Mięśnie dna miednicy – fakty i mity na ich temat. Dlaczego są ważne?

Mięśnie dna miednicy to temat, który coraz częściej porusza się zarówno w telewizji, jak i w mediach społecznościowych. Mówi się, że są one niezwykle ważnym elementem zdrowia kobiet, zarówno układu rozrodczego, jak i moczowego. Wspomina się o konieczności wykonywania regularnych badań oraz ćwiczeń. Ale o co tak właściwie tutaj chodzi? Skąd wzięła się nagła popularność tego zagadnienia i czy rzeczywiście w mięśniach dna miednicy tkwi ukryty potencjał?

Mięśnie dna miednicy – anatomia

Mięśnie dna miednicy ciągną się od kości łonowej do ogonowej, obejmują także guzowatość kulszową. Rozpinają się na dnie miednicy niczym płachta, uczestnicząc w pracy wielu okolicznych układów. Współpracują z mięśniami głębokimi brzucha, mięśniami pleców oraz przeponą. Razem są odpowiedzialne za utrzymanie kręgosłupa w prawidłowej pozycji, ale także za utrzymanie właściwego ciśnienia w jamie brzusznej.

Przez mięśnie dna miednicy przechodzą cewka moczowa i odbyt. Jest nimi otoczona także pochwa. Z kolei nad nimi znajdują się pęcherz, jelita, a także macica, można zatem powiedzieć, że omawiane mięśnie stanowią podstawę dla tych struktur. Teraz z pewnością łatwiej możesz sobie wyobrazić, co dzieje się z narządami, kiedy mięśnie dna miednicy są długotrwale spięte…

Funkcje mięśni dna miednicy

Mięśnie dna miednicy są odpowiedzialne za funkcje wydalnicze, a więc dzięki nim kontrolujesz wypróżnianie zarówno moczu, jak i kału – jest to możliwe tylko wtedy, kiedy omawiane struktury są rozluźnione. Kolejna, nie mniej istotna funkcja wpływa na doznania seksualne – słyszałaś o mięśniach kegla? To inna nazwa mięśni dna miednicy, które możesz zaciskać lub rozluźniać podczas penetracji pochwy, kontrolując tym samym odczucia twoje oraz partnera.

O tych mięśniach mówi się najczęściej w kontekście zdrowia kobiet, ale są one istotne także dla mężczyzn, bowiem zdrowe umożliwiają erekcję oraz wytrysk. Oczywiście, tak jak u kobiet, odgrywają także bardzo ważną, o ile nie jedną z kluczowych ról w układzie wydalniczym.

Funkcje mięśni dna miednicy

Mięśnie dna miednicy są odpowiedzialne za funkcje wydalnicze, a więc dzięki nim kontrolujesz wypróżnianie zarówno moczu, jak i kału – jest to możliwe tylko wtedy, kiedy omawiane struktury są rozluźnione. Kolejna, nie mniej istotna funkcja wpływa na doznania seksualne – słyszałaś o mięśniach kegla? To inna nazwa mięśni dna miednicy, które możesz zaciskać lub rozluźniać podczas penetracji pochwy, kontrolując tym samym odczucia twoje oraz partnera.

O tych mięśniach mówi się najczęściej w kontekście zdrowia kobiet, ale są one istotne także dla mężczyzn, bowiem zdrowe umożliwiają erekcję oraz wytrysk. Oczywiście, tak jak u kobiet, odgrywają także bardzo ważną, o ile nie jedną z kluczowych ról w układzie wydalniczym.

Jak rozpoznać słabe mięśnie dna miednicy? Objawy mogą cię zaskoczyć

Słabe mięśnie dna miednicy objawiają się w postaci chorób obejmujących układ rozrodczy lub wydalniczy. Wśród najczęściej diagnozowanych schorzeń spowodowanych osłabieniem omawianych mięśni wymienia się:

• nietrzymanie moczu oraz kału,
• problemy z kontrolowaniem gazów,
• wypadanie narządów miednicy.

Do osłabienia mięśni miednicy dochodzi wraz z wiekiem. Poza tym otyłość oraz prowadzenie siedzącego trybu życia stanowią dodatkowe obciążenie dla całego dna miednicy. Co jeszcze może doprowadzić do problemów w tym zakresie? Duży wysiłek związany z ciążą i porodem oraz podnoszeniem ciężarów, przewlekłe zaparcia oraz nieustający, silny kaszel.

Objawy napiętych mięśni dna miednicy

Skoro mięśnie dna miednicy otaczają cewkę moczową i odbyt, problemy z wypróżnianiem takie jak zaparcia czy niemożność oddania moczu mogą oznaczać, że są zbyt napięte. Pojawiają się także dolegliwości związane z bolesnym współżyciem. Taki problem w medycynie określany jest mianem hipertonicznego dna miednicy – niestety, wciąż niewiele wiadomo na jego temat.

Wśród możliwych czynników wpływających na napięcie mięśniowe dna miednicy wymienia się m.in. stres, wykonywanie forsownych ćwiczeń brzucha i dołu pleców, nie dając im czasu na regenerację, a także czynniki psychiczne, takie jak długie powstrzymywanie się od wypróżnienia z powodu wstydu przed korzystaniem z publicznej toalety. Hipertoniczne dno miednicy często występuje ze schorzeniami takimi jak endometrioza czy zespół jelita drażliwego.

Ćwiczenia mięśni dna miednicy – robić czy nie?

Jak wykonywać ćwiczenia mięśni dna miednicy? Fizjoterapia to najbezpieczniejsza droga, naprawdę. Jeżeli chcesz sobie pomóc, w pierwszej kolejności udaj się do specjalisty w tym zakresie, czyli urofizjoterapeuty. Wykona on test mięśni dna miednicy, opierający się na wywiadzie oraz wstępnej diagnostyce – lekarz może poprosić cię chociażby o wykonanie różnych ćwiczeń, np. jeżeli podejrzewa nietrzymanie moczu.

Dlaczego wizyta u specjalisty jest ważna? Urofizjoterapeuta zaproponuje zestaw ćwiczeń dobrany do twoich potrzeb i pokaże ci, jak wykonywać je poprawnie – mogą one obejmować zarówno rozluźnianie mięśni dna miednicy, jak również ich wzmocnienie. To kwestia bardzo indywidualna i nie zawsze tak oczywista do diagnozy, dlatego działając na własną rękę w domu, można sobie często bardziej zaszkodzić, niż pomóc.

Bibliografia:

1. Braekken I. H., Majida M., Engh M. E., Bo K., Can plevic floor muscle training improve sexual function in women with plevic organ prolapse? A randomized controlled trial, The Journal of Sexual Medicine 2015, 12(2), p. 470-480.
2. https://my.clevelandclinic.org/health/body/22729-pelvic-floor-muscles [dostęp 23.09.2023].
3. Raizada V., Mittal R. K., Plevic floor anatomy and applied physiology, Gastroenterology Clinics of North America 2008, 37(3), p. 493-vii.
4. The Plevic Floor Muscles – a Guide for Women, POGP Plevic Obstetric & Gynaecological Physiotherapy.