Mięśnie przedramienia – budowa, zapalenie, ból, ćwiczenia

Mięśnie przedramienia zajmują obszar od łokcia do nadgarstka. Wyróżniamy wśród nich grupę przednią (zginacze) oraz tylną (prostowniki). Jakie ćwiczenia na przedramiona pozwolą wzmocnić tę partię ciała? O czym może świadczyć ból przedramienia?

Anatomia mięśni przedramienia

Mięśnie przedramienia są anatomicznie podzielone na dwie grupy – przednią (którą stanowią przede wszystkim mięśnie zginające przedramię) i tylną (w skład której wchodzą głównie prostowniki przedramienia). W każdej z grup dodatkowo możemy wyróżnić mięśnie warstwy powierzchownej i głębokiej, oddzielone od siebie powięzią. W skład grupy przedniej i tylnej wchodzi łącznie dwadzieścia mięśni.

Budowa i funkcje mięśni przedramienia – grupa przednia

Mięśnie przedramienia biegną wzdłuż dwóch kości tworzących przedramię – promieniowej (po stronie bocznej) oraz łokciowej (przyśrodkowo).

W grupie przedniej mięśni przedramienia możemy wyróżnić następujące mięśnie powierzchowne:

• mięsień zginacz łokciowy nadgarstka – zgina i przywodzi rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym,
• mięsień dłoniowy długi (nieobecny u około 15% osób) – napina rozcięgno dłoniowe, zgina rękę i palce w stawach śródręczno-paliczkowych,
• mięsień zginacz promieniowy nadgarstka – odpowiada przede wszystkim za zginanie i odwodzenie ręki w stawie promieniowo-nadgarstkowym oraz nawracanie przedramienia,
• mięsień nawrotny obły – nawraca przedramię, zgina w stawie łokciowym.

Powyższe cztery mięśnie mają wspólny początek na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej.

Kolejny mięsień grupy przedniej, zginacz powierzchowny palców, leży w drugiej (środkowej) warstwie grupy przedniej przedramienia, jednak bywa również zaliczany do mięśni powierzchownych. Do funkcji tego mięśnia należą: zginanie w stawie promieniowo-nadgarstkowym, a także zginanie i przywodzenie palców w stawach śródręczno-paliczkowych oraz międzypaliczkowych bliższych (od II do V).

Warstwa głęboka grupy przedniej mięśni przedramienia utworzona jest przez:

• mięsień zginacz głęboki palców – jego funkcje są takie same jak mięśnia zginacza powierzchownego palców,
• mięsień zginacz długi kciuka – zgina i odwodzi rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym, zgina kciuk w stawie śródręczno-paliczkowym i międzypaliczkowym,
• mięsień nawrotny czworoboczny – nawraca przedramię.

Budowa i funkcje mięśni przedramienia – grupa tylna

W warstwie powierzchownej grupy tylnej mięśni przedramienia znajdują się:

• mięsień ramienno-promieniowy – zginacz stawu łokciowego, odpowiada za nawracanie i odwracanie przedramienia,
• mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka oraz mięsień promieniowy krótki nadgarstka – zginają grzbietowo i odwodzą rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym,
• mięsień prostownik wspólny palców – zgina grzbietowo rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym, prostuje palce od II do V we wszystkich stawach i odwodzi palce (od III) w stawach śródręczno-paliczkowych,
• mięsień prostownik palca małego – prostuje palec V w każdym ze stawów,
• mięsień prostownik łokciowy nadgarstka – prostuje i przywodzi rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym,
• mięsień łokciowy – prostuje przedramię w stawie łokciowym.

Warstwa głęboka grupy tylnej mięśni przedramienia jest utworzona przez:

• mięsień odwracacz – odwraca przedramię i rękę,
• mięsień odwodziciel długi kciuka – odpowiada za gięcie dłoniowe i odwodzenie ręki w stawie promieniowo-nadgarstkowym, a także za odwodzenie i odprowadzanie kciuka,
• mięsień prostownik krótki kciuka – prostuje kciuk w stawie śródręczno-paliczkowym, odwodzi rękę w stawie promieniowo-nadgarstkowym oraz odwodzi kciuk w stawie nadgarstkowo-śródręcznym,
• mięsień prostownik długi kciuka – prostuje kciuk w każdym ze stawów, przywodzi go w stawie nadgarstkowo-śródręcznym oraz odpowiada za zgięcie grzbietowe ręki w stawie promieniowo-nadgarstkowym,
• mięsień prostownik wskaziciela – prostuje palec wskazujący oraz bierze udział w zgięciu grzbietowym dłoni.

Unerwienie i unaczynienie mięśni przedramienia

Za unerwienie mięśni przedramienia odpowiadają:

• nerw pośrodkowy (unerwia mięśnie przedramienia grupy przedniej z wyjątkiem mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka),
• nerw łokciowy (unerwia mięsień zginacz łokciowy nadgarstka),
• nerw promieniowy (unerwia mięśnie przedramienia grupy tylnej).

Unaczynienie mięśni przedramienia pochodzi przede wszystkim od gałęzi tętnicy ramiennej – tętnicy promieniowej i łokciowej oraz ich odgałęzień.

Ćwiczenia na przedramiona

Jak ćwiczyć przedramiona, by wzmocnić mięśnie tej partii ciała? W treningu przedramion możemy wykorzystać ćwiczenia, takie jak:

• zwis na drążku,
• podciąganie na drążku,
• unoszenie hantli nachwytem lub podchwytem,
• unoszenie talerzy obciążnikowych trzymanych palcami,
• spacer farmera,
• obracanie hantli w dłoni,
• uginanie przedramion ze sztangą.

Ból mięśni przedramienia

Ból prawego lub lewego przedramienia może mieć różne przyczyny. Przeciążenie stanowi główny powód rozwoju stanu zapalnego w obrębie mięśni, a także ich zerwania lub naderwania, które skutkują odczuwaniem dyskomfortu.

Stan zapalny mięśni przedramienia

Częstą przyczyną występowania stanu zapalnego w okolicy przedramienia jest tzw. łokieć tenisisty. Do objawów zapalenia mięśnia zalicza się wtedy przede wszystkim ból w okolicy łokcia, który promieniuje do przedramienia i nadgarstka.

Zerwany lub naderwany mięsień przedramienia

Kolejnym powodem odczuwania bólu przedramienia jest zerwanie lub naderwanie mięśnia. Może do niego dojść na skutek nieostrożnego rozciągania, przeciążenia, wykonywania ćwiczeń bez poprzedzającej ich rozgrzewki lub bezpośredniego uderzenia. Objawy naderwania lub zerwania mięśnia obejmują:

• ostry, rwący ból w miejscu uszkodzenia,
• tkliwość w okolicy naderwania lub zerwania mięśnia,
• obrzęk,
• trudności z wykonywaniem ruchów.

Jak wyleczyć naderwany lub zerwany mięsień? Podstawą jest unikanie wykonywania ruchów uszkodzoną kończyną w początkowej fazie po wystąpieniu urazu. Oprócz tego warto przykładać do niej lód, co może ograniczyć obrzęk i zredukować ból. W terapii wykorzystywane są także bandaże uciskowe. Ponadto warto zastosować leki przeciwbólowe, które zmniejszą odczuwany dyskomfort.

W poważniejszych przypadkach naderwania lub zerwania mięśnia konieczne może być wykonanie zabiegu chirurgicznego.

Źródła:

1. Mitchell B., Whited L. (2021) Anatomy, Shoulder and Upper Limb, Forearm Muscles, StatPearls.
2. Jones O., Muscles in the Anterior Compartment of the Forearm, TeachMeAnatomy, 2020.
3. Jones O., Muscles in the Posterior Compartment of the Forearm, TeachMeAnatomy, 2020.