Mięśnie twarzy – funkcje, ćwiczenia i elektrostymulacja twarzy

Mięśnie twarzy to grupa około 70 mięśni odpowiedzialnych za mimikę twarzy, a także wykonywanie takich czynności jak mówienie, czy mruganie powiekami. Wraz z upływem czasu mięśnie twarzy mogą wiotczeć, co odbija się na wyglądzie twarzy. Wówczas pomocne okazują się ćwiczenia mięśni twarzy oraz elektrostymulacja twarzy. Do zaburzenia pracy mięśni twarzy dochodzi w efekcie porażenia unerwiających je nerwów. Porażenie nerwu trójdzielnego skutkuje opadaniem kącika ust, wiotczeniem mięśnia policzkowego oraz wygładzeniem fałdu nosowo-wargowego. Leczenie porażenia nerwu twarzowego sprowadza się do zabiegów fizykalnych, a niekiedy konieczne jest postępowanie operacyjne.

Ile jest mięśni twarzy?

Mięśnie głowy obejmują bogatą grupę mięśni mimicznych, mięśni poruszających żuchwą oraz mięśni gałki ocznej, ucha i języka. Na twarzy zlokalizowanych jest około 70 mięśni, które dzielą się na pięć grup mięśniowych. Jedną z nich są mięśnie żucia, do których zaliczamy mięsień żwacz, skroniowy, skrzydłowy boczny oraz skrzydłowy przyśrodkowy. Kolejną grupą mięśni twarzy są mięśnie małżowiny usznej, czyli mięsień uszny przedni, mięsień uszny górny oraz mięsień uszny dolny. W skład mięśni otoczenia nozdrzy wchodzą mięsień nosowy i mięsień obniżacz przegrody nosa.

Mięśnie otaczające szparę ust reprezentowane są przez liczną grupę mięśni. Te zlokalizowane wokół ust mięśnie twarzy to:

• mięsień obniżacz kąta ust,
• mięsień obniżacz wargi dolnej,
• mięsień śmiechowy,
• mięsień bródkowy,
• mięsień jarzmowy większy,
• mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa,
• mięsień dźwigacz wargi dolnej,
• mięsień dźwigacz kąta ust,
• mięsień policzkowy,
• mięsień okrężny ust,
• mięsień jarzmowy większy.

Mniej licznie reprezentowane są mięśnie otaczające szpary powiek, do których zaliczamy mięsień podłużny oka, mięsień okrężny oka oraz mięsień marszczący brwi.

Funkcje mięśni twarzy

Mięśnie twarzy różnią się od pozostałych grup mięśniowych tym, że nie są przyczepione do kości lub są do nich przymocowane jedynie na jednym końcu. Głównym miejscem ich przyczepu są skóra lub błony śluzowe, a same mięśnie pozbawione są powięzi. Tym, co różni mięśnie twarzy od mięśni szkieletowych jest także brak mięśni antagonistycznych o przeciwstawnym działaniu.

Podstawową funkcją mięśni mimicznych jest zmiana kształtu i wyglądu twarzy na drodze napinania poszczególnych partii skóry twarzy. Mięśnie te umożliwiają m.in. otwieranie i zamykanie ust, uczestniczą w procesach kształtowania kęsów czy artykułowania dźwięków. Pozwalają zamykać i otwierać powieki oraz mrużyć oczy, możliwe są ruchy policzków. Mięśnie mimiczne umożliwiają marszczenie czoła, ściąganie brwi. Mięśnie małżowiny usznej mają za zadanie poruszać małżowinami, ale – jak wiadomo – niewiele osób to potrafi, zatem funkcja tych mięśni jest bardzo ograniczona. Z kolei mięśnie żuchwy odpowiadają za chwytanie, rozdrabnianie i rozcieranie pokarmu. Jest to możliwe dzięki podnoszeniu i obniżaniu żuchwy, jej cofaniu i wysuwaniu, poruszaniu żuchwą na boki. Bardzo istotną funkcją mięśni mimicznych twarzy jest możliwość wyrażania emocji – radości, śmiechu, złości, gniewu czy zdziwienia.

Porażenie nerwu trójdzielnego – paraliż twarzy

Paraliż twarzy spowodowany jest uszkodzeniem nerwu twarzowego lub stanem zapalnym. Najczęstsze przyczyny porażenia nerwu twarzowego (VII nerwu czaszkowego) to:

• nowotwór lub zapalenie ślinianki przyusznej,
• półpasiec, borelioza,
• infekcje ucha środkowego,
• stwardnienie rozsiane,
• sarkoidoza,
• urazy czaszki.

Porażenie nerwu twarzowego u dzieci zdarza się rzadko. Gdy pojawia się zapalenie nerwu trójdzielnego, objawy to przede wszystkim jednostronne opadanie kącika ust, wiotczenie mięśnia policzkowego, ból ucha, wygładzenie fałdu nosowo-wargowego. Jak postępować w przypadku porażenia nerwu trójdzielnego? leczenie polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych, glikokortykosteroidów, antybiotyków – w zależności od przyczyny porażenia nerwu. W późniejszym etapie zalecana jest elektrostymulacja twarzy, biostymulacja laserem czy jonoforeza.

Dlaczego warto wykonywać ćwiczenia mięśni twarzy?

Trening mięśni twarzy nie powinien być zaniedbywany – te mięśnie tak jak każde inne wymagają regularnej aktywności. Taką codzienną gimnastykę twarzy może wykonać absolutnie każdy. Bardzo często na ćwiczenia mięśni twarzy decydują się osoby dotknięte rozmaitymi dysfunkcjami mięśni mimicznych, np. towarzyszącymi porażeniu nerwu twarzowego. Wskazaniem do wykonywania regularnych ćwiczeń mięśni twarzy jest także profilaktyka anti-aging i zredukowanie widoczności oznak starzenia się twarzy.

Facefitness, czyli gimnastyka twarzy i aktywowanie odpowiednich mięśni pozwala na poprawę owalu twarzy, wygładzenie zmarszczek i bruzd, ujędrnienie twarzy. Skutkuje to zauważalnym odmłodzeniem twarzy i spowolnieniem pojawiania się zmarszczek i utraty owalu twarzy. Ponadto gimnastyka twarzy pobudza krążenie krwi w skórze, dzięki czemu zyskuje ona promienny blask i zdrowy koloryt. Aby móc uzyskać zadowalające efekty, należy pamiętać o tym, że kluczem do sukcesu jest regularność. Sesja ćwiczeń twarzy nie zajmuje wiele czasu – to około 10-15 minut dziennie. Ćwiczenia należy wykonywać codziennie – i wówczas już po 30 dniach zauważyć można zadowalające efekty.

Jak ćwiczyć mięśnie twarzy?

Facefitness, czyli gimnastyka twarzy powinna być wykonywana po dokładnym oczyszczeniu skóry i zaaplikowaniu odpowiedniego kosmetyku – kremu lub olejku. Ćwiczenia można wykonać o dowolnej porze, rano lub wieczorem. Każde ćwiczenie należy wykonywać przez kilka lub kilkanaście sekund, powtarzając dany ruch kilka razy. Przed właściwymi ćwiczeniami dobrze jest wykonać rozgrzewkę, w ramach której wystarczy lekko oklepywać skórę opuszkami palców, delikatnie ją szczypać oraz masować ją.

Przykłady ćwiczeń mięśni twarzy są następujące:

• w celu wygładzenia lwiej zmarszczki, czyli pionowej bruzdy między brwiami należy przyciskać dłonią powierzchnię czoła, trzymając przyciśniętą dłoń przez sekundę i zwalniając nacisk na sekundę, nie odrywając dłoni od czoła,
• doskonałym ćwiczeniem na „chomiczki” jest wciągnięcie warg do buzi i uniesienie kącików ust w uśmiechu,
• aby poprawić wygląd opadających powiek, należy położyć dłoń na czole, aby zapobiec jego marszczeniu; w kolejnym kroku należy unosić jak najwyżej powiek.

Bibliografia:

1. Michałowicz R., Obwodowe porażenie nerwu twarzowego u dzieci, Pediatria Polska, tom 82, nr 7, 2007.
2. Atamanova K., Facefitness. Sekrety odmładzającej gimnastyki twarzy,2021.