Mój partner/partnerka jest DDA (Dorosłe Dziecko Alkoholików). Co mogę zrobić, by żyło nam się lepiej?

Pięć milionów. Szacuje się, że tyle DDA mieszka w naszym kraju. Dorosłe Dzieci Alkoholików wychowały się w domach, gdzie nie było bezpiecznej przestrzeni do nawiązania więzi. Nie miały w nich miłości, zrozumienia, wsparcia czy poczucia emocjonalnego bezpieczeństwa. A teraz są w związkach. I mają duże problemy. Jesteś w związku z DDA? Psycholożka podpowiada, co możesz zrobić, by wzmocnić waszą relację. 

Dom DDA

Dom, w którym pojawia się patologiczne picie jest domem, który daje miłość i zabiera ją – w zależności od ilości wypitego alkoholu. Rodzic kręci się wokół butelki, a rodzina wokół niego. Często to ojciec jest alkoholikiem, a matka osobą współuzależnioną. Zamiast ratować dzieci, kryje małżonka.

To dlatego dzieci alkoholików, gdy dorosną, mają problemy z wyrażaniem własnych emocji. Mają niską samoocenę. Nie czują się bezpiecznie, a większość ich dni jest przepełniona poczuciem zagrożenia i napięcia. Zaufanie? Nie istnieje, chyba że do siebie samego.

– DDA to osoby, które wychowywały się w rodzinie dysfunkcyjnej – alkoholowej, i w dorosłym życiu doświadczają trudności – na różnych płaszczyznach – emocjonalnych, relacyjnych, osobowościowych. Wiemy już dzisiaj, że nie ma dwóch osób o identycznych cechach czy mechanizmach wykształconych na fundamentach życia w domu alkoholowym. Badacze piszą jednak o pewnych wspólnych strategiach, swego rodzaju emocjonalnych i osobowościowych „konsekwencjach” wychowywania się z pijącym rodzicem – wyjaśnia mgr Katarzyna Binkiewicz, psycholożka.

DDA prawdopodobnie nigdy nie poznały zdrowej, ciepłej relacji. Jak tłumaczy ekspertka – jedyna norma jaką znają, to ta z domu. Miłość dla nich to cierpienie, odrzucenie, ale także coś, na co muszą sobie zasłużyć.

– A wszystko, co dobre – szybko może zamienić się w huragan złości. W końcu nigdy nie było wiadomo, w jakim stanie przyjdzie pijący ojciec czy matka i czego będziemy mogli się spodziewać. Dziecko bardzo pragnie miłości. Pierwowzorem relacji jest relacja z opiekunem. Dlatego tak często DDA mają trudności ze stworzeniem i utrzymaniem bezpiecznego związku. Kochają, bojąc się bliskości bądź zaborczo i zbyt mocno. A wszystko w mechanizmie ogromnego lęku – tłumaczy psycholożka.

Związek z osobą, która posiada dziecięce mechanizmy radzenia sobie, jest niezwykle trudny. DDA zachowuje się tak, jak w dzieciństwie. Zamyka się na innych, by przetrwać. To przeszkadza mu w codziennym budowaniu relacji. Czy jest coś, co pozwoli wam zbudować silny związek? Jest. Sprawdź kilka zasad, którymi możesz się kierować, by żyło wam się lepiej.

Dowiedz się więcej o DDA

– To pierwsza i najważniejsza kwestia – poszukuj i zdobywaj wiedzę o DDA. O wiele łatwiej zrozumieć, przyjąć czy wybaczyć jakiś gest czy słowo, kiedy wiemy z czego może wynikać, jakim jest komunikatem, jaka jest jego historia. Czytaj, przeglądaj tematyczne (i merytoryczne) strony – wymienia psycholożka.

Bądź cierpliwa

To niełatwe, kiedy kolejny raz partner/partnerka się wycofuje albo jest zazdrosny/zazdrosna o krótką rozmowę z sąsiadem/sąsiadką. Pamiętaj jednak, a przynajmniej spróbuj przypomnieć sobie, że za tymi zachowaniami stoi lęk przed bliskością i odrzuceniem oraz niska samoocena.

– Mają one swoją długą i bolesną historię. I nadal nie chodzi o to, żebyś wszystko to akceptowała, ale żebyś spróbowała zobaczyć szerszą perspektywę tych zachowań i postarała się reagować bez oskarżycielskich słów czy wyższościowego tonu – dodaje specjalistka.

Mów o tym, co cię boli

Ograniczaj słowa: „Ty zawsze, Ty nigdy, Ty ciągle”. Spróbuj w sytuacjach trudnych reagować, mówiąc „Ja…”. Opieraj swoje komunikaty na faktach, a nie na interpretacji.

– Powiedz, co cię zdenerwowało. Powiedz, czego potrzebujesz. Z czym jest ci trudno. Nie zapomnij też o tym, żeby przypominać swojemu partnerowi/partnerce o twojej miłości, zaangażowaniu – tłumaczy mgr Binkiewicz.

Pokazuj swoją miłość

I nie tylko pokazuj, ale i zachęcaj do pokazywania, wyrażania – słowem lub gestem. Doceniaj – jeśli to robi lub próbuje. Nie krytykuj, a raczej podpowiadaj, poprowadź.

– Świat emocji jest często dla DDA wielkim, nieprzewidywalnym i niebezpiecznym labiryntem, w którym trudno połapać się co można, a czego nie można. Bądź przyjacielem, dawaj nieoceniające wsparcie i siłę, ale jednocześnie pamiętaj, że jesteś partnerem, a nie rodzicem – dodaje psycholożka.

Nie obwiniaj się

Nie masz obowiązku rekompensować partnerce/partnerowi cierpienia, którego doświadczyła/doświadczył w dzieciństwie ani wręcz nie powinnaś tego robić. Dla swojego dobra, dla dobra partnera i dla was – jako związku.

– Choćbyś nie wiem jak mocno kochała – nie jesteś w stanie zmienić przeszłości swojej partnerki i swojego partnera. To, co możesz zrobić, to pokazać „nowy model” relacji. Przedzierać się razem z nią/nim przez zawiły świat relacyjnych pułapek, rozmawiać, podpowiadać, wspierać. Reagować, kiedy tylko zauważasz jakieś niepokojące sygnały. Podrzucić książki (merytoryczne-napisane przez specjalistów!) o DDA, o relacjach, o związkach. Zaproponować skorzystanie z terapii – wymienia specjalistka.

Szanuj siebie

Na koniec coś najbardziej oczywistego, ale też absolutnie najważniejszego. Szanuj siebie. Dbaj o siebie. Rób tylko tyle i zgadzaj się tylko na tyle, ile jesteś w stanie przyjąć i udźwignąć. Nie tłumacz wszystkiego przeszłością.

Nie jest ważne, czy dopiero zaczynasz swoją relację z DDA czy jesteście w niej już kilka lat. Zawsze znajdzie się coś, co można zmienić na lepsze. Ostatnio się nie dogadujecie? Porozmawiaj o tym, co cię boli. To wasze pierwsze spotkania, a on lub ona nie chcą się zbyt mocno angażować? Bądź cierpliwa. Związek z DDA, chociaż czasami trudny, może być cudowny i pełen miłości.

Termin Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) ma charakter teoretyczny, nie figuruje jako oddzielna jednostka chorobowa czy samoistne zaburzenie osobowości. Jest to raczej pojęcie używane przez terapeutów, osoby z rodzin alkoholowych oraz w ruchu samopomocowy.