Mleko bez laktozy – uczulenie i nietolerancja na składnik

W ostatnim czasie mleko bez laktozy staje się coraz bardziej popularne, można je kupić praktycznie w każdym, większym sklepie spożywczym. Co to jest mleko bez laktozy i jakie ma  właściwości? Jak objawia się uczulenie i nietolerancja laktozy u niemowląt i dorosłych?

Mleko bez laktozy – co to?

Laktoza to cukier złożony, który powstaje w wyniku połączenia dwóch cukrów prostych: glukozy i galaktozy.

Produktów z laktozą jest w sklepach spożywczych naprawdę mnóstwo, dostępne są również sery, jogurty i inne produkty z laktozą. Dlatego istniała tak silna potrzeba wprowadzenia na rynek mleka i innych produktów bez laktozy dla osób, które mają na nią uczulenie lub jej nie tolerują. Laktoza  znajduje się nie tylko w produktach mlecznych, więc zawsze powinno się dokładnie czytać etykiety produktów. Występuje ona również między innymi w wielu słodyczach. Aby laktoza mogła być strawiona przez organizm, konieczne jest jej rozłożenie na cukry proste. Laktoza jest trawiona przez człowieka dzięki enzymowi o nazwie laktaza.

Ogólnie panuje przekonanie, że największą ilość laktazy mają dzieci, szczególnie noworodki i niemowlęta. Wynika to stąd, że razem z wiekiem stężenie laktazy w jelitach stopniowo się zmniejsza. To natomiast powoduje, że mogą występować trudności z przyswajaniem laktozy przez organizm. Jest to prosta droga do nabawienia się zaburzeń pokarmowych.

Problemy z prawidłowym trawieniem laktozy mogą wynikać nie tylko z zaawansowanego wieku, ale również z chorób i niedomagań. Jednym z nich jest właśnie nietolerancja laktozy. W takim przypadku jak najszybciej należy sięgnąć po dostępne w sklepach spożywczych produkty bez laktozy. Możemy wśród nich wymienić sery czy mleko bez laktozy.

Nietolerancja laktozy u niemowląt – objawy

Specyficzne symptomy nietolerancji laktozy u niemowlaków to:

• silne wzdęcia i gazy,
• bóle brzuszka,
• kolka niemowlęca,
• częste biegunki,
• odgłosy przelewania się w brzuszku,
• czerwone zmiany na skórze,
• wymioty (czasami).

Objawy te pojawiają się w ciągu od godziny do trzech godzin od zjedzenia przez dziecko posiłku. Warto tutaj również dodać, że stopień nasilenia objawów jest zależny przede wszystkim od stopnia niedoboru laktazy i od składu mleka matki.

Uczulenie na laktozę – przyczyny

Możemy wyróżnić trzy rodzaje niedoboru laktazy:

• alaktazja – wrodzony niedobór laktozy;
• hipolaktazja dorosłych – pierwotny niedobór laktazy, jest to stan naturalny u dużej części ludzkiej populacji;
• wtórny niedobór laktazy – nabyty.

Ta pierwsza forma, czyli całkowity brak laktazy występuje niezmiernie rzadko. Jest to wrodzony błąd metaboliczny, który powoduje różnego rodzaju objawy kliniczne. Może to  być na przykład biegunka występująca u noworodków w niedługim czasie po spożyciu mleka matki. Osoby, które cierpią na tę formę nietolerancji laktozy, są zmuszone do stosowania diety bez tego składnika przez całe życie.

Przejdźmy teraz do kolejnego przypadku niedoboru laktazy. Hipolaktazja występuje u osób dorosłych i jest stanem naturalnym dla bardzo wielu ludzi. Nazywa się ją pierwotnym niedoborem laktazy. W Polsce ten rodzaj nietolerancji może się odnosić nawet do 37% populacji! Ta nietolerancja mleka z laktozą wynika po prostu stąd, że razem z wiekiem poziom laktazy w organizmie naturalnie spada.

Do nietolerancji laktozy może doprowadzić również wtórny, inaczej nabyty niedobór laktazy. Najczęściej jest on spowodowany chorobami albo innymi czynnikami, które prowadzą do uszkodzenia mechanicznego nabłonka oraz kosmków jelitowych. Popularne przyczyny wtórnej nietolerancji laktozy to między innymi:

• choroba Leśniowskiego-Crohna (szczególnie w fazie ostrej i w okresie przechodzenia w stan remisji);
• martwicze zapalenie jelita;
• choroba Whipple’a;
• zespół krótkiego jelita;
• infekcje żołądkowo-jelitowe, np. ostra lub przewlekła biegunka;
• zakażenia pasożytnicze przewodu pokarmowego: lamblioza, gardiaza,
• tasiemczyca;
• celiakia;
• choroba Duhringa (skórna manifestacja nietolerancji glutenu);
• alergia pokarmowa, np. alergia na białko mleka krowiego lub soi;
• mukowiscydoza;
• przyjmowanie leków, takich jak antybiotyki czy kwas acetylosalicylowy.

Mleko modyfikowane bez laktozy – co to takiego?

Przy wybieraniu mleka modyfikowanego bez laktozy dla niemowlaka bardzo ważne jest, aby miało ono w sobie duże ilości białka oraz wapnia. Stosowanie takiego mleka pozwoli uniknąć występowania niekorzystnych objawów u dziecka albo w dużym stopniu zmniejszyć ich częstotliwość i natężenie. Przy okazji, koniecznie sprawdź, jakie jest zapotrzebowanie malucha na witaminę D i wapń. Zmienia się ono wraz z wiekiem. Najlepiej poradź się w tej sprawie lekarza prowadzącego i poproś o szczegółowe zalecenia. Do nich dopasuj mleko modyfikowane bez laktozy.

Kolejną, niezwykle istotną kwestią przy wybieraniu mleka modyfikowanego bez laktozy dla dziecka jest wprowadzenie do diety również innych produktów mlecznych, które nie mają w sobie tego składnika.

Dieta bez laktozy – co powinna zawierać?

Jeżeli cierpisz na nietolerancję laktozy, musisz pamiętać, że poziom przyswajania tego składnika przez organizm jest bardzo indywidualny. Najlepiej sięgaj po kefiry oraz twarde sery, ponieważ standardowo zawierają one mniejsze ilości laktozy. Przy nasileniu objawów radzimy przejść na produkty bez laktozy dostępne w sprzedaży. Ta oferta jest coraz bogatsza.

Bibliografia:

1. https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/nietolerancja_laktozy_broszura_f.pdf
2. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/nietolerancja-laktozy-co-mozna-stosowac-a-czego-unikac-w-diecie/
3. https://okiemdietetyka.pl/fakty-i-mity-o-mleku/