Mięśniaki macicy – dlaczego powstają i jak wygląda ich leczenie?

Mięśniaki są guzami wywodzącymi się z tkanki mięśniowej. Traktuje się je jako nowotwory niezłośliwe, które nie dają przerzutów. Za najczęściej występujące uznaje się mięśniaki macicy, z którymi borykają się kobiety w wieku rozrodczym. Leczenie mięśniaków jest uzależnione od ich rozmiarów i położenia.

Najczęściej stosowaną metodą jest usuwanie mięśniaków podczas zabiegu operacyjnego. Wykonuje się go dopiero przy nasileniu objawów takich jak krwawienia pomiędzy cyklami, wzdęcia, zaparcia lub uczucie ucisku w dolnej części jamy brzusznej. Jeśli dolegliwości nie są uporczywe, mięśniaki poddaje się obserwacji.

Mięśniaki – co to takiego?

Mięśniaki to niezłośliwe guzki nowotworowe zbudowane z tkanki mięśniowej. Przyczyna ich powstawania jest nieznana. Przypuszcza się jedynie, że zmiany te mają podłoże hormonalne lub genetyczne.  Ze względu na budowę mięśniaki dzieli się na:

• gładkokomórkowe – występujące głównie w macicy (mięśniak gładkokomórkowy macicy) i przewodzie pokarmowym;
• prążkowanokomórkowe –  występujące w sercu i tkance mięśniowej poprzecznie prążkowanej.

Z mięśniakami borykają się głównie kobiety w wieku rozrodczym. Niektóre rodzaje mięśniaków spotyka się też u dzieci (mięśniaki prążkowanokomórkowe). U mężczyzn guzki pojawiają się bardzo rzadko.

Mięśniaki macicy – charakterystyka

Mięśniaki macicy to najczęściej spotykany rodzaj guzków nowotworowych. Rozpoznaje się je u blisko 20% kobiet po 35 roku życia. Zalicza się je do grupy mięśniaków gładkokomórkowych, które ze względu na lokalizację także mają swój podział.

Wyróżnia się następujące rodzaje mięśniaków w macicy:

• mięśniak śródścienny –  występuje w mięśniu macicy. Czasem osiąga duże rozmiary i trzeba go usuwać operacyjnie;
• mięśniak podśluzówkowy – rośnie ku wnętrzu jamy macicy, często łącząc się z jej trzonem. W wielu przypadkach tworzy uszypułowane ruchome guzy ( są to guzki połączone z macicą za pomocą fragmentu tkanki);
• mięśniak podsurowicówkowy – rosnący pod błoną surowiczą macicy;
• Mięśniak szyjkowy – zlokalizowany w szyjce macicy.

Mięśniaki macicy rzadko występują pojedynczo. Najczęściej są to skupiska złożone z kilku lub kilkunastu guzków o łagodnym charakterze. Rzadko kiedy złośliwieją i dają przerzuty. Zdarza się to zaledwie w 1% zdiagnozowanych przypadków. Guzy mogą się zamienić w mięsaki, które są nowotworami o wysokim stopniu złośliwości.

Mięśniaki macicy – objawy

Mięśniaki macicy mogą się rozwijać bezobjawowo, dlatego często wykrywa się je przypadkowo podczas rutynowych badań ginekologicznych lub potwierdzających ciążę. Mięśniaki w ciąży nie są groźne, jeśli ich rozmiar nie zaburza rozwoju płodu. Mogą  nieznacznie zwiększyć ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu. Ciężarna posiadająca mięśniaki ma tendencję do plamień przez okres trwania ciąży.

Występujące przy mięśniakach objawy można pomylić z zaburzeniami hormonalnymi lub dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, ponieważ są one mało charakterystyczne. Objawy mięśniaków macicy to częste plamienia między miesiączkami, silny ucisk w dole brzucha, biegunki oraz zaparcia pojawiające się bez konkretnej przyczyny.

Mięśniaki macicy – leczenie

Przy mięśniakach leczenie jest wdrażane dopiero w momencie, gdy są one duże, a ich obecność wiąże się z dyskomfortem i nasilającymi się objawami. Jeśli nie są problematyczne, to poddaje je się regularnej kontroli ginekologicznej (zwykle raz na 6 miesięcy). Duże mięśniaki w macicy leczy się za pomocą kilku metod: farmakologicznej, operacyjnej i nieoperacyjnej.

Leczenie farmakologiczne jest zachowawcze. Leki na mięśniaki obkurczają guzki, hamują ich dalszy wzrost i łagodzą dolegliwości. Do najczęściej stosowanych należą analogi gonadoliberyny, które hamują wytwarzanie estrogenów i progesteronu – hormonów przyczyniających się do powstawania mięśniaków. Kobietom podaje się też dwuskładnikowe środki antykoncepcyjne. Niestety leczenie farmakologiczne nie zawsze jest skuteczne.

Alternatywą dla farmakologii jest nieoperacyjna metoda embolizacji mięśniaków. Zabieg polega na wprowadzeniu cewnika, który umożliwia podanie preparatu niszczącego guza wprost do jego wnętrza. Ostatecznością jest operacyjne usuwanie mięśniaków metodą tradycyjną lub laparoskopową. Wycina się wtedy część lub całość guzka zależnie od tego, jak jest umiejscowiony.

Macica mięśniakowata jest wielkim problemem dla kobiet, które starają się o potomstwo, dlatego operacje polegające na usunięciu całej macicy wykonuje się naprawdę w skrajnych przypadkach.