Monocyty – za co odpowiadają i jak zoptymalizować ich poziom?

Monocyty to rodzaj białych krwinek, których wartości zmieniają się podczas infekcji, stanów zapalnych toczących się w organizmie, a także w przebiegu niektórych chorób. Monocyty podwyższone lub obniżone można więc obserwować w sytuacji, kiedy ma miejsce reakcja immunologiczna. Jaki poziom monocytów jest niebezpieczny? Czy poziom monocytów przy nowotworze ma znaczenie? 

Co to są monocyty?  

Podczas reakcji immunologicznej, twoje monocyty zamieniają się w makrofagi albo komórki dendrytyczne. Co to znaczy? Zadaniem tych białych krwinek jest eliminacja chorych komórek organizmu lub informowanie innych składowych krwi o zagrożeniu, co pozwala zapobiec rozwinięciu się infekcji grzybiczej, wirusowej czy bakteryjnej, ale także umożliwia gojenie się ran czy leczenie urazów. Można więc powiedzieć, że są swego rodzaju strażnikami.

Cykl życiowy monocytów zaczyna się w szpiku kostnym. Kiedy komórki staną się dojrzałe, przedostają się do krwiobiegu, a także tanek, gdzie zaczynają odgrywać swoją rolę. Jak już wspomniano, dzieli się je na dwa rodzaje: 

• komórki dendrytyczne – ten typ monocytów rozpoznaje zagrożenie i alarmuje inne komórki układu odpornościowego o niebezpieczeństwie poprzez wypuszczenie odpowiednich cytokin, co pozwala im na szybką reakcję i powstrzymuje rozwój objawów choroby lub całkiem unieszkodliwia patogeny, 
• makrofagi – to komórki, które pożerają zarazki i inne chore lub umierające komórki ciała, dosłownie. Podczas reakcji pochłaniają niepożądany element, a następnie zabijają go za pomocą toksycznych enzymów. Stoją więc na pierwszej linii obrony organizmu.

Liczba monocytów – jak ją sprawdzić? 

Jeżeli chcesz sprawdzić monocyty we krwi, powinnaś zgłosić się do internisty, który skieruje cię na badanie pełnej morfologii krwi. Inną możliwością jest określenie bezwzględnej liczby monocytów – oznaczenie także wykonuje się na podstawie próbki krwi żylnej. Przed zgłoszeniem się do laboratorium powinnaś być na czczo, najlepiej też unikaj intensywnego wysiłku w dzień badania oraz 24 godziny wcześniej. Pamiętaj także, że wyniki krwi podczas miesiączki oraz w trakcie infekcji mogą być nieco zaburzone, dlatego ważne jest, abyś dokładnie opisała swój stan zdrowia. 

Monocyty – norma 

Liczba monocytów powinna wynosić fizjologicznie 2-8% wszystkich białych krwinek znajdujących się w laboratoryjnej próbce. Jeżeli liczba procentowa jest obniżona lub podwyższona, może to świadczyć o stanie zapalnym, infekcji, ale też chorobie związanej bezpośrednio z monocytami lub ich produkcją. Pamiętaj jednak, że wartości referencyjne w różnych gabinetach diagnostycznych mogą się od siebie różnić, dlatego zawsze musisz brać to pod uwagę i konsultować swoje wyniki ze specjalistą.

Monocyty podwyższone – o czym mogą świadczyć?  

Zastanawiasz się, jaki poziom monocytów jest niebezpieczny? Monocyty podwyższone (inaczej monocytoza) mogą świadczyć o przewlekłej infekcji lub chorobie. Wśród nich można wymienić m.in.:  

• zaburzenia w obrębie układu krwionośnego, 
• chorobę nowotworową (białaczkę, chłoniaka), 
• przewlekły stan zapalny, 
• choroby autoimmunologiczne, 
• poważne lub mniej zjadliwe infekcje, 
• chorobę sercowo-naczyniową. 

Pamiętaj, że poziom monocytów przy nowotworze może się różnić u różnych osób. Wpływ na to ma stopień zaawansowania choroby, styl życia chorego, ewentualne schorzenia towarzyszące, a nawet dieta czy podatność na stres. Nie da się zatem jednoznacznie powiedzieć, jaka liczba monocytów wskazuje na rozwijającą się białaczkę czy inny nowotwór.

Monocyty obniżone – czy należy się niepokoić? 

Monocyty obniżone są efektem zmniejszenia liczby tego rodzaju białych krwinek w organizmie, co przyczynia się do osłabienia reakcji odpornościowej. Taki stan inaczej nazywany jest monocytopenią, a wśród jego przyczyn wymienia się:  

• HIV (ang. human immunodeficiency virus), 
• infekcję krwi, 
• niedokrwistość aplastyczną,  
• oparzenia ciała, 
• reakcję na chemioterapię.

Jak zadbać o prawidłowy poziom monocytów?  

Jeżeli poziom twoich monocytów jest podwyższony, najważniejsze jest postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie właściwego leczenia. Zdarza się jednak, że samo zaburzenie występuje na skutek różnych czynników, takich jak nieodpowiednia dieta czy narażenie na ciągły stres – wtedy liczba monocytów może się zmieniać. Zatem jak obniżyć monocyty we krwi? Oto co powinnaś robić: 

• unikaj jedzenia posiłków, które mogą wywoływać reakcje zapalne, a więc przede wszystkim żywności wysoko przetworzonej i tzw. „gotowców” z bardzo długim składem, 
• ogranicz spożycie alkoholu, 
• nie używaj leków w przypadku każdej infekcji, a jedynie wtedy, gdy jest to uzasadnione – szczególnie antybiotyków, 
• wykonuj regularne badania profilaktyczne, 
• włącz do swojej codzienności ruch i ćwiczenia. 

Może się też zdarzyć, że liczba monocytów we krwi spadnie, co narazi cię na występowanie częstszych infekcji, bo pierwsza linia obrony organizmu zostanie mocno osłabiona. Jak podnieść monocyty we krwi? Oto kilka rad: 

• jeżeli przyjmujesz jakieś leki na stałe, skonsultuj z lekarzem, czy mogą one wywoływać monocytopenię, 
• sprawdź poziom witaminy B12 oraz D – często ich brak lub niedobór powoduje osłabienie układu odpornościowego, a tym samym redukuje liczbę monocytów, 
• przyjrzyj się swojej diecie, wprowadź do niej naturalny nabiał, kiszonki oraz świeże owoce i warzywa, 
• nie zapomnij o profilaktyce leczniczej i codziennym ruchu. 

Jeżeli chcesz, aby monocyty czuły się dobrze w twoim ciele, zadbaj o dietę oraz ćwiczenia. Zrezygnuj z alkoholu oraz palenia papierosów, a także zredukuj stres w swojej codzienności. Zwróć też uwagę na higienę snu oraz odpowiednią higienę. To wszystko sprawi, że poprawisz swoją odporność. 

Bibliografia: 

1. Espinoza V. E., Emmady P. D., Histology, Monocytes, StatPearls 2023. 
2. https://my.clevelandclinic.org/health/body/22110-monocytes [dostęp 24.06.2023]. 
3. Mangaonkar A. A., Tande A. J., Bekele D. I., Differential Diagnosis and Workup of Monocytosis: A Systematic Approach to a Common Hematologic Finding, Current Hematologic Malignancy Reports 2021, 16(3): 267-275. 
4. Ma W., Gao F., Gu K., Chen D., The Role of Monocytes and Macrophages in Autoimmune Diseases: A Comprehensive Review, Frontiers in Immunology 2019, 10: 1140.