Mizofobia. Jak obsesyjny lęk przed zarazkami kształtuje zachowania?

Mizofobia (in. germofobia), znana również jako lęk przed brudem, to specyficzna fobia, która charakteryzuje się intensywnym i irracjonalnym strachem przed zanieczyszczeniami oraz zarazkami. Jak schorzenie wpływa na życie osób nim dotkniętych? Czy da się je leczyć i w jaki sposób? Odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule. Zapraszam do lektury! 

Czym jest mizofobia?  

Mizofobia (in. germofobia) to zaburzenie lękowe, które zalicza się do grupy fobii specyficznych. Charakteryzuje się ono nadmiernym strachem przed brudem, zanieczyszczeniami oraz drobnoustrojami. Osoby cierpiące na mizofobię często unikają sytuacji, które mogą ich zdaniem prowadzić do kontaktu z potencjalnymi źródłami zakażenia. Mogą to być miejsca publiczne, dotykanie przedmiotów używanych przez innych ludzi, a nawet kontakt fizyczny z innymi osobami. 

Mizofobia często jest mylona z obsesyjno-kompulsywnym zaburzeniem osobowości (ang. obsessive-compulsive disorder, OCD), gdyż objawy obu schorzeń pokrywają się. W przypadku OCD, osoba chora może przejawiać kompulsywne zachowania, takie jak mycie rąk w odpowiedzi na obsesyjne myśli o brudzie i zarazkach. Natomiast mizofobia jest bardziej ukierunkowana na sam lęk przed brudem oraz unikanie sytuacji, które mogą prowadzić do kontaktu z zanieczyszczeniami. 

Skąd się bierze mizofobia? 

Istnieje kilka czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju mizofobii. Jednym z nich są doświadczenia z wczesnego dzieciństwa. Osoby nadmiernie chronione przed brudem lub te, które były świadkami nadmiernego dbania o higienę przez rodziców, mogą rozwinąć lęk przed zanieczyszczeniami. Trauma związana z chorobą lub zakażeniem w przeszłości również może stanowić istotny czynnik prowadzący do rozwoju fobii. 

Kolejnym ważnym aspektem są czynniki genetyczne. Badania sugerują, że predyspozycje do zaburzeń lękowych, w tym mizofobii, mogą być dziedziczone. Osoby, których bliscy krewni cierpią na fobie lub inne zaburzenia lękowe, są bardziej narażone na rozwój mizofobii. 

Ponadto, osoby o skłonnościach do perfekcjonizmu, nadmiernej troski o zdrowie oraz wysoki poziom lęku ogólnego są bardziej podatne na rozwój tego zaburzenia. Współczesne media i kultura również przyczyniają się do wzrostu liczby przypadków mizofobii poprzez promowanie nadmiernej higieny i strachu przed drobnoustrojami. 

Objawy i zachowania osób z mizofobią 

Objawy mizofobii obejmują zarówno fizyczne, jak i psychiczne reakcje na kontakt z brudem lub zarazkami. Osoby z mizofobią często doświadczają intensywnego lęku, który prowadzi do:  

• przyspieszenia bicia serca, 
• pocenia się, 
• drżenia, 
• duszności. 

W kontekście zachowań, osoby z mizofobią wykazują obsesyjne unikanie miejsc i sytuacji, które uważają za brudne. Często myją ręce, wielokrotnie w ciągu dnia. Używają środków dezynfekujących, unikają dotykania przedmiotów w miejscach publicznych. Czasami noszą rękawiczki lub maski, aby zminimalizować ryzyko kontaktu z zarazkami. 

Jak mizofobia wpływa na życie? 

Lęk przed brudem sprawia, że codzienne czynności, takie jak zakupy, korzystanie z transportu publicznego czy praca, stają się źródłem ogromnego stresu. Osoby z mizofobią często unikają miejsc publicznych, co prowadzi do izolacji społecznej. 

W życiu zawodowym zaburzenie może ograniczać możliwości rozwoju kariery, gdyż strach przed zanieczyszczeniami uniemożliwia normalne funkcjonowanie w miejscu pracy. Również życie rodzinne i towarzyskie ulega znacznemu ograniczeniu, gdyż osoby z mizofobią unikają spotkań oraz bliskich kontaktów z innymi ludźmi. W efekcie fobia ta może prowadzić do znacznego obniżenia jakości życia. 

Jak leczyć mizofobię? 

Leczenie mizofobii zazwyczaj obejmuje terapię psychologiczną i farmakoterapię. Jedną z najskuteczniejszych metod jest terapia poznawczo-behawioralna (ang. cognitive-behavioral therapy, CBT), która pomaga pacjentom zidentyfikować i zmienić negatywne myśli oraz zachowania. Techniki ekspozycji, gdzie pacjent stopniowo wystawiany jest na źródła lęku, pomagają zmniejszyć reakcje lękowe. Wspomagająco dla psychoterapii stosuje się farmakoterapię (leki przeciwlękowe i antydepresyjne). Ważne jest, aby leczenie było nadzorowane przez lekarza. 

Bibliografia:

1. https://psychcentral.com/ocd/germaphobe [dostęp 02.08.2024]. 
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/mysophobia [dostęp 02.08.2024]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499923/ [dostęp 02.08.2024]. 
4. Robinson J. M, Cameron R., Jorgensen A., Germaphobia! Does Our Relationship With and Knowledge of Biodiversity Affect Our Attitudes Toward Microbes?, Frontiers in psychology 2021, 12: 678752.