG) wykonanym po urazach można zdiagnozować chorobę we wczesnym stadium.

Mięsak kości – objawy

Przy takich nowotworach, jak mięsak kości, objawy początkowe są niezauważalne. Chory skarży się na ból, ale nikt nie wiąże tych symptomów z poważną chorobą. Uporczywe dolegliwości pojawiają się głównie w nocy. Pacjenta mogą męczyć przykurcze stawowe, a chora kończyna może być mniej sprawna.

U ponad połowy chorych na ten nowotwór występuje gorączka. Niekiedy cechą charakterystyczną jest widoczne zniekształcenie w zarysie kończyny. Mięsaki bardzo osłabiają kości, czego skutkiem jest ich zwiększona podatność na urazy. Chorzy na nowotwór kości mogą tracić na wadze. W ich morfologii jest widoczna anemia.

Mięsak kości – diagnostyka i leczenie

Mięsak kości pod względem diagnostycznym jest trudnym przypadkiem, ponieważ długo nie daje żadnych objawów. Chorzy dowiadują się o jego obecności podczas przypadkowo wykonanego RTG. Konieczna jest wtedy biopsja i analiza histopatologiczna chorego miejsca. Przydatny bywa rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa. Dzięki wynikom badań możliwa jest ocena stadium zaawansowania nowotworu.

Nowotwór kości wymaga natychmiastowego leczenia. Chorzy muszą przejść chemioterapię przed zabiegiem chirurgicznym i po nim. Operacja wycięcia zmienionych nowotworem tkanek jest konieczna, ponieważ guz lubi się przerzucać. Dotyczy to zwłaszcza odległych narządów. Mięsak kości z przerzutami do płuc ma niekorzystne rokowania. U niektórych pacjentów skuteczna jest radioterapia. Takie leczenie sprawdza się u chorych na mięsaka Ewinga. Jest to jedyny guz, który można leczyć poprzez naświetlania. Inne typy mięsaków nie reagują na radioterapię.

Rokowania w przypadku mięsaka kości nie są korzystne. Z nowotworem przeżywa zaledwie 60% chorych. Długość życia nie przekracza 5 lat od momentu postawienia diagnozy.